گروه درمانی نوعی روان درمانی است که شامل یک یا چند درمانگر است که همزمان با چندین نفر کار میکنند.
این نوع خدمات درمانی به طور گسترده در مکانهای مختلفی از جمله مراکز درمانی خصوصی، بیمارستانها، کلینیکهای بهداشت روان و مراکز اجتماع ارائه میشود.
گروه درمانی گاهی اوقات به تنهایی استفاده میشود، اما معمولاً با یک برنامه جامع درمانی که شامل درمان فردی و دارو نیز میباشد، ادغام میشود.
در کتاب تئوری و تمرین روان درمانی گروهی (The Theory and Practice of Group Psychotherapy)، ایروین دی. یالوم (Irvin D. Yalom) به تشریح اصول درمانی کلیدی درمانی میپردازد که از گزارشهای افرادی که در فرایند گروه درمانی درگیر شدهاند، به دست آمده است:
- القای امید: گروه شامل اعضا در مراحل مختلف فرآیند درمان است. دیدن افرادی که مشغول مقابله با بیماری یا بهبودی هستند، در ابتدای فرآیند به افراد امید میدهد.
- فراگیری: عضو بودن در گروهی از افراد که تجربیات یکسانی دارند، به افراد کمک میکند تا ببینند آنچه در دورن آنها میگذرد فراگیر و جهانی است و تنها نیستند.
- ارائه اطلاعات: اعضای گروه میتوانند با به اشتراک گذاری اطلاعات به یکدیگر کمک کنند.
- نوع دوستی: اعضای گروه میتوانند نقاط قوت خود را به اشتراک بگذارند و به دیگران در گروه کمک کنند که میتواند باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس شود.
- تکرار سیر تکامل اصلاحی گروه اصلی خانواده: گروه درمانی از جهاتی بسیار شبیه خانواده است. در داخل گروه، هر یک از اعضا میتوانند بررسی کنند که چگونه تجارب کودکی در شخصیت و رفتارهایشان نقش داشته است. آنها همچنین میتوانند یاد بگیرند که از رفتارهایی که مخرب یا بی فایده در زندگی واقعی هستند، اجتناب کنند.
- توسعه تکنیکهای اجتماعی شدن: جلسات گروه مکان بسیار خوبی برای تمرین رفتارهای جدید است. جلسات امن و حمایت کننده است و به اعضای گروه امکان میدهد بدون ترس از شکست آزمایش کنند.
- رفتار تقلیدی: افراد میتوانند رفتار سایر اعضای گروه را الگوبرداری کنند یا رفتار درمانگر را مشاهده و تقلید کنند.
- یادگیری بین فردی: با تعامل با افراد دیگر و دریافت بازخورد از گروه و درمانگر، اعضای گروه میتوانند درک بیشتری از خود کسب کنند.
- انسجام گروهی: از آنجا که گروه در یک هدف مشترک متحد است، اعضا احساس تعلق و پذیرش میکنند.
- روان پاکسازی: اشتراک احساسات و تجربیات با گروهی از افراد میتواند به تسکین درد، گناه یا استرس کمک کند.
- عوامل وجودی: در حالی که کار در یک گروه پشتیبانی و راهنمایی را ارائه میدهد، گروه درمانی به اعضا کمک میکند تا درک کنند که آنها مسئول زندگی، اقدامات و انتخابهای خود هستند.
گروهها میتوانند به اندازه سه یا چهار نفر کوچک باشند، اما جلسات گروه درمانی اغلب شامل حدوداً هشت تا دوازده نفر هستند (اگرچه امکان حضور شرکت کنندگان بیشتر نیز وجود دارد).
این جلسات گروهی به طور معمول هر هفته یک یا دو بار یا بیشتر، به مدت یک یا دو ساعت برگزار میشود.
به گفته نویسنده اود مانور (Oded Manor) در کتابچه راهنمای روان درمانی، حداقل تعداد جلسات گروه درمانی معمولاً حدود شش است.
اما یک سال کامل جلسات متداول تر است.
مانور همچنین خاطرنشان میکند که این جلسات ممکن است آزاد یا بسته باشد. در جلسات آزاد، شرکت کنندگان جدید در هر زمان میتوانند که به گروه ملحق شوند.
اما در یک گروه بسته، فقط گروهی از اعضای اصلی دعوت میشوند تا در جلسات شرکت کنند.
در بسیاری موارد، این گروه در اتاقی که صندلیها در یک دایره بزرگ قرار گرفته اند، ملاقات میکنند تا هر عضو، هر یک از اعضای دیگر گروه را ببیند.
ممکن است جلسه با معرفی اعضای گروه توسط خودشان و بیان دلیلی که آنها را در گروه درمانی قرار میدهد، آغاز شود.
اعضا همچنین ممکن است تجربیات و پیشرفت خود را از آخرین جلسه به اشتراک بگذارند.
شیوه دقیق انجام جلسه به میزان زیادی به اهداف گروه و سبک درمان بستگی دارد.
برخی از درمانگران ممکن است شیوه گفتگوی آزادتری را ترجیح دهند، به طوری که هر یک از اعضاء در شرایطی که دوست دارند و مناسب میبینند در بحثها شرکت میکنند.در مقابل برخی از درمانگران برای هر جلسه برنامه خاصی دارند که ممکن است شامل تمرین مهارتهای جدید با سایر اعضای گروه باشد.
گروه درمانی به ویژه در مواقع خاص میتواند مؤثر باشد.
در مطالعهای که در سال 2014 منتشر شد، محققان نتایج بیماران را در یک درمانگاه تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که گروه درمانی یک انتخاب درمانی مؤثر برای برخی از بیماران دارای افسردگی است و تقریباً از هر 5 بیمار 1 نفر بهبود نیافته است.
مقالهای که در مانیتور انجمن روانشناسی آمریکا در مورد روانشناسی (the American Psychological Association’s Monitor on Psychology) منتشر شده است حاکی از آن است که گروه درمانی معیارهای اثربخشی تعیین شده توسط انجمن روانشناسی بالینی (بخش 12 APA) را برای اختلال هراس، اختلال دو قطبی، اختلال وسواس-جبری، اختلال هراس اجتماعی و اختلال سوء مصرف مواد تأمین میکند.
مزایای اصلی گروه درمانی شامل موارد زیر است:
- گروه درمانی به افراد این امکان را میدهد تا حمایت و تشویق اعضای دیگر گروه را دریافت کنند. افراد شرکت کننده در این گروه می توانند ببینند که دیگران در حال گذر از همان مراحل هستند، که به نوبه خود میتواند به آنها کمک کند احساس تنهایی کمتری کنند.
- اعضای گروه میتوانند به عنوان الگوی نقش برای سایر اعضای گروه باشند. با مشاهده کسی که با موفقیت با مشکلی مقابله کرده، اعضای دیگر این گروه میتوانند ببینند که امید به بهبودی وجود دارد.
- با پیشرفت هر یک از افراد، آنها میتوانند به عنوان یک الگوی نقش و حمایت از دیگران عمل کنند. این کار میتواند به تقویت احساس موفقیت و کمال کمک کند.
- گروه درمانی اغلب بسیار مقرون به صرفه است. به جای تمرکز فقط به یک مراجع در یک زمان، درمانگر میتواند وقت خود را به گروه بسیار بزرگتری از افراد اختصاص دهد.
- گروه درمانی یک پناهگاه امن را ارائه میدهد. این محیط به افراد اجازه میدهد تا رفتارها و اقدامات را در داخل ایمنی و امنیت گروه انجام دهند.
- با کار در یک گروه، درمانگر میتواند به صورت عینی ببیند که چگونه هر شخص در مقابل و در موقعیتهای اجتماعی رفتار میکند. با استفاده از این اطلاعات، درمانگر میتواند بازخورد ارزشمندی را برای هر مراجع ارائه دهد.