اختلال آزار خواهی جنسی یا مازوخیسم جنسی به صورت تحریک شدن جنسی از طریق تحقیر شدن، کتک خوردن، به بند کشیده شدن یا رنج کشیدن به طریقی دیگر در افراد بروز میکند، هم چنین این علائم میتواند به صورت خیال پردازی هم باشد.
این تمایلات و رفتارها به مدت حداقل ۶ ماه آشکار میشوند.
این افراد در صورتی این تشخیص را میگیرند که به همراه این تمایلات مشکلات روانشناختی و اجتماعی هم داشته باشند.
در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
مازوخیسم جنسی یا خود آزاری یا آزارخواهی جنسی
انحراف مازوخیسم یا شهوت خودآزاری نقطه مقابل انحراف جنسی سادیسم است.
مازوخیسم نام خود را از فعالیتهای لئوپولد فون ساخر – مازوخ رمان نویس اتریشی قرن نوزدهم گرفته است که شخصیتهای داستانهایش از اینکه زنان با آنها بدرفتاری کنند و بر آنان تسلط یابند لذت جنسی میبردند.
اعمال آزارخواهی جنسی در مردان شایعتر از زنان است. یک فرد سادیک از آزارو اذیت کردن به دیگران لذت جنسی میبرد، اما یک انسان مبتلا به مازوخیسم از عذاب و شکنجه وارد شدن به خودش لذت جنسی کسب میکند.
البته حدود ۳۰% مبتلایان به آزارخواهی جنسی تخیلات آزارگرانه هم دارند.
کانون اصلی این نابهنجاری جنسی، عمل تحقیر شدن، کتک خوردن، به بند کشیده شدن یا رنج بردن به گونه ای دیگر است اعمال آزار خواهانه ای که ممکن است از شریک جنسی خواسته شوند مشتمل بر مهار کردن، بستن چشم، لگد مال کردن، سیلی زدن، تازیانه زدن، کتک زدن، دادن شوک الکتریکی، بریدن و تحقیر کردن است.
فروید معتقد است که، آزارخواهی، ناشی از برگشت تخیلات تخریبی به طرف خود است. اینگونه افراد ممکن است در دوران کودکی تجاربی داشتهاند که آنها را متقاعد کرده است که درد کشیدن پیش شرط لذت جنسی است.
ملاکهای تشخیصی مازوخیسم ( آزارخواهی جنسی ) در DSM5
A– در طول یک دوره حداقل ۶ ماهه بطور شدید و مکرر رفتارها، امیال یا تخیلات برانگیزنده قوی جنسی مربوط به اعمال واقعی (غیروانمودی) تحقیر شدن، کتک خوردن، به بند کشیده شدن یا هر عمل رنج آور دیگری دیده میشود.
B– رفتارها، امیال و تخیلات جنسی سبب ناراحتی چشمگیر بالینی یا اختلال در کارکرد اجتماعی، شغلی یا سایر حوزههای مهم کارکردی شخص میشود.
سازمان بهداشت جهانی این اختلال را بصورت ترکیب با آزارخواهی جنسی به نام آزارگری آزارخواهی Sadomasochism معرفی کرده است و ملاکهای زیر را برای این انحراف جنسی دارد:
۱- فرد تمایل دارد که در جریان رابطه جنسی حداقل یکی از موارد زیر را ایجاد یا دریافت کند:
– درد
– تحقیر
– به بند کشیدن
۲- فعالیت آزارگری آزارخواهی مهمترین منبع تحریک جنسی است و یا برای اقناع جنسی ضروری است.
۳- ملاکهای کلی اختلال رجحان جنسی باید موجود باشند:
– فرد به طور مکرر دچار امیال یا تخیلات جنسی عمیق مربوط به فعالیتها با اشیا غیر عادی میشود.
– فرد بر اساس این امیال غیرعادی عمل میکند یا بر اثر آنها به میزان زیادی دچار ناراحتی میشود.
– رجحان غیرعادی فرد حداقل ۶ ماه دوام یافته است.
سبب شناسی اختلال مازوخیسم جنسی
هیچ نظریه جهانی پذیرفته شده در مورد توضیح ریشهی اختلال آزار خواهی جنسی وجود ندارد.
یکی از نظریهها نشان میدهد که اختلالات نابهنجاری جنسی از آنجا آغاز میشوند که تخیلات نامناسب جنسی سرکوب میشوند و به دلیل ممنوع بودن آنها قوی تر میشوند.
اغلب بروز این تمایل در موقعیتهایی مانند استرس شدید و برانگیختگی میباشد.
نظریه دیگری نشان میدهد که این اختلال شکلی از رهایی میباشد و از طریق انجام فانتزی، این افراد احساس جدید و متفاوت میکنند.
از نگاه روانکاوان آسیبهای دوران کودکی (به عنوان مثال، سوء استفاده جنسی) و یا تجربیات قابل توجه دوران کودکی میتوانند زمینه را برای این اختلال ایجاد کند.
درمان اختلال آزار خواهی جنسی
- کنترل خارجی
- کاهش سایقهای جنسی
- درمان اختلالات همزمان
- درمان شناختی – رفتاری
- روان درمانی پویشی
سیر و پیش آگهی اختلال آزار خواهی جنسی
حداقل سن برای گرفتن تشخیص این اختلال ۱۹ سالگی میباشد، هر چند در دوره ی کودکی و بلوغ در مورد شروع خیالپردازیهای این اختلال هم گزارش شده است. تداوم این اختلال به ناراحتی ذهنی، بیماری روان پزشکی، فزون خواهی جنسی و تکانشگری جنسی مرتبط میباشد و به طور کلی روند این اختلال با افزایش سن تغییر میکند.
منبع:
- راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی ویرایش ۵, DSM-۵
- خلاصۀ روان پزشکی کاپلان و سادوک بر اساس DSM-5