رواندرمانی شناختی-رفتاری
مقدمه
درمان شناختی رفتاری Cognitive Behavioral Therapy که به اختصار CBT نامیده می شود، به شما کمک می کند تا به طرزی دیگر اندیشیده و درنتیجه این طرز تفکر جدید، پاسخ های احساسی و رفتاری سالم تر و درست تری در برابرحوادث نامطلوب داشته باشید. یکی از اساسیترین مفاهیم رفتار درمانی شناختی این است که افکار غیرمنطقی و دقیقتر بگوییم افکار تحریفشدهی ما، باعث ایجاد ناراحتی و رفتارهای دردسرساز میشوند. در عوض با تغییر الگوهای تفکر و باورها، میتوان نه تنها اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب را از خود دور کرد، بلکه در سختترین چالشهای زندگی واکنش مناسب نشان داد.
فرایند ارایه خدمت
دو وجه تمایز مهم این رویکرد درمانی که رفتاردرمانی شناختی نیز معروف است با سایر رویکردها این است که برخلاف سایر روشهای روان درمانی که روان درمانگر بیشتر متمرکز بر ریشه یابی دلایل گذشته رفتارهای نامناسب مراجع در برابر ناملایمات وحوادث زندگی است تا به او کمک کند، در درمان شناختی رفتاری روان درمانگر بیشتر برمشکلات زمان حال وآنچه الان موجب ناراحتی و اضطراب درفرد بیمار گردیده است تکیه می کند البته روان درمانگر از گذشته شما هم سؤالاتی خواهد پرسید تا بهتربتواند به شما کمک کند.همچنین این رویکرد درمانی رویکردی مشارکتی است که در آن مراجع منفعل نیست و تعامل و همکاری مراجع با درمانگر نقشی اساسی دارد. یک جز اساسی در درمان شناختی رفتاری آموزشهای مناسب برای بازسازی الگوهای تفکر و رفتارهای قبلی است که لازمه آن ارزیابی شناختی رفتاری دقیق از مراجع و مشکلاتش توسط درمانگر است .هدف اساسی ارزیابی، جمع آوری اطلاعات است تا در مراحل بعد با مفهوم پردازی مشکل و شکستن یک مساله پیچیده به اجزا کوچکتر بتوان مسیر درست را برای دستیابی به اهداف درمانی با همکاری مراجع تعیین کرد. درمانگر برای ارزیابی از روش های متعددی مانند: مشاهده ،پرسشنامه ها ی خودگزارشی، مصاحبه ها ی نیمه ساختار یافته و مصاحبه های بالینی سود می برد. در مرحله ارزیابی روان درمانگر برای یافتن الگوی طرز تفکر بیمار نسبت به خود، جهان پیرامون و دیگران تلاش می کند و سپس سعی می کند تا مسائل ومشکلاتی که موجب شکل گیری اختلالات روانشناختی در فرد گردیده است را پیدا نماید و با کمک تکنیک هایی که متناسب با هر مشکل طراحی می شوند به مراجع کمک کند.مراجع در طی جلسات و در انجام تکنیک ها و تمرین های درمانی نقشی فعال دارد و به درمانگردرباره روند جلسات بازخورد میدهد. یکی از مزایای رفتار درمانی شناختی در این است که می توان حتی پس از پایان جلسات درمانی همچنان به تمرین روشهای آموخته شده و توسعه مهارت های خود ادامه داد. این امرمیتواند یک روش محافظتی و پیشگیرانه برای بروز مشکلات روانشناختی در آینده باشد. درمان شناختی رفتاری CBT در مجموع جز درمان های کوتاه مدت دسته بندی می شود. طول مدت درمان بسته به نوع و شدت بیماری فرد میتواند حدودا بین چند هفته تا چند ماه باشد.در مواردی که مشکل فرد اخیرا ایجاد شده باشد و چندین اختلال روانشناختی با هم وجود نداشته باشند، CBT کوتاه مدت انجام می شود نهایتا حدود ۸ الی ۱۰ جلسه است اما در مورد مشکلات پیچیده تر که ریشه در سالهای زیادی از زندگی فرد دارد حداقل ۱۶ تا ۲۰ جلسه و در موارد دیگر به تعداد جلساتی بیشتر از ۲۰ جلسه نیاز خواهد بود.هر جلسه حدودا ۴۵ دقیقه به طول می انجامد و به صورت هفتگی یا دو هفته یک بار برگزار می شود. CBT را می توان به صورت انفرادی یا حتی در جلسات گروهی به کار بست.
این خدمت برای چه افرادی مناسب است
رواندرمانی شناختی رفتاری که به رفتاردرمانی شناختی هم معروف است از اثربخشی بالایی برخوردار است و شواهد پژوهشی زیادی در مورد اثربخشی آن بر انواع اختلالات روانشناختی به ویژه افسردگی،اضطراب، وسواس های فکری و عملی، فوبی اجتماعی و… وجود دارد.استفاده از این روش در کنار دارودرمانی برای رسیدن به بهبودی سریع تر و کامل تر بسیار توصیه شده است. با گسترش درمان شناختی رفتاری، روانشناسان به کمک موثر به مراجعین در حوزه های مختلف و بهبود کیفیت زندگی افراد امیدوار شدهاند. انواع افسردگی ،انواع اختلالات اضطرابی مثل تیک و انواع هراس یا فوبیا (مثل هراس اجتماعی، ترس از مکانهای شلوغ و…)، پرخوری عصبی ، اختلال وسواسی اجباری ، اختلال استرس پس از حادثه ،اختلال دو قطبی و جنون. همچنین میتوان از CBT درمواردی که فرد دچار مشکلاتی از قبیل ناتوانی در کنترل خشم یا کمبود اعتماد به نفس و مهارت های اجتماعی است و حتی درمورد مشکلات جسمی مانند خستگی ها و دردهای مزمن نیز کمک گرفت.
تحصیلات و گرایش های همکاران ارایه دهنده خدمت
همکاران فعال در حیطه رواندرمانی با رویکرد شناختی-رفتاری روانشناسانی هستند از مقطع کارشناسی ارشد ویا دکترا که دوره های تخصصی مربوط به رویکرد شناختی-رفتاری را گذرانده اند. علاوه بر این آنها اغلب دوره های سوپرویژن تحت نظر اساتید این حوزه را گذرانده اند. همچنین گروهی از روانپزشکان نیز پس از گذراندن دوره تخصص خود، دوره های تخصصی در زمینه رویکرد شناختی-رفتاری می گذرانند و در این حیطه فعالیت می کنند.