اعتیاد و اجبار

چه تفاوتی بین اعتیاد و اجبار وجود دارد؟

برخی از افراد هستند که از واژه های اجبار و اعتیاد به جای همدیگر استفاده می کنند. با اینحال نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشید این است که دو واژه‌ی بیان شده دو موضوع یکسان نیستند و تفاوت هایی با هم دارند. خوب حالا سوال اینجاست که چه تفاوتی بین اعتیاد و اجبار وجود دارد؟ در این مقاله همراه کلینیک اعصاب و روان هیربد باشید تا این تفاوت ها را با هم مرور کنیم.

تعریف اعتیاد و اجبار:

اعتیاد واژه گسترده ای است که برای توضیح یک فرآیند کلی که در آن فرد به یک ماده، رفتار یا عادت خاص وابسته می شود مورد استفاده قرار می گیرد. چنین وابستگی آنقدر اهمیت پیدا می کند که فرد در استفاده از ماده مدنظر اصرار و پافشاری می نماید یا اینکه رفتارهای اعتیادآمیز خودش را مدام تکرار می کند حتی اگر این رفتارها به خودش  یا دیگران اسیب وارد کند و آن ها را از زندگی اش دور نماید.  در مقابل واژه اجبار قرار دارد. اجبار برای توصیف نیاز فوری برای انجام کاری مورد استفاده قرار می گیرد. این فعالیت گاهی از اوقات می تواند به یک رفتار منجر شود اما همیشه هم اینگونه نیست. اجبار بخش کوچک اما مهمِ فرآیند اعتیاد محسوب می شود و می تواند بخش اعظمی از اختلال وسواس جبری باشد. خوب حالا که تفاوت این دو واژه را با هم بررسی کردیم اجازه دهید ببینیم این ها چگونه به هم مرتبط می شوند.

با توسعه فرآیند اعتیاد، معمولا فرد تمایل یا اجبار پیدا می کند تا ماده اعتیادآور همچون الکل یا هروئین را مصرف کند یا اینکه رفتارهای اعتیادآمیز همچون رابطه جنسی و قمار را ادامه دهد. به خاطر داشته باشید که در این میان فعالیت های دیگری هم ممکن است وجود داشته باشد.

 تفاوت های کلیدی بین اعتیاد و اجبار:

دو تفاوت اصلی بین اعتیاد و اجبار وجود دارد. این دو تفاوت عبارت است از :

لذت بردن:

در اجبار( حداقل آنگونه که در اختلال وسواس جبری تجربه می شود)  فرد از کاری که انجام می دهد لذتی نمی برد اما در اعتیاد اینگونه نیست.  با اینکه افرادی که با اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند به شکلی در زندگیشان راحت نیستند اما به خاطر لذتی که استفاده از مواد یا شرکت  در فعالیت های اعتیادآور دارد تن به این کارها می دهند. در مقابل، افرادی که اجبار را به عنوان بخشی از فرایند اختلال وسواس جبری تجربه می کنند ممکن است اصلا از کارهایی که انجام می دهند لذت نبرند. این موضوع ممکن است برای برخی از افراد سردرگم کننده باشد زیرا اغلب  در برهه ای از زمان افرادی که با اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند ممکن است دیگر از رفتارهای اعتیادآمیزشان هیچ لذتی نبرند. آن ها به دنبال اعتیاد می روند چون چاره ای جز این ندارند. به همین خاطر است که برخی از افراد به سراغ فرایند ترک می روند تا مصرف مواد یا شرکت در فعالیت های اعتیادآور را برای همیشه کنار بگذارند.

اگرچه چنین موضوعی می تواند شبیه رفتارهای وسواس جبری باشد ( چون دیگر فرد از شرایط موجود لذت نمی برد) اما انگیزه اصلی برای شرکت در این فعالیت ها باعث می شود فرد احساس خوبی داشته باشد.

<

واقعیت:

تفاوت بزرگ دیگری که بین اعتیاد و اجبار وجود دارد این است که  هوشیاری و آگاهی افراد نسبت به واقعیت در هر دو شرایط موجود متفاوت است. وقتی فردی با اختلال وسواس جبری دست و پنجه نرم می کند معمولا درباره اینکه این وسواس واقعی نیست آگاهی کافی دارد. او اغلب می داند که کارش نادرست است اما برای تسکین اضطرابش هم که شده دست به چنین فعالیت هایی می زند.

در مقابل افرادی که اعتیاد دارند اغلب نمی دانند  چه کار خطرناکی انجام می دهند و بر این باورند که بهترین انتخاب را داشته اند و نگرانی دیگران بی مورد است و هیچ اهمیتی ندارد. به چنین شرایطی رد یا انکار هم گفته می شود چون فرد معتاد دیگر وجود مشکل در رفتارها یا فعالیت هایش را نمی پذیرد.  چنین انکاری تا زمانی که عاقبت بدی همچون طلاق همسر، تصادف رانندگی به خاطر مست بودن، اخراج از شغل یا سایر موارد رخ نداده همچنان ادامه می یابد. بعد از رخ دادن چنین شرایطی فرد ممکن است به خودش بیاید.

 سخن نهایی:

اعتیاد و اجبار هر دو واژه هایی هستند که وارد دنیای واژگان ما انسان ها شده اند. همانند بیشتر لغاتی که در زندگی روزمره مان به کار می بریم، این دو واژه هم ممکن است به درستی به کار نرود یا درک درستی از آن ها وجود نداشته باشد.

همین امر موجب می شود افراد سردرگم شوند و ندانند برای توصیف شرایط مختلف باید از چه واژه هایی بهره ببرند. حتی متخصصان هم ممکن است در این شرایط با مشکلاتی مواجه شوند. افراد بدون اینکه توجهی به تفاوت اعتیاد و اجبار داشته باشند این دو واژه را به جای هم به کار می برند.

دلایل متعددی برای استفاده از واژه اجبار در ارتباط با رفتارهای اعتیادآور وجود دارد.  در اصل واژه اجبار نشئت گرفته از ایده اعتیاد است که مرکز لذت را در مغز مورد بررسی قرار می دهد. اما به خاطر داشته باشید که این دو واژه تفاوت هایی دارند که در بخش های قبلی به این تفاوت ها اشاره کردیم.

در صورتیکه در زمینه مسایل مربوط به اعتیاد نیاز به مشاوره روانشناختی دارید می توانید از خدمات دپارتمان طب اعتیاد کلینیک اعصاب و روان هیربد بهره ببرید

منبع: verywellmind