بررسی علائم اختلال وسواس فکری و روش‌های درمان آن

بطور کلی اعتقاد عمومی بر این است که وجود صفت دقت در افرد یک امر مثبت به شمار می‌آید.

اما دقت و وسواس تفاوت های بسیاری را با یکدیگر دارند که در ادامه مطلب قصد داریم تا به بررسی آنها بپردازیم.

پس در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.

همانگونه که در ابتدا گفته شد دقت در امور نشان از مسئولیت پذیری فرد و قابل اعتماد بودن وی می‌باشد.

 اما وسواس نوعی بیماری است که باعث می‌شود دائماً اینگونه فکر کنید که یک جای کار می‌لنگد!

اما دیگر نگران نباشید ما اینجاییم تا در درمان این اختلال به شما کمک کنیم.

اختلال وسواس فکری (OCD) چیست؟

اختلال وسواس فکری نوعی اختلال اضطرابی است که با افکار غیرقابل کنترل، ناخواسته و رفتارهای تکراری که شما احساس می‌کنید مجبور به انجام آنها هستید خود را نمایان می‌سازد.

به گفته محققان گاهی حتی خود افرادی نیز که به این اختلال مبتلا هستند، از انجام این اعمال وسواسی خسته می شوند.

اما قادر به مقاومت در برابر بیماری نیستند و دست از این رفتار نمی‌کشند.

 در این اختلال مغز خود موظف می‌داند که از انجام یک کار مطمئن شود.

بطور مثال بعد از روشن کردن اجاق ممکن است فرد تا  ۲۰ بار شعله را چک کند و یا حتی آنقدر دست‌های خود را بشوید تا به آنها آسیب بزند!

با وجود اینکه هیچ لذتی را برای وی در پی ندارد. 

این اختلال به راحتی قادر است تا زمینه اعتیاد به الکل و یا مصرف مواد مخدر را تا چندین برابر افزایش دهد.

وسواس و اجبار (OCD)

وسواس عبارت است از افکار غیرمستقیم، تصاویر، یا انگیزه‌هایی که بارها و بارها در ذهن شما اتفاق می‌افتد.

 شما نمی‌خواهید این وسوسه‌ها به سراغتان بیایند، اما تاب مقاومت در برابر آنها را نیز ندارید.

انجام چند باره این اعمال برای رهایی از افکار مزاحمی است که در ذهن فرد مبتلا صورت می‌پذیرد.

 فکر کنید شما از آلودگی بیزار هستید، به همین علت ممکن تا زمان زیادی را صرف تمیز کردن محل یا شی مورد نظر خود بکنید.

 بعد از انجام این کار شما برای مدتی آرام خواهید بود، اما این آرامش دوام چندانی ندارد! 

این افکار معمولاً به مرور زمان قوی‌تر می‌شوند و همواره فرد را دچار استرس و اضطراب بیشتری می‌کنند و یک چرخه مخرب را ایجاد می‌کنند.

اغلب افرادی که به اختلال وسواس فکری-اجباری مبتلا هستند در یکی  از دسته بندی های زیر قرار می‌گیرند.

• دائمان در حال تمیز کاری: این افراد زمان زیادی را صرف تمیز کاری و شستشو به ویژه شستن دست‌ها می‌کنند.
• چک کردن: بارها و بارها یک عمل را چک می‌کنند، مثل شعله اجاق و یا قفل بودن در و …
• اضطراب و احساس گناه: چندین بار یک عمل را بررسی می‌کنند و می‌ترسند که آن کار کامل انجام نشده باشد که در این صور یک حادثه وحشتناک رخ خواهد داد و آنها مجازات خواهند شد.
• شمارش گر و قرینه دوست: این افراد دائماً با وسواس خاصی درباره تعداد اشیاء و یا متقارن بودن آنها رفتار می‌کنند.
• نگهبان و نگهدارنده: هیچ چیز را دور نمیریزند و می‌ترسند اگر چیزی را دور بریزند اتفاق بدی رخ خواهد داد. همچنین این افراد ممکن است از اختلالات دیگری نیز مانند خرید اجباری، کتلتومیا، ADHD، کندن پوست، و یا بیماری‌های قلبی عروقی رنج ببرند.

علائم و نشانه‌ها

افکار عمومی در OCD

• ترس از آلودگی
• ترس از، از دست دادن کنترل و آسیب زدن به دیگران
• ترس و نگرانی
• تمرکز بیش از حد بر قواعد اخلاقی یا مذهبی
• ترس از دست دادن چیزهایی که شاید به درد بخورند
• تمرکز بیجا بر نظم و تقارن
• خرافات

روش‌های درمان اختلال وسواس فکری-اجباری یا OCD

روش اول: آموزش مقابله

از ترس‌های خود دوری نکنید، شاید در ابتدا فکر کنید که این کار غلط است و شما را بیشتر در معرض خطر قرار خواهد داد! 

اما اینگونه نیست، سعی کنید در این موقعیت‌ها قرار بگیرید و در برابر آنها مقاومت کنید و یا حداقل با تأخیر آنرا به عمل در آورید.

اگر قادر به مقاومت نیستید سعی کنید زمان کمتری را صرف پرداختن به این عمل بکنید.

 به همین منوال ادامه دهید و هر بار بیشتر از دفعه قبل آموزه‌ها را بکار گیرید، خواهید دید که پس از مدتی اضطراب شما کاهش پیدا خواهد کرد. 

پیش بینی کنید، اگر شما فکر می‌کنید که در آینده درباره موضوعی مانند قفل بودن در دچار وسواس و اضطراب خواهید شد، قبل بروز این تفکرات درب را با دقت قفل کنید و یا دستگاه مورد نظر خود را به خوبی خاموش کنید تا از بروز حادثه مد نظرتان جلوگیری شود.

در صورت ایجاد افکار وسواسی برای مقابله با آن سعی کنید توجه خود را به کار دیگری معطوف کنید. 

بهتر است توجهتان را به کاری اختصاص دهید که از انجام آن لذت می‌برید.

 در پایان این دوره دوباره خود را مورد ارزیابی قرار دهید.

خواهید دید که همچون قبل دیگر عجله‌ای برای انجام این امور نخواهید داشت.

روش دوم: مقاومت

افکار خود را بنویسید، فرقی نمی‌کند که از یک دفترچه استفاده می‌کنید و یا رایانه شخصی. زمانی که دچار افکار وسواسی شدید شروع به نوشتن این افکار و اعمال کنید.

 این نوشتن را ادامه دید حتی اگر دوباره همان افکار به سراغ شما آمد دوباره و به همان صورت بنویسید.

این عمل باعث خواهد شد تا با واقعیت مواجه شوید.

برای افکار خود یک دوره زمانی ایجاد کنید.

به عنوان مثال در طول روز به صورت دو مقطع زمانی نهایتا ۱۵ دقیقه تفکرات خود را معطوف به افکار منفی بکنید.

یک نوار از افکار منفی خود ظبط کنید، زمان مناسب برای این نوار ۴۵ دقیقه می‌باشد؛ هر روز به آن گوش کنید.

روش سوم: تغییر سبک زندگی

ورزش کنید، انجام حداقل ۳۰ دقیقه تمرین هوازی در طول روز تأثیر بسزایی را بر روند درمان شما خواهد داشت.

 خواب منظم و کافی، خواب منظم و کافی موجب کاهش بروز استرس و اضطراب در شما خواهد شد.

عدم مصرف الکل ونیکوتین، اینگونه مواد ممکن است یک دوره آرامش را برای شما فراهم سازند، اما در اصل موجب تشدید استرس و اضراب در شما خواهند شد. 

تمرین تکنیک‌های آرامش و ریلکسیشن، انجام تمارینی همچون یوگا و مدیتیشن و تمارین تنفس می‌تواند نقطه قوت شما در درمان این اختلال باشد.

از نیروی پشتیبانی استفاده کنید!

قطعاً این اختلال شما را به فردی منزوی و گوشه گیر تبدیل خواهد کرد. 

در اینجا این اعضای خانواده و نزدیکان شما هستند که با برقراری ارتباط با آنها می‌توانید به روند بهبود خود کمک کنید.

 در گروه‌های اجتماعی و حمایتی از افراد مبتلا به OCD عضو شوید.

این گروه‌ها به خوبی می‌توانند به درمان شما کمک کنند.

منبع: helpguide