حمله حاد و شدید اضطراب همراه با احساس مرگ قریب الوقوع را اختلال وحشت زدگی می‌نامند.
مشخصه‌ی اختلال پانیک حملات و دوره‌های مجزای ترس شدید هستند و فراوانی بروز آنها از چند حمله در یک روز تا تعداد انگشت شماری حمله در یک سال فرق می‌کند.
بروز ناگهانی حملات هم در حالت استراحت و آرامش هم در حالت اضطراب می‌تواند رخ دهد.
اختلال پانیک چیست؟ آیا حملات پانیک نشانه بیماری قلبی است؟
اختلال پانیک یا وحشت زدگی ( ترس ناشی از ترس ) یک بیماری روانی و اختلال اضطرابی است که باعث ترس و وحشت ناگهانی بیمار در موقعیت خاص و خطرناک می‌شود؛ معمولا موقعیت های استرس زا در زندگی مثل مرگ والدین، طلاق و … می‌تواند از علت های شایع این حملات ناگهانی باشد؛ در این حالت، ضربان قلب بیمار بالا می‌رود که ممکن است بسیار خطرناک باشد، درمان حملات پانیک چگونه است؟
در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
مردم چه می‌گویند؟
- یک دفعه انگار ضربان قلبم رفت روی ۱۰۰۰.
- احساس می‌کردم الان سکته می‌کنم.
- با خودم میگفتم هر آن ممکنه بیفتی و بمیری.
- رفتم اورژانس بیمارستان و گفتن مشکل جسمی نداری.
- خیلی می‌ترسم که دوباره پیش بیاد.
همه گیر شناسی:
شیوع مادام العمر اختلال پانیک را یک تا چهار درصد و شیوع شش ماهه‌ی آن را ۰٫۵ تا ۱ درصد گزارش کرده‌اند.
چگونه حمله عصبی پانیک را مهار کنیم؟
- نکته مهم این است که اجازه ندهید ترس از حمله عصبی بر شما غلبه کند.
- به خود بگویید که ظهور این علائم، فقط ناشی از اضطراب است.
- به دنبال پرت کردن حواستان نباشید، حمله عصبی را تحمل کنید تا بگذرد. خود را به کاری مشغول کنید. اگر ممکن است، موقعیت را تا قبل از فروکش کردن اضطرابتان، ترک نکنید.
- با ترس خود مقابله کنید. اگر از ترس فرار نکنید، به خودتان این فرصت را خواهید دهید تا بفهمید که هیچ اتفاق بدی قرار نیست بیافتد.
- همین که اضطرابتان فروکش کرد، توجه خود را به اطراف معطوف کنید و همان کاری را که قبل تر انجام می دادید، ادامه دهید.
- در هنگام وقوع یک حمله عصبی ناگهانی و کوتاه، حضور یک فرد در کنارتان می تواند خیلی به شما کمک کند زیرا او می تواند به شما، این اطمینان خاطر را بدهد که حمله ی عصبی گذراست و علائم آن جای نگرانی ندارند.
سبب شناسی:
عوامل زیستی همچون کژتنظیمی دستگاه عصبی محیطی و مرکزی، مثل افزایش فعالیت سیستم سمپاتیک افراد مبتلا به این اختلال و قرار گرفتن در معرض مواد پانیک آور.
عوامل وراثتی و ژنتیک، عوامل روانشناختی – اجتماعی مثل وقایع پرفشار زندگی به ویژه از دست دادن‌ها در ماه‌های پیش از شروع اختلال، سابقه‌ی آسیب‌های جسمی یا جنسی در دوران کودکی و … .
نشانه‌ها و معیارهای DSM 5 برای اختلال وحشت‌زدگی یا Panic Attack
در کتاب DSM 5 نشانه‌های تشخیص اختلال وحشت‌زدگی یا پنیک اتک یاد شده است. اما برای تشخیص و درمان این اختلال روانشناختی باید پیش روان‌شناس رفت. معیارهای DSM 5 برای اختلال پنیک در زیر آمده است:
A: حمله‌های وحشت‌زدگی پیاپی و ناگهانی؛ حمله‌ی وحشت‌زدگی عبارت است از ترس شدید (Intense Fear)، یا ناراحتی شدید (Intense Discomfort) و ناگهانی که در چند دقیقه به اوج خود می‌رسد و در این شرایط ۴ مورد یا بیشتر از نشانه‌های زیر رخ می‌دهند:
۱- تپش شدید و نامنظم قلب، تپش تند با صدای بلند یا افزایش سرعت تپش قلب
۲- عرق کردن
۳- لرزیدن
۴- احساس گیر کردن چیزی در گلو
۵- احساس تنگی نفس و خفگی
۶- ناراحتی یا درد در قفسه سینه
۷- احساس سرگیجه، نداشتن تعادل، غش کردن یا احساس این‌که در حال غش کردن هستند
۸- احساس سرد یا گرم شدن بدن
۹- تهوع یا شکم درد
۱۰- پارستسیاس (Paresthesias) احساس بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن بدن
۱۱- دیریالیزیشن (احساس عدم واقعیت) یا دی‌پرسونالیزیشن (گسسته شدن از خود)
۱۲- ترسیدن از دیوانه شدن یا از دست دادن کنترل خود
۱۳- ترس از مردن یا احساس نزدیک شدن به مرگ
B: پس از حداقل یکی از حمله‌های وحشت‌زدگی، فرد برای ۱ ماه یا بیشتر یکی از موردهای زیر یا هر دو را تجربه می‌کند:
۱- نگرانی پیاپی درباره‌ی این‌که دوباره حمله‌ی وحشت‌زدگی یا پیامدهای آن رخ دهد. برای نمونه نگرانی از این‌که دوباره دچار حمله‌ی قلبی شود؛ کنترلش را از دست بدهد یا دیوانه شود.
۲- تغییرات و دگرگونی ناسازگارانه و معنادار در رفتار فرد که با این حمله‌ها همسو و مرتبط هستند. برای نمونه فرد رفتارها و کارهایی انجام می‌دهد که از حمله‌ی وحشت‌زدگی جلوگیری کند. مانند ورزش کردن یا این‌که به مکان‌های ناآشنا نرود.
C: این نشانه‌ها به خاطر تاثیر مستقیم یک ماده یا دارو (مواد مخدر یا داروهای پزشکی) یا یک بیماری پزشکی مانند اختلالات قلبی-ریوی یا هایپرتیروئیدیسم رخ نداده باشد. پس اگر این نشانه‌ها با بیماری جسمانی یا تاثیرات ماده بروز پیدا کرده باشد فرد دچار اختلال پنیک اتک نیست.
D: این نشانه‌ها با اختلال دیگری بهتر توجیه نشود و برای این اختلال نمی‌توان علت مناسب‌تری پیدا کرد. برای نمونه حمله‌ی وحشت‌زدگی تنها در واکنش به موردهای زیر رخ نمی‌دهند:
برخی از موقعیت‌های اجتماعی که فردی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی است از آنها می‌ترسد؛ چیزهای ترس‌آور و فوبی‌زا که فرد را ناراحت و محدود می‌کنند یا موقعیت‌های در فوبیاهای خاص؛ وسواس‌ها در اختلال وسواسی-اجباری؛ محرک‌هایی که رویدادهای تروماتیک در اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD را به یاد فرد می‌آورند؛ یا جدایی از افرادی که فرد به آنها دلبستگی و وابستگی دارد در اختلال اضطراب جدایی.
همان‌گونه که در معیار D گفته شد نشانه‌های وحشت‌زدگی می‌تواند به دلیل اختلال Panic Attack نباشد و اختلال دیگری این احساس را در فرد پدید آورد برای همین است که تنها با دانستن نشانه‌ها و معیارها نمی‌توان این اختلال را تشخیص داد. پس برای تشخیص و درمان درست باید پیش روان‌شناس رفت.
علائم:
حملات مکرر و غیرمنتظره از بروز ترس شدید و ناراحتی فوق العاده که در عرض چند دقیقه به اوج می‌رسد و در طی این مدت چهار مورد یا بیشتر از علایم زیر بروز می‌کنند:
- تپش قلب
- تعریق
- لرزش یا احساس تکان خوردن
- احساس تنگی نفس و نرسیدن هوا
- احساس خفگی
- درد یا ناراحتی قفسه سینه
- احساس سرگیجه، بی ثباتی، منگی یا غش
- احساس گرما یا لرز
- احساس خواب رفتگی یا سوزن سوزن شدن
- احساس غیرواقعی بودن یا احساس جدا شدن از خود
- ترس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
- ترس از مردن
درمانها:
دارودرمانی و درمان شناختی رفتاری دو درمانی است که بیشترین تأثیر را دارد.
با گروه درمانی و خانواده درمانی نیز می‌توان به بیمار و خانواده‌اش کمک کرد که خود را با واقعیت وجود این اختلال در بیمار و مشکلات روانشناختی اجتماعی ناشی از آن سازگار سازند.
پیش آگاهی:
بیمارانی که از کارکرد خوبی پیش از بروز اختلال برخوردار بوده‌اند و مدت علایمشان کوتاه بوده، اغلب نتایج مطلوبی از درمان می‌گیرند.
[aparat id=’Jd1wr’]
