اختلال اسکیزوفرنیفرم

اسکیزوفرنی فرم یک اختلال روان پریشانه است که شروع سریعی دارد و مرحله پیش درآمد قابل توجهی ندارد. نیمرخ اولیه این اختلال مشابه اختلال اسکیزوفرنی می باشد. حداقل دو علامت روانپریشانه باید وجود داشته باشد. مانند توهم، هذیان و عدم نوسان عاطفی که حداقل ۱ ماه و حداکثر ۶ ماه طول کشیده شده باشد. احتمال وجود آشوب و سردردگمی نیز نشانگر پیش آگهی خوب می باشد. علائم منفی در این اختلال نادر است اما اگر هم وجود داشته باشد نشانه ی پیش آگهی بد می باشد.

ملاک­های تشخیصی اختلال اسکیزوفرنیفرم  بر اساس DSM5

A. دو ملاک زیر (یا تعداد بیشتر)، هر یک برای مدت زمان قابل ملاحظه ­ای در طول دوره ۱ ماهه وجود دارند(یا کمتر اگر با موفقیت درمان شده باشد). حداقل یکی از اینها باید (۱) ، (۲)  ، یا (۳)   باشد

۱. هذیان­ها

۲. توهمات

۳. گفتار آشفته (مثل انحراف گفتار یا گسیختگی مکرر).

۴. رفتار بسیار آشفته یا کاتاتونیک.

۵. نشانه­ های منفی (یعنی، کاهش ابراز هیجانی یا بی­ارادگی) باشد.

B. دوره این اختلال حداقل ۱ماه، اما کمتر از ۶ ماه ادامه دارد. در صورتی که تشخیص باید بدون منتظر ماندن برای بهبود داده شود، لازم است «موقتی» محسوب شود.

C. اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­های روان­پریشی منتفی دانسته شده ­اند، زیرا یا (۱) دوره ­های افسردگی یا مانیک به طور همزمان با نشانه­های مرحله فعال روی نداده ­اند، یا (۲) اگر دوره ­های خلقی در مدت نشانه ­های مرحله فعال روی داده باشند، در بخش کمتری از کل مدت دوره ­های فعال و باقیمانده بیماری وجود داشته ­اند.

D.این اختلال ناشی از تأثیرات فیزیولوژیکی مواد(مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی دیگر نیست.

ویژگی­های تشخیصی

نشانه­ های مخصوص اختلال اسکیزوفرنیفرم شبیه نشانه­ های اسکیزوفرنی هستند(ملاک A). اختلال اسکیزوفرنیفرم به وسله تفاوت آن در مدت، متمایز می­شود: کل مدت بیماری، از جمله مراحل مقدماتی، فعال، و باقیمانده، حداقل ۱ ماه، ولی کمتر از ۶ ماه است(ملاک B). شرط لازم مدت برای اختلال اسکیزوفرنیفرم، بینابین مدت لازم برای اختلال روان­پریشی کوتاه­مدت که بیش از ۱ روز ادامه دارد و ظرف ۱ ماه بهبود می­یابد، و اسکیزوفرنی است که حداقل به مدت ۶ ماه ادامه می­یابد. تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم تحت دو موقعیت داده می­شود:(۱) زمانی که دوره بیماری بین ۱ تا ۶ ماه ادامه یابد و فرد بهبود یافته باشد، و (۲) هنگامی ک فرد به مدت کمتر از ۶ ماه لازم برای تشخیص اسکیزوفرنی بیمار بوده، ولی هنوز بهبود نیافته است. در این مورد، تشخیص باید به صورت «اختلال اسکیزوفرنیفرم(موقتی)» داده شود، زیرا معلوم نیست که آیا فرد ظرف مدت ۶ماه از این اختلال بهبود خواهد یافت. اگر این اختلال بیشتر از ۶ ماه ادامه یابد، تشخیص باید به اسکیزوفرنی تغییذ یابد.

ویژگی متمایزکننده دیگر اختلال اسکیزوفرنیفرم، فقدان ملاکی است که عملکرد اجتماعی و شغلی معیوب را ایجاب می­کند. در حالی که ممکن است چنین اختلالاتی به صورت بالقوه وجود داشته باشند اما برای تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم ضروری نیستند.

سبب شناسی

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. خویشاوندان افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیفرم بیشتر در معرض خطر اسکیزوفرنی قرار دارند.

همه گیری شناسی

شکل­گیری اختلال اسکیزوفرنیفرم است. تقریباً یک سوم افراد مبتلا به تشخیص اولیه اختلال اسکیزوفرنیفرم(موقتی) ظرف مدت ۶ ماه بهبود می­یابند و اختلال اسکیزوفرنیفرم تشخیص نهایی آنهاست. در مورد اکثریت دو سوم باقیمانده افراد، سرانجام تشخیص اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو داده می­شود.

تشخیص افتراقی

اختلالات روانشناختی و بیماری­های جسمانی دیگر. انواع بیماری­ های روانشناختی و جسمانی می­توانند با نشانه­ های روان­پریشی آشکار شوند که باید در تشخیص افتراقی اختلال اسکیزوفرنیفرم در نظر گرفته شوند. این بیماری­ها عبارتند از اختلال روان­پریشی ناشی از بیماری جسمانی دیگر یا درمان آن؛ دلیریوم یا اختلال عصبی-شناختی عمده؛ اختلال یا دلیریوم ناشی از مواد/دارو؛ اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی­ های روان­پریشی؛ اختلال اسکیزوافکتیو؛ دوقطبی و اختلال مربوط مشخص یا نامشخص دیگر؛ اختلال افسردگی یا دوقطبی همراه با ویژگی ­های کاتاتونیک؛ اسکیزوفرنی؛ اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت؛ اختلال هذیانی؛ طیف اسکیزوفرنی مشخص یا نامشخص دیگر و اختلال روان­پریشی دیگر؛ اختلالات شخصیت اسکیزوتایپی، اسکیزوئید، یا پارانوئید؛ اختلال طیف اوتیسم؛ اختلالاتی که در کودکی همراه با گفتار آشفته آشکار می ­شوند؛ اختلال کاستی توجه/ بیش ­فعالی؛ اختلال وسواس فکری-عملی؛ اختلال استرس پس از آسیب؛ و صدمه مغزی آسیب ­زا.

چون ملاک­های تشخیص اختلال اسکیزوفرنیفرم و اسکیزوفرنی عمدتاً از نظر مدت بیماری تفاوت دارند، بحث تشخیص افتراقی اسکیزوفرنی در مورد اختلال اسکیزوفرنیفرم نیز صدق می­کند.

اختلال روان­پریشی کوتاه­ مدت. اختلال اسکیزوفرنیفرم از نظر مدت با اختلال روان­پریشی کوتاه ­مدت که مدت آن کمتر از ۱ ماه است، تفاوت دارد.

پیامدهای کارکردی اختلال اسکیزوفرنیفرم

پیامدهای کارکردی اکثر افراد مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیفرم که سرانجام تشخیص اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو در مورد آنها داده می­شود، شبیه پیامدهای این اختلالات هستند. اغلب افراد در چند زمینه عملکرد روزمره، مانند تحصیل یا کار، روابط میان­ فردی، و مراقبت شخصی، دچار کژکاری می­ شوند. افرادی که از اختلال اسکیزوفرنیفرم بهبود می ­یابند، پیامدهای کارکردی بهتر دارند.