خلاصه ای در مورد اوتیسم

اوتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم به مجموعه ای از اختلالات رشدی مغزی گفته می شود که دو تظاهر اساسی دارد :

این اختلال مهارتهای کلامی و غیر کلامی ارتباطی و تعامل اجتماعی را به طورمعنی داری تحت تاثیر خود قرار می دهد و اغلب علایم آن در آغاز 18 ماهگی ویا دو سالگی )پیش از سه سالگی( بروز می یابد وعلاوه بر اثرگذاری بر اغلبجنبه های رشدی و اجتماعی؛ عملکردهای آموزشی شناختی فرد را نیز تحتتاثیر خود قرار می دهد.

اوتیسم به عنوان یکی از در حال گسترش ترین اختلالدوره کودکی شناخته می شود. افزایش موارد این اختلال از نظر آماری در اغلبموارد زنگ خطری است که باعث نگرانی متخصصین و برنامه ریزان امورآموزش، رشد و بهداشت جوامع شده است.

برای مطالعه بیشتر در زمینه ی اوتیسم، در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.

علایم اوتیسم می تواند شامل موارد زیر باشد:

مشکلات زبانی

در مقایسه با دیگران تاخیر قابل توجهی در کسب این توانایی دارند. انجاممکالمه برایشان بسیار دشوار است، ممکن است در زمان بیان کلام مانند آدم آهنی وبدون احساس صحبت کنند.ی

مهارت های اجتماعی ضعیف

ناتوانی و ضعف در برقراری ارتباط با دیگران یکی از مهم ترین ویژگی هایاختلال طیف اوتیسم است . کودک ممکن است به چشم افراد دیگر و حتی والدین خودنگاه نکند. ممکن است به مدت طولانی افراد محیط را انکار کرده و بر اشیاء پیرامون خودتمرکز کند. ممکن است از حالت بدن، حالت های صورت و بیانات چهره ای برایبرقراری ارتباط با دیگران و نشان دادن وا کنش های عاطفی خود استفاده نکند.

حرکات تکراری و کلیشه ای

مثل بال بال زدن ، دست زدن، به دور خود چرخیدن که بیشتر اوقات در زمان هیجانی شدن اتفاق میفتد .

• علایم هشدار دهنده در سال اول :

حتی کودکان یک ساله نیز توانایی های اجتماعی دارند. بنابر این برایشناسایی علایم اوتیسم باید نحوه تعامل کودک با جهان پیرامون را مورد بررسی قرارداد.

کودک دارای اوتیسم ممکن است علایم زیر را از خود نشان دهد:

غربال اوتیسم در مراحل اولیه :

اغلب کودکان دارای اوتیسم تا سن پیش از مدرسه و حتی بالاتر از آنتشخیص داده نمی شوند و بنابراین حمایت های مورد نیاز خود را در زمانی که به آنهابه شدت احتیاج دارند دریافت نمیکنند. به همین دلیل است که غربال تمامی کودکان درمراحل اولیه رشد جهت ارجاع آنان برای تشخیص و شناسایی کودکان نیازمند مداخله،ضروری است.

اختلال اوتیسم با عملکردهای سطح بالا :

افراد دارای اوتیسم با عملکردهای سطح بالا محدودیتی در عملکردهای ذهنی ومهارتهای زبانی ندارند. در واقع، ممکن است مهارتهای گفتاری سطح بالایی داشتهباشند. اما این افراد از نظر اجتماعی، ناپخته بوده و در ادراک علایم غیر کلامی نظیردرک حالت های عاطفی چهره، مشکل دارند. ممکن است تنها بر یک موضوع مورد علاقهخود تمرکز کنند و تمام جنبه های آن را بشناسند ، اما در دوست یابی و برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشند.

• مداخله ها 

ورود به مدرسه

براساس قوانین کشور، همه کودکان حق دریافت آموزش مناسب و در سطح توان خود را دارند. برنامه های آموزشی می تواند شامل آموزش های رو در روی انفرادی باشد و آموزش والدین را نیز در بر گیرد. با استفاده از حمایت های آموزشی و ابزارهای کمکی می توان توانایی های این افراد را در کلاس درس افزایش داد. ورود کودکاندارای اُتیسم در مدرسه براساس نیازها و توانایی های وی صورت می گیرد و لذا میتوانند در کلاس درس در کنار سایرکودکان دارای رشد عادی و یا کلاس خاص افراددارای اتیسم شرکت کنند. در شرایط خاص، حتی آموزش در خانه نیز برای این افرادتجویز می شود.

درنهایت و به طور خلاصه :

اصطلاح «طیف» به این موضوع اشاره دارد که علایم این اختلال، بسته به شدت آن‌ها، سطح رشدی و سن تقویمی، بسیار متغیر است.این کودکان دارای طیف وسیعی از اختلالات روانشناختی و پزشکی هستند و تشخیص این اختلالات در سنین اولیه زندگی اهمیت دارد و مداخلات تاثیر بیشتری دارد.

علائم اختلال طیف اوتیسم از حدود 2 سالگی مشهود است، اما همیشه مدت زمانی طول می‌کشد تا خانواده و نیز فرد متخصص، اختلال را تشخیص دهد؛ با اینکه اختلال طیف اوتیسم مادام العمر هستند اما فرد مبتلا با آموزش‌های مستمر می‌تواند از زندگی طبیعی‌تری برخوردار شود. هر چقدر زودتر بتوان این اختلال را در یک کودک تشخیص داد، زودتر هم می‌شود از برنامه‌های درمانی برای کمک به این کودکان بهره برد، همچنین هرچه برنامه درمانی منظم‌تر و دارای ساختار دقیق‌تری باشد، می‌توان نتایج بهتری را به دست آورد. بررسی ها نشان داده است که افراد استفاده کننده از خدمات توانبخشی موجود در مقابل کسانی که به دلایلی از این روشها استفاده نکرده اند، بسیار با هم فرقدارند و گروه استفاده کننده، توانایی ارتباطی، اجتماعی ویادگیری بسیار بهتری از خودنشان داده وتوانسته اند در جامعه حضور بیشتری داشته باشند .

 در تست آنلاین ، تمام کودکان زیر 6 سال توسط والدین از نظر احتمال دارا بودن علایم این اختلال، مورد سنجش و غربال قرار می‌گیرند.  سپس در صورت مشکوک بودن کودک به ابتلای این اختلال ، توسط ( دستیار فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان ) در این مورد اجرای آزمون تشخیصی (گارس 2) انجام و در صورت قطعی شدن تشخیص، کودک به مراکز توانبخشی اختلالات طیف اوتیسم جهت مداخلات مرکزمحور و خانواده‌محور، ارجاع می‌شود.

با عنایت به اینکه خانواده به عنوان عامل مهمی در افزایش سطح مداخلات در این اختلالات به حساب می‌آید، برنامه کلینیک ما به عنوان برنامه‌ای خانواده‌محور در نظر گرفته شده ، خدمات شامل ارجاع به مراکز روانپزشکی ، روانشناسی ، گفتاردرمانی، کاردرمانی و خدمات مکمل،خدمات مددکاری، درمانی وغیره  است.  

با استفاده از آموزش و حمایت های مناسب، افراد دارای اوتیسم با عملکردهایسطح بالا قادرند در جامعه حضور داشته باشند، شغل مناسبی بیابند و تحصیلات خودرا در مقطع دانشگاه نیز ادامه دهند.

گردآورنده:

دکتر ملیحه روزبخش

روانپزشک و فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان