الکتروانسفالوگرام (EEG) یک آزمون تشخیصی است که فعالیت الکتریکی مغز شما را با استفاده از دیسک‌های کوچک (الکترودها) متصل به پوست سرتان تشخیص می‌دهد.
سلول‌های مغزی شما از طریق پالس‌های الکتریکی ارتباط برقرار می‌کنند و همیشه در حال فعالیت هستند، حتی وقتی خوابیدید. این فعالیت به صورت خطوط موجی در ثبت کننده‌ی EEG نشان داده می‌شود.
برای آشنایی بیشتر با این آزمایش و دلایل و شرایط انجام آن در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
EEG یا نوار مغز یکی از آزمونهای تشخیصی اولیه برای صرع است. همچنین می‌تواند در تشخیص سایر اختلالات مغزی نقش داشته باشد.
چرا EEG یا نوار مغز انجام می‌شود؟
EEG می‌تواند تغییرات فعالیت مغز را تعیین کند که ممکن است در تشخیص اختلالات مغزی مفید باشد، به خصوص در بیماری صرع یا یکی دیگر از اختلالات تشنجی. همچنین ممکن است برای تشخیص یا درمان اختلالات زیر مفید باشد:
- تومور مغزی
- آسیب مغزی به دلیل آسیب سر
- اختلال مغزی که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد (انسفالوپاتی)
- التهاب مغز (آنسفالیت)
- سکته مغزی
- اختلالات خواب
همچنین EEG ممکن است برای تأیید مرگ مغزی در کسی که در یک کمای مداوم است، استفاده شود.
یک EEG پیوسته برای کمک به یافتن سطح مناسب بیهوشی برای کسی که به یک کمای پزشکی مبتلا شده است استفاده می‌شود.
خطرات
EEGها بی خطر و بدون درد هستند. گاهی به طور عمدی تشنج در افراد مبتلا به صرع در طول آزمایش تحریک می‌شود.
اما در صورت لزوم، مراقبت‌های پزشکی مناسبی نیز ارائه می‌شود.
نحوه‌ی آماده شدن
غذا و داروهای تجویزی
- در روز آزمایش از خوردن هر چیزی که دارای کافئین است اجتناب کنید زیرا ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.
- داروهای معمولی خود را مصرف کنید مگر اینکه دستورالعمل دیگری از طرف پزشک داده شود.
اقدامات احتیاطی دیگر
- موهای خود را شب یا روز قبل آزمایش بشویید، اما از کرم‌های مو، اسپری یا ژل‌های مخصوص مو استفاده نکنید.
- این مواد می‌توانند چسبیدن تکه‌های چسبنده‌ای که الکترودها را نگه دارند، سخت تر کنند.
- اگر در حین آزمایش نوار مغز لازم باشد که بخوابید، پزشک ممکن است از شما بخواهد که شب قبل از آزمایش کمتر بخوابید یا اصلاً نخوابید.
چه انتظاری می‌رود؟
در طول آزمایش
شما در طول EEG (نوار مغز) یا کمی احساس ناراحتی خواهید کرد یا اصلاً. الکترودها هیچ احساسی را انتقال نمی‌دهد. آنها فقط امواج مغزی را ثبت می‌کنند.
در ادامه برخی از مواردی که می‌توانید انتظار داشته باشید که در طول EEG اتفاق بیافتید وجود دارد:
- تکنسین سر شما را اندازه گیری کرده و جمجه‌تان را با یک مداد مخصوص نشانه‌گذاری می‌کند تا نشان دهد کجا الکترود را وصل کند. این نقطه‌ها روی پوست شما ممکن است با کرم خاکستری به منظور بهبود کیفیت ضبط داده‌های مغز، تمیز شود.
- تکنسین با استفاده از یک چسب مخصوص، دیسک‌ها (الکترودها) را به پوست سرتان متصل می‌کند. گاهی اوقات به جای آنها، از یک پوشش کششی با الکترود استفاده می‌شود. الکترودها با سیم به دستگاهی متصل می‌شوند که امواج مغزی را تقویت کرده و آنها را در تجهیزات رایانه ثبت می‌کند.
پس از این که الکترودها در سر قرار می‌گیرند، معمولاً EEG تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
آزمایش شونده برای شرایط خاص نیاز به خواب در طول آزمون دارد.
در این صورت، آزمون می‌تواند طولانی تر نیز باشد.
- در طول آزمایش، شما در یک موقعیت راحت با چشمان بسته قرار میگیرید.
- تکنسین ممکن است از شما بخواهد در زمان‌های مختلف، چشمانتان را باز و بسته کنید، چند محاسبات ساده انجام دهید، یک پاراگراف را بخوانید، به یک عکس نگاه کنید، برای یک دقیقه نفس عمیق بکشید، یا به یک نور چشمک زن نگاه کنید.
- ویدئو به طور معمول در EEG ثبت می‌شود.
- حرکات بدن شما در حالی که EEG امواج مغزی را ثبت می‌کند، توسط یک دوربین فیلمبرداری گرفته می‌شود.
- این ضبط ترکیبی می‌تواند به تشخیص و درمان بیماری شما کمک کند.
EEGهای متحرک (aEEGs)، که امکان نظارت طولانی تر در خارج از محیط مطب یا بیمارستان را فراهم می‌کنند، محدودیت استفاده دارند. این آزمایش می‌تواند فعالیت مغز را در چند روز ثبت کند، که این امر شانس ابتلا به تشنج را افزایش می‌دهد.
اما در مقایسه با نظارت تصویری مبتنی بر EEG، یک EEG متحرک در تشخیص تفاوت بین تشنجهای صرعی و غیر صرعی خوب نیست.
بعد از آزمایش
تکنسین الکترودها یا کلاه را جدا می‌کند. اگر شما داروی مسکن نخورید هم، پس از این عمل عوارض جانبی را احساس نمی‌کنید و می‌توانید به حالت عادی خود بازگردید.
اگر از یک آرامبخش استفاده کردید،مدتی تا شروع اثر دارو طول می‌کشد.
هماهنگ کنید تا کسی شما را به خانه ببرد. پس از رسیدن به خانه، استراحت کنید و در بقیه‌ی روز رانندگی نکنید.
نتایج
پزشکان آموزش دیده‌اند تا EEGهای ضبط شده را تجزیه و تحلیل کرده و نتایج را به متخصصی که EEG را تجویز کرده است، ارسال کنند.
دکتر شما قرار ملاقاتی در مطب برای بحث در مورد نتایج آزمایش تعیین می‌کند.
در صورت امکان، یک عضو خانواده یا دوست خود را به همراه خود ببرید تا در مورد به خاطر سپردن اطلاعاتی که در طی این دیدار به شما داده می‌شود، کمک کند.
سؤال‌های زیر را می‌توانید از دکتر خود بپرسید:
- بر اساس نتایج، مراحل بعدی درمان چيست؟
- چه پیگیری‌هایی نیاز است؟
- آیا عوامل دیگری وجود دارد که ممکن است به نتایج این آزمایش تأثیر بگذارد؟
- آیا باید آزمایش را تکرار کنم؟
منبع: mayoclinic
