اگرچه بزرگسالان همیشه می گویند زمانی که بچه بودند اتفاقات زیادی برایشان افتاده اما خیلی ها را به خاطر نمی آورند اما باور بکنید یا نه، حوادث بد دوران کودکی می تواند در دوران بزرگسالی هم تاثیرات زیادی بر روی زندگی افراد داشته باشد.
با اینکه کودکان روانشناختیه انعطاف پذیری دارند اما باز هم از سنگ ساخته نشده اند که بتوانند هر اتفاق و رویدادی را تحمل کنند و خم به ابرو نیاورند.
اگر کودک شما یک بار توانسته تجربه وحشتناکی را تحمل کند بدین معنی نیست که باید مدام از لحاظ روانشناختی و عاطفی در ترس زندگی کند.
به کمک چند تکنیک ساده، بزرگسالان می توانند به کودکانشان کمک کنند به طور موثرتری از تجربیات بد عبور نمایند و آن را برای همیشه فراموش کنند.
با این حال برخی از اوقات به تنهایی نمی توانید به کودکتان کمکی بکنید.
در چنین شرایطی به یک متخصص نیاز دارید تا بتواند در همان روزهای اولیه مانع از ایجاد تجربه ماندگار در ذهن او شود.
حوادث بد دوران کودکی چیست و چه تاثیری بر روی آن ها دارد؟
تجربیات مختلفی می تواند به شرایطی همچون تروما منجر شود.
به عنوان مثال سوء استفاده جنسی یا فیزیکی برای کودکان یک شرایط تروماتیک دردناک محسوب می شود و خاطرات آن می تواند تا آخر عمر با آن ها باشد.
رویدادهایی همچون تصادفات رانندگی یا بلایای طبیعی شدید و جدی که ممکن است تنها یک بار در زندگی افراد رخ دهد هم می تواند اثرات روانشناختی و روانشناختی بسیار زیادی بر روی کودکان داشته باشد.
استرس های مداوم و مستمر مثل زندگی کردن در کنار همسایه های خطرناک یا قربانی تهدید شدن هم می تواند شرایط تروما را ایجاد کند.
واقعیت این است که اگر شرایطی فاکتورهای زیر را در خود داشته باشد می تواند برای کودک تبدیل به یک رویداد وحشتناک و دردناک شود:
- به طور ناگهانی رخ دهد
- به طور مکرر رخ دهد
- فردی در زندگیشان باشد که عمدا به آن ها آزار برساند
- کودک برای چنین رویدادهایی آمادگی کافی نداشته باشد
حوادث بد دوران کودکی، حتی ممکن است به طور مستقیم برای خود کودک رخ ندهد.
به عنوان مثال ممکن است او شاهد عذاب کشیدن عزیزانش باشد و ببیند آن ها با مشکلات مختلفی همچون بیماری های سخت دست و پنجه نرم می کنند.
قرار گرفتن در معرض شرایط خشونت آمیز هم می تواند بر روی کودکان تاثیرگذار باشد.
با اینحال نکته مهمی هست که باید به آن توجه کنید.
اینکه یک تجربه ای ناراحت کننده است نمی توان گفت تروما است و کودک باید درمان شود.
مثلا طلاق والدین از هم ممکن است بر روی روانشناختیه کودک اثر بگذارد اما الزاما شرایط آسیب زننده محسوب نمی شود.
همچنین باید به خاطر داشته باشید که تنها به خاطر این که کودک توانسته یک شرایط سخت را تحمل کند یا مرگ عزیزانش را قبول نماید این موضوع بدین معنی نیست که او به صورت خودکار برای چنین شرایطی آماده است.
برخی از کودکان هستند که نسبت به بقیه کمتر تحت تاثیر رویدادهای پیرامونشان قرار می گیرند.
تروما چه زمانی به PTSD منجر می شود؟
خیلی از کودکان ممکن است در برهه ای از زندگیشان در معرض رویدادهای آسیب زننده قرار گرفته باشند. با اینکه خیلی ها بعد از تروما شرایط سخت و ناراحت کننده ای را تجربه می کنند اما اکثریت قریب به اتفاق آن ها بعد از چند وقت به حالت عادی و طبیعی شان باز می گردند.
با اینحال برخی از کودکان هم هستند که بعد از چنین شرایطی به یک اختلال روانشناختی و روانشناختی به نام اختلال استرس پس از حادثه یا اختلال استرس پس از تروما (PTSD) مبتلا می شوند.
بین ۳ الی ۱۵ درصد دختران و ۱ الی ۶ درصد پسران با چنین شرایطی دست و پنجه نرم می کنند.
کودکانی که اختلال استرس پس از تروما را دارند ممکن است در ذهنشان بارها و بارها حوادث سخت گذشته را تجربه نمایند.
آن ها از یادآوری و به خاطر آوردن تروما خودداری می کنند یا ممکن است در بازی هایشان به چنین شرایطی پاسخ دهند.
برخی از اوقات کودکان باور می کنند که نشانه های هشداردهنده پیش بینی کننده رویداد را از دست داده اند.
برای اینکه از بروز تروما در آینده پیشگیری کنند، مدام به دنبال نشانه های هشدار می گردند و خودشان را آزار می دهند.
کودکانی که با اختلال استرس پس از سانحه دست و پنجه نرم می کنند ممکن است شرایط زیر را هم داشته باشند:
- ترس
- افسردگی
- اضطراب
- خشم و تهاجمی بودن
- رفتارهای خودتخریبی
- احساس انزوا
- اعتماد به نفس پایین
- اعتماد نکردن به دیگران
حتی کودکانی که به PTSD مبتلا نمی شوند هم ممکن است بعد از تروما مشکلات رفتاری و احساسی زیادی از خود بروز دهند.
بعد از ماه ها و هفته ها از گذشت حادثه تلخ، آن ها ممکن است موارد زیر را از خود نشان دهند:
- فکر کردن مدام به مرگ یا امن بودن
- مشکل در خوابیدن
- تغییر در اشتها
- مشکلات مربوط به خشم
- مشکلات توجه و تمرکز
- نرفتن به مدرسه
- شکایت های جسمی همچون سردرد یا شکم درد
- از دست دادن تمایل بری انجام کارهای عادی و روزمره
- تحریک پذیری
- ناراحتی و غمگین بودن
- ایجاد ترس های جدید
اثرات حوادث بد دوران کودکی بر روی سلامت بدن در طولانی مدت :
حوادث بد دوران کودکی و رویدادهای تلخ می تواند بر روی توسعه مغز آن ها اثر بگذارد.
همین امر باعث ایجاد عواقب طولانی مدتی در زندگی شان می شود.
مطالعات انجام شده در این زمینه نشان می دهد هر چقدر فرد تجربیات تلخ زیادی در کودکی داشته باشد خطر ابتلا به مشکلات جسمی در دوران بزرگسالی اش نیز بیشتر می شود.
حوادث بد دوران کودکی ممکن است خطر ابتلا به شرایط زیر را در فرد افزایش دهد:
- آسم
- افسردگی
- بیماری های عروق کرونری
- سکته
- دیابت
علاوه بر این، مطالعه ای که در سال ۲۰۱۶ در Psychiatric Times منتشر شد نشان می دهد شیوع خودکشی در بزرگسالانی که در کودکی تروماهایی همچون سوء استفاده جنسی، سوء استفاده فیزیکی، خشونت والدین و سایر موارد را تجربه کرده اند بیشتر از دیگران است.
اثر حوادث بد کودکی بر روی روابط فرد:
روابط کودک با والدینش برای سلامت فیزیکی و روانشناختی اش ضروری است.
این وابستگی ها و دلبستگی ها می تواند به کودک نشان دهد چگونه باید به دیگران اعتماد کند، احساساتش را مدیریت نماید و با دنیای پیرامونش ارتباط برقرار کند.
زمانی که کودک حوادث بدی را در زندگی اش تجربه می کند یاد می گیرد که به راحتی به والدین یا اطرافیانش اعتماد نکند.
او ممکن است باور کند که دنیای اطرافش دنیای وحشتناکی است و همه بزرگسالان آدم های خطرناکی هستند.
همین امر موجب می شود برقراری ارتباط در دوران کودکی و حتی بزرگسالی دشوارتر گردد.
کودکانی که نمی توانند دلبستگی سالمی با والدینشان داشته باشند ممکن است در دوران بزرگسالی هم نتوانند رابطه عاشقانه خوبی برقرار نمایند.
مطالعه انجام شده در استرالیا بیش از ۲۱۰۰۰ کودکی که مورد سوء استفاده قرار گرفته بودند را بررسی کرد.
این مطالعه نشان داد نرخ شکست ازدواج و شکست در روابط این افراد نسبت به سایرین بیشتر است.
چگونه می توان به چنین کودکانی کمک کرد؟
حمایت خانواده نکته کلیدی برای کاهش اثرات تروماست.
بعد از رویداد تلخ، والدین می توانند به کمک روش های زیر از کودکشان حمایت کنند:
- کودک را تشویق کنید در مورد ترس هایش صحبت کند و احساساتش را تایید کنید
- با صداقت کامل به سوالتش پاسخ دهید
- به او اطمینان دهید برای امن ماندنش هر کاری می کنید.
- اگر ممکن بود کارهای روتین را مثل گذشته انجام دهید.
اگر کودک شما در معرض تروما قرار گرفت و متوجه شدید رفتارها و احساساتش تغییر پیدا کرده است حتما با یک روانپزشک یا روانشناس متخصص مشورت کنید.
پزشک می تواند سلامت جسمی او را بررسی کند و در صورت نیاز به یک متخصص دیگر ارجاع دهد.
استفاده از دارو هم می تواند به درمان نشانه های او کمک کند.
کلام آخر:
برای کمک گرفتن هیچ وقت دیر نیست. چه نوجوانی دارید که سال ها قبل سوء استفاده جنسی را تجربه کرده یا کودکی دارید که تازه با تروما دست و پنجه نرم نموده است می توانید از یک متخصص کمک بگیرید. استفاده از روش های درمانی مختلف می تواند برای بهبود حوادث بد دوران کودکی بسیار مفید باشد.
در صورتیکه در زمینه مسایل مربوط به کودک و نوجوان نیاز به مشاوره روانشناختی دارید می توانید از خدمات دپارتمان کودک و نوجوان کلینیک اعصاب و روان هیربد بهره ببرید.
منبع: verywellmind
