اختلال شناختی به معنای از دست دادن عملکرد مغز است. با افزایش سن معمولاً برخی از افراد با چنین اختلالی مواجه می‌شوند (اغلب به صورت از دست دادن حافظه بروز می‌کند).
با این حال نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که می‌توانید برخی از عوامل خطر اختلال شناختی را بشناسید و به کمک مراقبت‌های اختصاصی، خطر بروز چنین شرایطی را کاهش دهید.
این ریسک فاکتورها برای زنان و مردان یکی نیست و این موضوع می‌تواند برایتان بسیار جذاب باشد.
پس در این مقاله همراه کلینیک اعصاب و روان هیربد باشید تا عوامل خطر اختلال شناختی را در مردان و زنان مرور کنیم.
جنسیت برای خطر ابتلا به اختلال شناختی مهم است:
جنسیت در خطر ابتلا به اختلالات شناختی (از دست دادن عملکرد مغز که اغلب با افزایش سن ارتباط دارد) دخیل است.
مهمتر از همه این است که زنان و مردان درباره اختلال شناختی مرتبط با سن، عوامل خطر مختلفی را تجربه می‌کنند. یکی از مطالعات انجام شده در فرانسه بیش از ۷۰۰۰ فرد بالای ۶۵ سال را مورد بررسی قرار داده است.
در آغاز این مطالعه، هیچ کدام از افراد دمانس نداشتند اما ۴۲ درصدشان با اختلال شناختی خفیفی دست و پنجه نرم می‌کردند.
در طول دوره ۴ ساله، ۶٫۵ درصد از آنهایی که اختلال شناختی ضعیفی داشتند به دمانس مبتلا شدند. این در حالیست که ۳۷ درصد از آنهایی که اختلال شناختی داشتند به حالت نرمال و طبیعی‌شان بازگشتند.
همین بازگشت به حالت طبیعی و عادی یک موضوع شگفت انگیز است. خیلی از افراد بر این باورند که اختلال شناختی یک مشکل پیشرونده است و با گذشت زمان بدتر می‌شود.
اما این مطالعه نشان داد افراد می‌توانند از چنین وضعیتی رها شوند. این خبر خوبی است و نشان می‌دهد تغییر عوامل خطری که در ادامه با هم مرور خواهیم کرد، می‌تواند به سلامت مغز کمک کند.
نکته جالب ماجرا اینجاست که اگرچه زنان و مردان با نرخ مشابهی به اختلال شناختی مبتلا می‌شوند اما عوامل خطر متفاوتی دارند.
عوامل خطر اختلال شناختی برای زنان:
در مطالعه انجام شده زنانی که اختلال شناختی خفیفی داشتند سلامت کلی شان ضعیف تر بود و ناتوانی بیشتری داشتند.
زنانی که اختلال شناختی خفیفی را توسعه داده بودند بیشتر از دیگران به بی خوابی مبتلا می‌شدند و ارتباط اجتماعی قوی نداشتند (دوستان کمتری داشتند و کمتر با اعضای خانواده صحبت می‌کردند).
اگر زنی برای انجام وظایف روزمره اش به دیگران وابسته بود، خطر توسعه دمانس در او ۳٫۵ برابر بیشتر از افراد مستقل تخمین زده می‌شد.
همچنین افسردگی بیشتر از مردان بر روی زنان تأثیر گذاشته بود. زنانی که از افسردگی رنج می‌بردند دو برابر بیشتر از مردان به دمانس مبتلا شدند.
عوامل خطر اختلال شناختی برای مردان:
مردانی که در این مطالعه بودند و با اختلال شناختی ضعیفی دست و پنجه نرم می‌کردند بیشتر از دیگران اضافه وزن داشتند، با دیابت دست و پنجه نرم می‌کردند یا اینکه قبلاً سکته کرده بودند.
به خاطر داشته باشید که سکته یکی از مهمترین ریسک فاکتورها در مردان است و خطر ابتلا به دمانس را افزایش می‌دهد.
فاکتورهایی همچون مستقل بودن، شبکه‌های اجتماعی و افسردگی به نظر می‌رسد برای مردان ریسک فاکتور مهمی نباشد.
عوامل خطر اختلال شناختی برای مردان و زنان:
افرادی که در این مطالعه شرکت کرده بودند و به افسردگی مبتلا بودند یا اینکه از داروهای آنتی‌کولینرژیک استفاده می‌کردند بیشتر از دیگران از اختلال شناختی ضعیف عبور کرده و به دمانس مبتلا می‌شدند.
فاکتور ژنتیکی هم می‌تواند در پیشرفت دمانس دخیل باشد.
چرا عوامل خطر اختلال شناختی برای زنان و مردان متفاوت است؟
خوب سوال خوبی پرسیدید. اما مشکل اینجاست که مطالعه انجام شده نمی‌تواند پاسخ خوبی به این سؤال بدهد.
چیزی که جالب توجه است این است که ریسک فاکتورها برای زنان به نظر بر روی ارتباطات متمرکز است. اگر افراد رابطه خوبی با دوستان و اعضای خانواده شان داشته باشند بهتر می‌توانند عملکرد مغزی‌شان را حفظ کنند.
اما برای مردان ریسک فاکتورها بیشتر جنبه فیزیکی دارد. مسائلی همچون چاقی، دیابت یا سکته بیشتر بر روی مردان تأثیر می‌گذارد و می‌تواند عملکرد شناختی آنها را تحت تأثیر خود قرار دهد.
این تفاوت‌ها بسیار جذاب هستند و می‌توان مسائل مختلفی را بر اساس چنین تمایزهایی مورد بررسی قرار داد.
اما اگر به دنبال یک پاسخ صریح و کوتاه برای سؤال بالا هستید باید بدانید که در حال حاضر جواب درستی برای آن وجود ندارد.
آیا می‌توان جلوی اختلال شناختی را گرفت؟
با اینکه هنوز دانشمندان و محققان نمی‌دانند چگونه می‌توان جلوی مشکلات و اختلالات شناختی مرتبط با سن را گرفت اما به کمک نکات زیر می‌توان سلامت کلی را بهبود بخشید و سلامت مغز را هم بهتر کرد:
- داشتن رابطه خوب با دوستان و اعضای خانواده
- پیشگیری یا درمان افسردگی
- داشتن وزن سالم
- پیشگیری یا مدیریت دیابت
- پیشگیری از بروز سکته
در صورتیکه در زمینه مسایل مربوط به حافظه و شناخت نیاز به مشاوره روانشناختی دارید می‌توانید از خدمات دپارتمان حافظه و شناخت کلینیک اعصاب و روان هیربد بهره ببرید.
منبع: verywellmind
