در مقالات قبلی سعی کردیم درباره اختلال OCD یا همان اختلال وسواس جبری بیشتر صحبت کنیم. یکی از نشانه های کلیدی این اختلال ، اجبار است. اجبار به رفتارهای وسواسی اطلاق می شود که در پاسخ به افکار وسواس گونه انجام می گردد. شما این رفتارها را بارها و بارها تکرار می کنید و ممکن است چند ساعت طول بکشد تا دست از چنین کاری بردارید. برای انجام این کار هم دلیل خوبی برای خودتان می تراشید. مثلا می گویید می خواهم اضطراب و استرسی که دارم را بهتر کنم. اگرچه شما برای انجام دادن چنین فعالیت ها و رفتارهای وسواسی تحریک می شوید اما به احتمال زیاد خودتان هم نمی خواهید آن ها را به صورت تکراری انجام دهید. با اینکه چنین رفتارهایی می توانند احساس منفی اضطراب، گناه یا ترس را به طور موقتی کاهش دهند اما با گذشت زمان تاثیر قابل ملاحظه ای بر روی کیفیت زندگیتان خواهند داشت. در این مقاله سعی می کنیم به همین رفتارهای وسواسی بپردازیم. پس همراه کلینیک اعصاب و روان هیربد باشید.
رفتارهای وسواسی رایج در میان افراد مبتلا به OCD:
برخی از رفتارهای وسواسی که در افراد مبتلا به اختلال وسواس جبری دیده می شود دربرگیرنده موارد زیر است:
- این افراد به طور مکرر همه چیز را بررسی می کنند تا مطمئن شوند درها و پنجره ها را قفل کرده اند یا وسایل اشپزخانه را خاموش کرده اند. این افراد به طور مداوم همه اتفاقاتی که در همسایگی شان رخ می دهد را هم بررسی می کنند تا مطمئن شوند کسی به ماشین شان صدمه نزده یا ازاری به دیگران نرسانده است.
- افراد مبتلا به OCD ممکن است رفتارهای وسواسی دیگری هم داشته باشند. یکی از این رفتارها شستشوی بیش از حد لباس ها، خانه یا بدنشان است.
- آن ها به طور مداوم همه چیز را می شمرند و بررسی می کنند.
- به طور تکراری کارهای روتین شان را انجام می دهند. مثلا مدام از پله ها بالا و پایین می روند.
- از اعضای خانواده یا پزشک به دنبال تایید گرفتن مداوم هستند. مثلا می پرسند دست هایم تمیز شده؟ باز هم باید اینجا را بشویم؟ به نظرت تمیز شد؟
- جمله ها و عبارات را چه در ذهنشان و چه با صدای بلند مدام تکرار می کنند
- اشیای موجود در خانه یا محل کارشان را مدام مرتب می کنند تا مطمئن شوند تقارن شان به هم نریخته است. این گزینه هم یکی از رفتارهای وسواسی این افراد است.
- کارها را به کرات تکرار می کنند. مثلا چون فکر می کنند ۵ عدد خوبی است ، ۵ بار لامپ را روشن و خاموش می کنند.
- سعی می کنند از موقعیت هایی که باعث تحریک اجبار و رفتارهای وسواسی شان می شود دوری کنند.
وسواس: افکاری که پشت اجبار قایم می شوند
وسواس نیمه دیگر اختلال وسواس جبری است . همان بخشی که باعث ایجاد رفتارهای وسواسی می شود. وسواس شامل افکار، احساسات و تصاویر ذهنی است که به نظر همه ذهن و روان انسان را از آنِ خود می کند. چنین شرایطی باعث می شود فرد کنترل خودش را از دست بدهد و احساس اضطراب، ترس، نا امیدی و گناه نماید.
وسواس های رایج:
وسواس های رایجی که در میان افراد مبتلا به اختلال OCD دیده می شود عبارت است از :
- ترس از آلوده شدن همچون آلوده شدن به میکروب ها، ویروس ها، مایعات بدن، حیوانات، بیماری ها، مواد شیمیایی یا کثیفی ها
- ترس از دست دادن کنترل بر روی خودشان.
- ترس از اسیب رساندن اتفاقی به دیگران که به خاطر فراموش کردن کارهایی همچون تمیز کردن میز یا خانه رخ می دهد.
- وسواس های ناخواسته جنسی، افکار یا تصاویری جنسی درباره کودکان
- ترس از خشمگین کردن خدا
- ترس از ابتلا به بیماری های خاص همچون سرطان یا دیابت
- ترس از دست دادن یک وسیله مهم یا فراموش کردن یک موضوع مهم
- نگرانی درباره تقارن اشیا
- ناتوانی در تصمیم گیری برای نگه داشتن یا دور انداختن اشیا
- دلبستگی زیاد به اعداد یا رنگ های خاص. افرادی که رفتارهای وسواسی این گونه دارند برخی از اعداد یا رنگ ها را خوب یا بد می دانند.
درمان رفتارهای وسواسی:
رفتارهای وسواسی را می توان با رفتاردرمانی همچون روان درمانی شناختی رفتاری یا CBT درمان کرد. داروهایی که برای این شرایط مورد استفاده قرار می گیرد مهارکننده های باز جذب انتخابی سروتونین است. استفاده از این روش های درمانی می تواند نشانه های رفتارهای وسواسی را بهبود ببخشد.
منبع: verywellmind
