اختلال ملال پیش از قاعدگی

اختلال ملال پیش از قاعدگی (premenstrual dysphoric disorder) با حداقل پنج نشانه در هفته ی آخر قبل از شروع قاعدگی مشخص می شود و چند روز یعد از شروع قاعدگی این نشانه ها رو به بهبود می روند و یا در هفته ی بعد از قاعدگی حداقل ناپدید شوند.

نشانه ها شامل :

• ناپایداری عاطفی محسوس (نوسانات خلقی، احساس غمگینی یا گریه ی ناگهانی و حساسیت بیشتر به طرد شدن و تنها ماندن)
• تحریک پذیری یا خشم محسوس یا افزایش تعارض های میان فردی
• خلق افسرده محسوس یا نا امید یا افکار سرزنش کردن خود
• اضطراب یا تنش محسوس و یا احساس کفری بودن
• کاهش علاقه به فعالیت های معمول
• مشکل در تمرکز، فقدان انرژی محسوس، تغییر در اشتها، پر خوابی یا بی خوابی
• احساس از توان افتادن یا کنترل نداشتن و نشانه های جسمانی (التهاب یا ورم پستان، درد مفاصل یا عضله و احساس تورم می باشد.
• این نشانه باید در اغلب چرخه های قاعدگی یک سال اخیر اتفاق افتاده باشد و در زمینه های مهم زندگی اختلال بوجود آورده باشد. 

هذیان ها و توهمات به صورت نادر برای این اختلال توصیف شده اند.

برخی ملال پیش از قاعدگی را یک عامل خطر برای خودکشی دانسته اند.

ملاک های تشخیصی DSM-5 برای اختلال ملال پیش از قاعدگی

A) در اکثر چرخه های قاعدگی حداقل ۵ نشانه در هفته آخر قبل از شروع قاعدگی وجود داشته و در چند روز بعد از شروع قاعدگی بهبود یابد و هفته پس از قاعدگی حداقل یا ناپدید شود.
B) یکی یا تعداد بیشتری از نشانه های زیر وجود داشته باشد
۱-ناپایداری عاطفی(نوسانات خلقی، احساس غمگینی،گریه ناگهانی، حساسیت به طرد)
۲-تحریک پذیری یا خشم محسوس یا افزایش تعارض های میان فردی
۳- خلق افسرده محسوس ،احساس نا امیدی، افکار محکوم کردن خود
۴- اضطراب تنش محسوس یا احساس برانگیخته یا کفری بودن
C) یکی یا بیشتر از نشانه های زیر وجود داشته تا با نشانه های ملاکB ترکیب ودر مجموع به پنج نشانه برسد.
۱-کاهش علاقه به فعالیت های معمول (کار، تحصیل، دوستان، سرگرمی ها)
۲-مشکل ذهنی در تمرکز
۳-رخوت، خستگی ، فقدان انرژی محسوس
۴-تغییر محسوس در اشتها ،پر خوری یا اشتیاق به غذایی خاص
۵-پر خوابی یا کم خوابی
۶-احساس از توان افتادن یا کنترل نداشتن
۷-نشانه های جسمانی نظیر التهاب یا ورم پستان،درد مفاصل یا عضله ،احساس باد کردگی یا افزایش وزن
توجه نشانه ها در ملاک A-C باید در اغلب چرخه های قاعدگی یکسال قبل روی داده باشد.
D-نشانه ها با ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در کار ،تحصیل و فعالیت های اجتماعی عادی یا روابط با دیگران ارتباط دارند. (اجتناب از فعالیت های اجتماعی،کاهش بار آوری وکار آمدی در کار ، تحصیل یا خانه)
E) این اختلال تشدید نشانه های اختلال های دیگری مثل افسردگی اساسی، وحشتزدگی، افسردگی مداوم یا اختلال شخصیت نیستند.
F) نشانه ها ناشی از تاثیرات فیزیولوژیکی مواد و بیماری جسمانی نباشد 

سبب شناسی

دقیقا چه چیزی باعث اختلال ملال پیش از قاعدگی می شود ناشناخته است، اما عوامل متعددی می توانند به این وضعیت کمک کنند از جمله تغییرات چرخه ای در هورمون ها که نشانه ها و علائم اختلال ملال پیش از قاعدگی با تغییرات هورمونی تغییر می کند و با حاملگی و یائسگی ناپدید می شوند.

تغییرات شیمیایی در مغز به علت نوسانات سروتونین، یک ماده شیمیایی مغزی (انتقال دهنده عصبی) که به  افسردگی قبل از قاعدگی، همچنین خستگی، اشتها و مشکلات خواب منجر شود.

 برخی از زنان مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی شدید افسردگی ناشناخته ای دارند، گرچه افسردگی به تنهایی باعث ایجاد نشانه ها نمی شود.

عوامل محیطی که با بروز این اختلال مرتبط هستند شامل استرس، سابقه آسیب میان فردی، تغییرات فصلی و جنبه های اجتماعی-فرهنگی رفتار جنسی زن و نقش جنسیتی زن می باشد.

توارث پذیری این اختلال بین ۳۰ تا ۸۰ درصد برآورد شده است.

شکل ­گیری و روند اختلال ملال پیش از قاعدگی

شروع اختلال ملال پیش از قاعدگی می­تواند در هر زمانی پس از نخستین قاعدگی روی دهد.

وقوع موارد جدید ظرف ۴۰ ماه دوره پیگیری، ۵/۲ درصد است .  بر طبق روایت، خیلی از افراد، وقتی به یائسگی می ­رسند، می ­گویند که نشانه­ ها بدتر می­ شوند. نشانه­ ها بعد از یائسگی متوقف می­ شوند، هرچند جایگزین هورمون چرخه­ ای می­تواند نمایان شدن دوباره نشانه­ ها را راه ­اندازی کند.

تشخیص افتراقی

• نشانگان پیش از قاعدگی

نشانگان پیش از قاعدگی از این نظر با اختلال ملال پیش از قاعدگی فرق دارد که حداقل پنج نشانه لازم نیست، و شرط نشانه­ های عاطفی برای افرادی که نشانگان پیش از قاعدگی دارند، وجود ندارد.

این اختلال از اختلال ملال پیش از قاعدگی رایج­تر است، هرچند میزان شیوع برآورد شده نشانگان پیش از قاعدگی تفاوت دارد.

در حالی که نشانگان پیش از قاعدگی از نظر ویژگی جلوه نشانه در مدت مرحله پیش از قاعدگی چرخه قاعدگی، به اختلال ملال پیش از قاعدگی شباهت دارد، اما به طور کلی شدت آن کمتر است.

وجود نشانه ­های جسمانی و رفتاری در نشانگان پیش از قاعدگی، بدون نشانه ­های عاطفی لازم، احتمالاً ملاک­ های نشانگان پیش از قاعدگی و نه اختلال ملال پیش از قاعدگی را برآورده می­ کند.

• قاعدگی دردناک

قاعدگی دردناک نشانگان قاعدگی­ های دردناک است، اما این از نشانگانی که با تغییرات عاطفی توصیف ­شده، متمایز شده است.

از این گذشته، نشانه­ های قاعدگی دردناک با شروع قاعدگی­ ها آغاز می ­شود، در حالی که نشانه­ های اختلال ملال پیش از قاعدگی، بنا بر تعریف، قبل از شروع قاعدگی­ ها آغاز می­شوند، حتی اگر تا چند روز اول قاعدگی­ ها به تأخیر افتند.

• اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی اساسی، و اختلال افسردگی مداوم (افسرده ­خویی).

شماری از زنان مبتلا به اختلال دوقطبی یا افسردگی اساسی یا اختلال افسردگی مداوم (خواه به صورت طبیعی روی دهد یا ناشی از مواد/دارو باشد) معتقدند که اختلال ملال پیش از قاعدگی دارند.

اما وقتی نشانه­ ها را مشخص می­کنند، متوجه می­شوند که این نشانه­ ها از الگوی پیش از قاعدگی پیروی نمی­ کنند.

زنان مبتلا به اختلال روانشناختی دیگر ممکن است نشانه­ های مزمن یا نشانه­ های متناوبی را تجربه کنند که ارتباطی با مرحله چرخشی قاعدگی ندارند.

اما چون شروع قاعدگی ­ها رویدادی به یادماندنی را تشکیل می­دهد، ممکن است بگویند نشانه­ ها فقط در مدت پیش از قاعدگی روی می­دهند یا نشانه ­ها قبل از شروع قاعدگی برتر می­شوند.

این یکی از دلایلی است که ایجاب می­کند نشانه­ ها به وسیله ارزیابی­های روزانه آینده­ نگر تأیید شده باشند.

فرایند تشخیص افتراقی، مخصوصاً اگر متخصص بالینی فقط بر نشانه ­های گذشته ­نگر اتکا کند، دشوارتر می­شود که علت آن همپوشی نشانه­ های اختلال ملال پیش از قاعدگی با تشخیص­ های دیگر است.

این همپوشانی نشانه ­ها بخصوص برای متمایز کردن اختلال ملال پیش از قاعدگی با تشخیص ­های دیگر است. 

با این حال، میزان اختلالات شخصیت در افراد مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی بالاتر از افراد بدون این اختلال نیست.

• استفاده از درمان­ های هورمونی

 برخی زنان مبتلا به نشانه­ های متوسط تا شدید پیش از قاعدگی ممکن است از درمان­های هورمونی، از جمله داروهای هورمونی ضدبارداری استفاده کنند.

اگر این گونه نشانه­ ها بعد از شروع مصرف هورمون برون­زاد روی دهند، نشانه­ ها به جای بیماری اساسی اختلال ملال پیش از قاعدگی، می ­توانند ناشی از مصرف هورمون باشند. اگر این زنان مصرف هورمون­ها را متوقف کنند و نشانه­ ها ناپدید شوند، این با اختلال افسردگی ناشی از مواد/دارو هماهنگ است.