اختلال پوست کندن (Skin Picking Disorder) یا excoriation عبارت است از میل و هوس شدید و مکرر برای کندن پوست خود، تا جایی که باعث آسیب رسیدن به پوست و گوشت میشود. این اختلال در DSM-5 به عنوان یک اختلال مجزا مطرح شده است. اختلال پوست کندن با اختلالهایی مانندOCD، اختلال مو کندن (تریکوتیلومینیا) و اختلال افسردگی عمده همایندی(Comorbidity) دارد.
اختلال وسواس کندن پوست یا دراماتولومِیْنیا (به انگلیسی: Excoriation disorder) اختلالی روانشناختی است که در آن فرد بهطور مکرر پوست بدن خود(معمولاً پوست خشک شده روی زخم ها) را میکند و باعث آسیب دیدن پوست خود میشود.
نتایج تحقیقات در این زمینه به این موضوع اشاره میکند که که کندن مکرر پوست بیشتر به یک رفتار مکرر بدنی(رفتاری که در آن فرد کاری را پیوسته تکرار میکند)شباهت دارد ولی دیگر تحقیقات در این زمینه استدلال میکنند که این اختلال به دلیل برخی از حالات بیشتر به اختلال استفاده از مواد(چه دارویی چه مخدر) شباهت دارد که فرد در آن به چیزی خاص اعتیاد پیدا میکند. دو راه اصلی برای درمان این اختلال وجود دارد که یکی درمان دارویی و دیگری مداخله رفتاری است.
نشانهها و معیارهای DSM 5 برای تشخیص Skin Picking Disorder
A: فرد همیشه پوست خود را میکند تا جایی که به زخم شدن میانجامد.
B: فرد همیشه برای کاهش و جلوگیری از پوست کندن تلاش کرده است.
C: پوست کندن نمیتواند با یک بیماری جسمانی و عارضهی پزشکی (مانند گال) یا مصرف ماده (مواد مخدر مانند کوکائین) توجیه شود.
D: کندن پوست با اختلال روانشناختی دیگری توجیهشدنی نباشد. پس اگر اختلال روانشناختی دیگری دلیل بهتری برای پوست کندن باشد نمیتوان فرد را دچار این اختلال دانست.
سبب شناسی Skin Picking Disorder
دربارهی دلایل اختلال پوست کندن یا Skin Picking Disorder دیدگاههای گوناگونی وجود دارد.
یکی از فرضیهها اختلال پوست کندن را نوعی مکانیزم مقابلهای برای کنار آمدن با سطوح بالای استرس درونی یا برانگیختگی میداند. همچنین واکنش فرد به استرس را ضعیف یا ناقص توصیف میکند.
برخی از پژوهشها این فرضیه را تایید میکند. این پژوهشها نشان دادند که تقویت اتوماتیک در درون فرد باعث تداوم رفتار کندن پوست میشود. برخی از روانشناسان بر این باروند که کندن پوست نتیجهی خشم واپسرانده شده است.
فرد نسبت به والدین، رخدادها و مشکلات زندگی و فشارهای روانشناختی احساس خشم میکند. او این خشم را واپس میراند و این خشم واپسرانده شده خودش را به صورت کندن پوست نمایان میکند.
پس والدینی که بیش از اندازه سختگیر هستند زمینهساز پدید آمدن این اختلال در کودک میشوند.
همه گیری اختلال پوست کندن
به گزارش آمده در DSM 5 نرخ شیوع این اختلال در بزرگسالان ۱.۴ درصد یا کمی بیشتر است.
نزدیک به سه چهارم افراد مبتلا به این اختلال روانشناختی زنان هستند. انگیزههای گوناگونی برای کندن پوست در افراد وجود دارد. کسانی که افزون بر این اختلال به اختلال روانشناختی دیگری نیز دچار هستند، برای کندن پوست دلایل گوناگونی میآورند.
برخی از آنها میگویند احساس میکنند که پوستشان آلوده و کثیف شده است.
کسانی که هم به اختلال پوست کندن و هم بادی دیسمورفیک دچارند میگویند که پوستشان را میکنند تا نقصها و زشتیهای پوستشان را برطرف کنند.
پژوهشها نشان داده است که میان دوپامین و میل شدید به کندن پوست ارتباط وجود دارد.
یافتهها نشان دادند که موادی مانند کوکائین و متآمفتامین (مانند شیشه)، که آگونیستهای دوپامین هستند و تاثیر فارماکولوژیک دوپامین را افزایش میدهند؛ باعث میشوند که افراد به کندن پوست خود روی آورند و نتوانند جلوی خود را بگیرند.
این مواد میتوانند باعث احساس فورمیکیشن (Formication) شوند. کسانی که دچار فورمیکیشن هستند به اشتباه احساس میکنند چیزی روی دستشان یا زیر پوستشان راه میرود.
برای نمونه میگویند حس میکنند مورچه یا حشرهای زیر پوستشان است و حرکت میکند.
پژوهش دیگری نشان داده است که داروهایی مانند نالتروکسون که آنتاگونیست دوپامین هستند و از تاثیر فارماکولوژیک دوپامین میکاهند؛ تا اندازهای میتوانند از پوست کندن جلوگیری کنند. پس یافتهها نشان میدهند که اختلال پوست کندن ممکن است در نتیجهی کارکرد نادرست دوپامین در مغز باشد.
درمان اختلال پوست کندن
دارو درمانی
اختلال وسواس کندن پوست یک مشکل مزمن است که بوسیله دستکاری و کندن افراطی و عودکننده پوست که ناشی از امراض پوستی نیست، مشخص میشود. بیماران بطور مشخص میل و اصرار به کندن پوست خود دارند و کنترل و توقف این رفتارها برایشان مشکل است. پوست کنی معمولاً منجر به آسیب بافتی و بدشکلی ظاهری در این افراد میشود.
وسواس کندن پوست در دو حالت اتفاق می افتد:
- پوست کنی متمرکز (یعنی فرد قبل از این که پوست خود را بکند تنش دارد و بعد از کندن پوست آرام میشود).
- پوست کنی غیرارادی (در این حالت فرد بدون آگاهی و داشتن تنش نیز اقدام به کندن پوست خود میکنند).
برای درمان لازم است مشخص شود فرد کدام نوع پوست کنی را دارد و علاوه بر پوست کنی چه اختلالات دیگری دارد. درمان این اختلال به صورت ترکیبی انجام میشود (یعنی هم دارودرمانی و هم درمانهای روان شناختی).
درمانهای وارونهسازی عادت (HRT)
کنترل استرس و هیجان، درمانهای نگرشی و شناختی و بخصوص درمانهای رفتاری شناختی میتواند به کاهش نشانهها کمک کند.
در این فرایند لازم است فرد تکنیکهای کنترل هیجان را نیز بیاموزد.
برای درمان دارویی اختلال پوست کندن داروهای گوناگونی ساخته شده است. SSRI ها، آنتاگونیستهای اوپیودی و گلوتاماتها در درمان این اختلال روانشناختی کاربرد دارند. از آنجایی که SSRI ها در درمان اختلال وسواسی اجباری موثر بودهاند در درمان اختلال پوست کندن نیز به کار گرفته میشوند. داروهایی مانند دوکسپین، کلومپرامین، نالتروکسون، پیموزید و اولانزاپین در درمان این اختلال تاثیرگذار هستند.
تاثیر داروهای آنتاگونیستهای اوپیودی برای درمان اختلال پوست کندن همچنان مورد شک و تردید است. برخی از آزمایشها نشان دادهاند که این داروها میتوانند در اختلال خود جویدن سگها تاثیر مثبت داشته باشند.
سگهایی که دچار این اختلال هستند بخشی از بدن خود را به اندازهای لیس میزنند یا گاز میگیرند که زخم میشود. آنتاگونیستهای اوپیودی با اثرگذاری روی مدارهای دوپامین و در نتیجه کاستن از احساس لذت ناشی از پوست کندن، کار خود را انجام میدهند. گلوتاماتهایی مانند N-Acetyl Cysteine نشان دادهاند که میتوانند از اعتیاد به کوکائین و اختلال پوست کندن بکاهند.
روان درمانی
رفتار درمانی بیش از هر روش دیگری برای درمان اختلال به کار گرفته میشود. هماکنون رفتار درمانی بهترین شیوه برای رواندرمانی اختلال پوست کندن است. روشهایی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) و روانکاوی نیز در کنترل و درمان این اختلال کاربرد دارند. یکی از راهکارها برای جلوگیری و کاهش پوست کندن این است که افراد مبتلا به این اختلال دستکش بافتنی به دستشان کنند تا از کندن پوست جلوگیری کنند. اختلال پوست کندن اگر به موقع تشخیص داده شود روند درمان سادهتر و کوتاهتری خواهد داشت.
منبع:
- راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی ویرایش ۵, DSM-۵
- خلاصۀ روان پزشکی کاپلان و سادوک بر اساس DSM-5