ترک اعتیاد

بیشتر افرادی که رفتارهای اعتیاد آور دارند، و گرفتار یک اعتیاد واقعی می شوند به زودی در می یابند ترک اعتیاد و غلبه بر آن بسیار سخت تر از آن چیزی است که انتظار داشتند.

با اینکه سختی های ترک اعتیاد از روز اول برای همه کاملا مشخص است اما وقتی افراد شروع به مصرف می‌کنند، احساس می‌کنند که اعتیاد یک افسانه است و آنها می توانند هر وقت که اراده کنند اعتیاد خود را ترک کنند و آنها از این قانون مستثنی هستند.

این معضلات حتی در مورد اعتیادهای رفتاری نیز مانند پرخوری عصبی، اعتیاد به روابط جنسی, قمار، خرید کردن و ورزش کردن نیز صادق است.

در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.

چیزی که باعث پیچیدگی هرچه بیشتر این موقعیت می‌شود این است که در هر یک از رفتارهای اعتیادآور، عده ای می توانند بدون اینکه درگیر اعتیاد شوند این کارها را انجام دهند.

این برای تمام اعتیادهای رفتاری نیز صادق است.

(برخی از این رفتارها شامل کارهای ضروری و بسیار سالم زندگی مانند غذا خوردن، ورزش کردن و خرید کردن می باشد)، همچنین در رابطه با اعتیاد به مواد مخدر و یا الکل مواردی همچون خوردن کنترل شده نوشیدنی های الکلی، مصارف پزشکی از ماری جوانا و یا حتی استفاده کنترل شده از هروئین نیز دیده می‌شود.

نگاهی اجمالی به تعریف اعتیاد می تواند تفاوت میان اعتیاد و صرفاً تعامل با رفتارهای اعتیادآور را کاملا توضیح دهد،

البته در ابتدا ممکن است کمی گیج کننده به نظر برسد.

تمام افراد احساس می‌کنند که یکی از آن افراد خوش شانسی هستند که به دام اعتیاد گرفتار نمی شوند،

متاسفانه خیلی دیر متوجه واقعیت می شوند.

زمانی که آنها نیاز به تغییر را در زندگی خود حس می کنند ممکن است حتی دیگر تمایلی به تغییر نداشته باشد.

گاهی سالها طول میکشد که افراد با دیدن نکات منفی که اعتیاد در زندگی آنها ایجاد کرده متوجه شوند که این مشکلات اساسی همگی از اعتیاد آنها نشأت می گیرد.

تصمیم برای ایجاد تغییر

دیر یا زود اکثر افرادی که اعتیاد دارند متوجه می شوند که احتیاج است تغییراتی ایجاد کنند.

اکثر افراد زمانی که تصمیم به تغییر می‌گیرند، اهداف مشخصی را در ذهن دارند. برخی مایلند که اعتیاد خود را کاملا ترک نمایند،

ولی همه اینگونه نیستند، عده‌ای مایلند میزان زمان و پولی که برای این اعتیاد خرج می کنند را کاهش دهند با هدف شان این است که ضررهای این رفتار اعتیاد آور را کاهش دهند.

برای مثال خیلی از مصرف کنندگان مواد مخدر تصمیم می گیرند که هروئین و یا شیشه را کنار بگذارد،

اما تصمیم میگیرن که کماکان از نوشیدنی های الکلی استفاده کنند یا سیگار بکشند و یا ماری جوانا مصرف کنند.

بسیاری از کسانی که به الکل اعتیاد دارند هدفشان نوشیدن یک نوشیدنی در روز است یا اینکه فقط در میهمانی‌ها از نوشیدنی های الکلی استفاده کنند.

زمانی که شما پیش از شروع مسیرتان اهداف مشخصی داشته باشید احتمال موفق شدن تان در راه ترک فعالیت های اعتیادآور بیشتر خواهد بود.

اگرچه ترک کامل بهترین مسیر به سوی سلامتی، اما کم کردن و یا کنترل استفاده از مخدرهای خطرناک می تواند پیشرفت چشمگیری باشد، 

زیان حاصل از این امر را کاهش دهد.

این امر همچنین درباره اعتیادهای رفتاری نیز صدق می‌کند:

کسی که تصمیم می گیرد به طور کلی غذا نخورند مسلماً دچار مشکلات زیادی خواهد شد، اما اگر پرخوری را متوقف کند و یک رژیم غذایی سالم را پیش گیرد مسلماً به سمت زندگی سالم پیش خواهد رفت.

اگر از روابط جنسی به صورت کامل کناره‌گیری شود نیز می تواند نوع دیگری از اعتیاد جنسی را به همراه داشته باشد که به آن سکشوال انارکسیا می گویند اما ایجاد رابطه سالم پیش از برقراری رابطه جنسی می توانند کمک شایانی به این اعتیاد کند. 

کم کردن ورزش شدید و بدون کنترل و رساندن آن به یک سطح معقول حتی باعث بهتر شدن سطح سلامت و شادابی فرد نیز می شود.

تتصمیم گیری برای تغییر و اینکه این تغییر به چه صورت خواهد بود، روندی است که ممکن است مدتی طول بکشد. 

اهداف بلند پروازانه همیشه به صلاح شما نیست، بهتر است اهدافی را انتخاب کنید که واقعاً به آنها دست پیدا میکنید،

تا اینکه تصمیم بگیرید همه چیز را به یکباره کنار بگذارید، چون این کار از ادامه اعتیاد خطرناک تر خواهد بود.

شما می توانید در این مرحله از کمک یک دکتر و یا مشاور ترک اعتیاد و حتی روانشناسان کمک بگیرید تا این کمک حرفه ای ریسک‌های این تغییرات را به حداقل برساند.

آماده شدن برای تغییر

زمانی که هدفتان را به صورت کامل مشخص کرده اید، ممکن است زمانی را نیاز داشته باشید تا کاملا تغییر کنید.

مرحله آماده سازی شامل حذف تمامی مواد مخدر از محل زندگی خود و همچنین اجتناب از رفتار هایی که میل به استفاده از مخدر را در شما ایجاد می کند، میشود.

افرادی که به روابط جنسی اعتیاد دارند بهتر است که هر گونه فیلم یا عکسی که باعث برانگیخته شدن می شود را حذف کنند.

افرادی که دچار پرخوری عصبی میشوند بهتر است به سراغ کابینت های خود بروند و تمامی شکلات ها و شیرینی هایی که ذخیره کرده‌اند را دور بریزند.

افرادی که به قمار و یا خرید کردن اعتیاد دارند بهتر است که کارت های اعتباری خود را از بین ببرند با بانک خود هماهنگ کنند تا بتوانند فقط برای موارد ضروری مانند قبض ها و هزینه های زندگی پول از حسابشان برداشت کنند.

احتمالا سخت ترین قسمت مرحله آماده سازی مدیریت روابط اجتماعی است، افرادی که دارای اعتیاد هستند اصولاً روابط ناسالم با برخی از افراد دارند و نیاز است که پیش از شروع تغییرات این روابط اصلاح و یا حذف شوند.

بنابراین پس از ترک ممکن است فرد معتاد احساس تنهایی کند مخصوصاً اگر ارتباطش با کسانی که اعتیادی مشابه ندارند، قطع شده باشد.

اصولا افرادی که به نوشیدنی های الکلی اعتیاد دارند با عضویت در گروه های ترک الکل و یا داشتن دوستانی که متوجه شوند به آن فرد چه میگذرد، این خلاء را پر میکند.

زمانی را به ارتباط با خانواده و دوستانتان که از هدفتان استقبال می‌کنند و شما را قضاوت نمی کنند اختصاص دهید. تا اگر زمانی زندگی به شما سخت گرفت بتوانید به آنها رجوع کنید.

همچنین به آن دسته از دوستانتان که با آنها مواد مخدر مصرف می کردید، نوشیدنی الکلی می نوشیدید و یا هر نوع فعالیت اعتیادآور انجام می دادید بگویید که قصد دارید تغییر کنید.

ممکن است آنها درک نکنند یا حتی شوکه شوند یا اینکه از هدف شما خوشحال شوند.

به هر حال خوب است که اهدافتان را با آنها به اشتراک بگذارید تا ببینید آیا می توانند کاری برای کمک به شما انجام دهند.

و اگر نه شاید به این معنا باشد که بهتر است مدتی با آنها دوستی نکنید.

برای کسانی که به الکل و یا مواد مخدر اعتیاد دارند بهترین ایده صحبت با یک پزشک یا کلینیک ترک اعتیاد می باشد تا ببینند آیا برای ترک کردن به کمک احتیاج دارند یا خیر.

امروزه داروها و درمان های زیادی برای کاهش علائم ترک اعتیاد وجود دارند.

همینطور اگر دارای مشکلی در سلامت روان خود، مانند افسردگی و یا اضطراب، باشید در دوره ترک متوجه میشوید که حس بدتری خواهید داشت.

اصولاً روانپزشکان و روانشناسان و کلینیکهای ترک اعتیاد بسیار خوش برخورد و حامی هستند و به شما کمک می کنند.

پس اگر احساس می‌کنید به کمک احتیاج دارید برای مراجعه به این مراکز تردید نکنید.

ترک یک رفتار اعتیاد آور

 ترک اعتیاد برای هر کس متفاوت است برای برخی احساس توانمندی و آزادی به همراه دارد و این باور را به وجود می آورد که آنها قادرند هر کاری را انجام دهند.

برخی این روند را بسیار دردناک، سخت و خسته کننده می دانند و گاهی اوقات چندین بار در این راه شکست می خورند تا بتوانند به هدفشان برسند.

در هر صورت هر کس وجهه دیگری از خود را در طی روند ترک اعتیاد کشف می‌کند.

برای مثال گنجایش همدردی در آنها بالا می رود.

هیچ کس نمی تواند به شما بگوید چه چیزی باید در زمان ترک اعتیاد احساس کنید.

اما اگر احساس افسردگی می کنید و یا می خواهید به رفتارهای اعتیادآور تان بازگردید سعی کنید حتماً از کمک یک روانشناس و یا پزشک استفاده کنیذ تا بتوانید درمان کامل را دریافت کنید.

کمک گرفتن برای ترک اعتیاد

درمان های بسیاری وجود دارند که می توانند به شما در روند ترک اعتیاد کمک کند. این درمان ها شامل درمان های روانشناختی و همچنین دارویی می باشد. هیچ راهی نیست که بتوانیم بگوییم از همه راه های دیگر بهتر است، اما به هر حال برخی از روش ها به واسطه آزمایش‌های بسیار، بیشتر پیشنهاد می شوند. دستاوردهایی مانند رواندرمانی شناختی-رفتاری به بسیاری از افراد کمک میکند و تحقیقات نشان داده است که در کمک کردن به افرادی که در حال ترک اعتیاد هستند بسیار مفید است. اما این روش برای همه نیست و برخی از افراد ممکن است به آنالیز افکار، احساسات و رفتارهایشان درست پاسخ ندهند.

رواندرمانی شناختی امروزه طرفداران زیادی پیدا کرده است، اکثر افراد می توانند از این روشها استفاده کنند. مانند روش رواندرمانی شناختی-رفتاری این روش نیز به افرادی با مشکلات روانشناختی مانند استرس و افسردگی کمک بسزایی می کند.

انواع دیگری از درمان ها نیز وجود دارد که ممکن است کمک کننده باشد مانند زوج درمانی، روانشناسی خانواده و حتی روانپزشک. در برخی از موارد دارو می تواند در کوتاه مدت و بلند مدت موثر باشد. در مورد انتخاب هایی که دارید با پزشکتان مشورت کنید و ببینید چه روشی برای شما مناسب تر است.

مقابله با نشانه های ترک اعتیاد

نشانه های ترک اعتیاد یکی از سخت ترین قسمت های پروسه ترک اعتیاد، چه اعتیاد به مواد مخدر و چه اعتیاد های رفتاری است.

در مورد مواد مخدر، نشانه های فیزیکی ترک اعتیاد بسیار آزاردهنده هستند، حالاتی مانند سرماخوردگی یا حتی نشانه هایی که زندگی را در معرض خطر قرار میدهد. برای همین بهتر است در مورد بهترین راه و بهترین مکانی که می ‌توانید اعتیاد هایی از قبیل الکل، مسکن ها، داروهای تجویز شده، شیشه و هروئین را ترک کنید با پزشکتان مشورت نمایید.

خوشبختانه بیشتر علائم ترک اعتیاد طی یک تا دو هفته اول از بین میرود، با این حال بهتر است بسیار مراقب باشید تا به عادت های پیشینتان و مصرف دوباره بازنگردید، چون یک بار دوره ترک اعتیاد را گذرانده اید. زمانی که دوره ترک را گذراندید خطر مرگ در اثر مصرف بیش از حد مواد مخدر و اوردوز بیشتر خواهد شد، این خطر به این علت است که تحمل شما نسبت به ماده مخدری که مصرف می کرده اید بسیار کمتر از چیزی است که پیش از ترک اعتیاد بوده است. اگر قصد داشتید دوباره مخدر مصرف کنید مطمئن شوید که فردی همراه شماست.

با این حال عده ای از کسانی که اعتیاد را ترک کردند احساس می‌کنند که برخی از این نشانه ها با آنها باقی می ماند. به این حالت سندروم پس از ترک اعتیاد گفته می شود و ممکن است برای هفته ها،ماه ها و یا حتی در مواردی سالها ادامه یابد.

علاوه بر این اعتیاد می‌تواند گاهی اختلالات روانشناختی مانند افسردگی،اضطراب،مشکلات خواب و یا حتی روان پریشی را از نظر بپوشاند و حتی گاهی مواد مخدر و الکل ممکن است باعث این مشکلات شوند. اگر شما احساس پریشانی و ناراحتی میکنید یا اینکه نگرانید دنیا و مردم ،چون شما اعتیاد تان را ترک کرده اید، عجیب به نظر برسند بهتر است با پزشکتان صحبت کنید. درمان‌های قابل اعتمادی برای این مشکلات وجود دارند که از اعتیاد به مواد مخدر بسیار کارآمدتر هستند.

اجتناب از بازگشت به اعتیاد

هیچ یک از افرادی که تلاش کردند تا اعتیاد خود را کنار بگذارند نمی خواهند که شاهد شکست خوردن خود باشند. اما کماکان احتمال بازگشت به اعتیاد بسیار بیشتر از موفق شدن در این پروسه، در اولین تلاش برای ترک اعتیاد است. این به این معنی نیست که شما قطعاً شکست خواهید خورد، منظور ما فقط این است که شاید مجبور باشید چند بار تلاش کنید تا موفق شوید.

یکی از مهمترین دلایل بازگشت به اعتیاد، ولع و وسوسه مصرف می‌باشد، این وسوسه در زمان ترک اعتیاد بسیار پیش می آید. وسوسه مصرف مواد مخدر ناگهان به سراغتان می آید، گاهی هفته‌ها، ماه‌ها و یا حتی سالها پس از ترک اعتیاد اتفاق می‌افتد. اگر چه شرایط سختی را برای شما فراهم می‌کند باید یاد بگیرید تا با این وضع خود کنار بیایید بدون اینکه به آن بها بدهید.

یکی دیگر از عواملی که باعث بازگشت اعتیاد میشود، تصور غلطی است که باعث میشود شخص حس کند میتواند وابستگی خود را کنترل کند. و یک نوشیدنی یا یک بار استفاده از مخدر, یک بار غذا خوردن افراطی, یا هر رفتار اعتیاد آور دیگری ضرری ندارد. اما این عوامل ممکن است به شخص آسیب برساند.  گاهی اوقات زمانی که یک بار دیگر رفتار اعتیادآور گذشته را امتحان میکنید حس کنید که دیگر برایتان لذت بخش نیست, اما از سوی دیگر هم ممکن است این یک سکوی پرش برای استفاده زیاد و غیرقابل کنترل شما شود که البته به علت اینکه بدن شما مقاومت پیشین را ندارد احتمال مرگ و اوردوز به مراتب بیشتر است.

مقابله با بازگشت اعتیاد

مهمترین کار این است که این بازگشت ها را شکست تعبیر نکنیم. اولین قدم زمانی که دچار بازگشت به اعتیاد میشوید این است که مشخص کنید چه عواملی باعث این بازگشت شده اند.

درک این مساله که چرا بازگشت به اعتیاد اتفاق افتاده است یکی از مسائل بسیار مهم ترک اعتیاد میباشد. زمانی که شما عوامل تحریک کننده و نقطه ضعف های خود را بشناسید میتوانید شرایط را به نحوی محیا کنید که این لغزش ها از مسیر و بازگشت ها را کاهش دهد. شما می توانید با استفاده از اطلاعاتی که دفعه اول به دست آوردید از لغزش دوباره و بازگشت خود جلوگیری کنید.

رفتار های کنترل شده پس از اعتیاد

حتی اگر هدف شما ترک کامل اعتیاد بوده باشد شاید بعد از مدتی تصمیم بگیرید که مثلا در مواقعی از نوشیدنی استفاده کنید بدون اینکه در مصرف آن افراط کنید. این امری ممکن است اما مهم است بدانید که دقیقا به دنبال چه چیزی هستید. برای مثال اگر بخواهید از یک نوشیدنی کنار دوستانتان لذت ببرید, باید بتوانید پس از یک نوشیدنی دیگر به نوشیدن ادامه ندهید.

ممکن است این امر برای شما یک تجربه جدید باشد و تجربه ای آزادی بخش داشته باشید. همچنین ممکن است این کار برایتان سخت و کلافه کننده باشد. بسیاری از افرادی که اختلالات اعتیاد به الکل دارند راحتترند که کلا نوشیدنی الکلی را کنار بگذارند تا اینکه گاهی نوشیدنی بنوشند. اگر قصد داشتید یک نوشیدنی بنوشید و حالا زیاده روی کرده‌اید بهتر است اهدافتان را دوباره بررسی کنید و ببینید در این مقطع چه هدفی برایتان قابل دسترسیست.

اجتناب از جایگزین کردن رفتار اعتیاد آور با اعتیاد جدید

بعضی  افراد در حین ترک اعتیاد متوجه می‌شوند که اعتیاد جدیدی جایگزین اعتیاد گذشته آنها شده است. کسانی که اعتیاد به الکل داشتند و یا سیگاری بودند اصولا به سمت غذا خوردن افراطی میروند و اضافه وزن پیدا میکنند. افرادی که از اعتیاد جنسی رنج میبرند هم ممکن است به ورزش کردن افراطی روی آورند. به علت اینکه رفتارهای اعتیاد آور دارای ویژگیها و روند مشابه ای در مغز و اعصاب افراد هستند، و ایجاد سیستم پاداش در مغز باعث می‌شود جایگزین کردن یک اعتیاد با اعتیاد دیگر در میان افرادی که قصد ترک اعتیاد را دارند بسیار رایج باشد.

یکی از مهم ترین ترفندها برای اجتناب از جایگزین کردن اعتیاد این است که از تجربه یک زندگی عادی لذت ببرید. این تجربیات ممکن است شدت تجربیات رفتارهای اعتیاد آور را نداشته باشند, اما شناختن و امتحان کردن آنها میتواند مرحله جدیدی از آرامش را در زندگی شما به وجود آورند که پیشتر هیچگاه احساس نکردید. همچنین بسیاری از افراد حس میکنند که بیشتر در واقعیت به سر میبرند و روابطشان با اطرافیان بسیار عمیق تر و با معناتر از زمانی است که صرفا به دنبال لذت بردن بودند.

یکی از مسائل دیگری که میتواند از جایگزینی اعتیاد جلوگیری کند این است که به دنبال رفع مشکلات بهداشت روان باشید. اعتیاد میتواند آسیب‌های گذشته, احساس پوچی, ناراحتی و یا ترس‌ها را بپوشاند. روان درمانی ها و همچنین داروها میتوانند برای مدت طولانی این مشکلات را برطرف کنند در حالی که اعتیاد در مدت زمان طولانی بدتر خواهد شد.

تغییر در روابط عاطفی و دوستانه

روابط دوستانه و عاطفی شما پس از ترک اعتیاد ممکن است دستخوش تغییراتی شود. این تغییرات به این علت است که دیگر همه چیز حول محور اعتیاد نمی چرخد و شاید این دقیقا همان لحظه ای است که باید از زندگی عادی لذت برد. حتی شاید از وفاداری و سادگی آنانی که زندگی را بدون دنبال کردن هیجانات واهی اعتیاد تجربه کرده اند, شگفت زده شوید. شاید دوستان و اعضای خانواده که پیشتر زمانی که در اعتیاد خود غرق شده بودید شما را کنار گذشته بودند, شما را با آغوش باز در زندگی خود قبول کنند.

اگرچه ممکن است ترمیم اعتماد از دست رفته دوستان و خانواده که در زمان اعتیاد به آنها آسیبی رسانده باشید کمی زمان ببرد, اما اتفاق می افتد. همچنین ممکن است متوجه شوید که با افرادی که در زمان اعتیاد ارتباط برقرار کردید, نقطه نظرات مشترک بسیار کمی دارید و متاسفانه ممکن است آنها علاقه ای به سبک زندگی جدید شما نداشته باشند.

اما همیشه به یاد داشته باشد که شما یک الگوی اخلاقی بزرگ برای همین دسته از دوستانتان خواهید بود و میتوانید به آنها نشان دهید که تغیر ممکن است. با توجه به این موضوع اجازه ندهید آنها دوباره شما را به داخل زندگی بکشانند که دیگر پشت سر گذاشتید.

حرف آخر

ترک اعتیاد مقصد نهایی شما نیست. ترک اعتیاد تنها یک پروسه بلند مدت است که در آن شما باید یاد بگیرید با مشکلات زندگی روبرو شوید و با آنها کنار بیایید بدون اینکه دوباره برای فرار از مشکلات به سمت اعتیاد بروید. این هدف یک تعهد قوی لازم دارد که اگرچه در زمان‌های سخت و پرتنش سست میشود اما نباید از دست برود. همیشه به یاد داشته باشد که پیش از برداشتن نوشیدنی یا مصرف مواد مخدر یا انجام هر رفتار اعتیاد آور دیگر از یک متخصص و یا یکی از عزیزانتان کمک بگیرید. همچنین افرادی که این راه را پیش از شما رفته اند و همچنین متخصصین ترک اعتیاد میتوانند درک کنند که شما هنوز هم در موقعیت‌های سخت ممکن است نیاز به کمک و پشتیبانی داشته باشید.

با امید بهترین‌ها برای شما که تصمیم دارید این قدم بزرگ را در جهت بهبود سلامتتان بردارید.

در صورتیکه در زمینه مسایل مربوط به اعتیاد نیاز به مشاوره روانشناختی دارید می توانید از خدمات دپارتمان طب اعتیاد کلینیک اعصاب و روان هیربد بهره ببرید.

منبع: Verywellmind