در میان همه شرایط جسمی و روانشناختی که ممکن است افراد را درگیر خود سازد هیچ کدامشان به اندازه سندرم روده تحریک پذیر (IBS) در برگیرنده تعامل بین بدن و ذهن نخواهد بود. این موضوع بدین خاطر نیست که سندرم روده تحریک پذیر یک بیماری متفاوت است. بلکه بدین خاطر است که ارتباطات گسترده ای بین مغز و سیستم گوارش ما انسان ها وجود دارد و یک مشکل ساده در این سیستم می تواند باعث ایجاد دردسرهای مختلفی شود.
همین ارتباط پیچیده مغز و سیستم گوارش باعث می شود گزینه های درمانی بدن-ذهن برای انواع مختلفی از بیماری ها همچون سندرم روده تحریک پذیر وجود داشته باشد. روانپزشکان تلاش می کنند بر اساس شرایطی که فرد با آن درگیر است، بهترین و مناسب ترین گزینه را برایش انتخاب کنند.
در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
تقسیم ذهن-بدن:
رنه دکارت فیلسوف ، ریاضیدان و فیزیک دان بزرگ فرانسوی است که از استراتژی تقسیم و تسلیم استفاده کرد و تلاش نمود بین ذهن و بدن تقسیماتی را ایجاد کند. اگرچه این رویکرد عملی است و محققان و پزشکان می توانند تلاش هایشان را بر روی سیستم های خاصی از بدن معطوف کنند اما بزرگ ترین عیبش این است که در برگیرنده این مفهوم که بدن یک سیستم جامع و کامل است و همه اندام ها به عنوان یک مجموعه کلی در کنار هم فعالیت می کنند، نیست.
شرایطی همچون سندرم روده تحریک پذیر که به خاطر استرس زیاد در افراد ایجاد می شود و مرز بین ذهن و بدن در آن ها ناچیز است را نمی توان به راحتی درک کرد یا درمان نمود. به همین خاطر در چنین شرایطی تلاش می شود روش های مختلف و گزینه های درمانی متفاوتی مورد بررسی قرار گیرد.
درمان ذهن- بدن در سندرم روده تحریک پذیر:
خوشبختانه تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است تلاش می کند درک بهتری از شرایط و بیماری های مرتبط با استرس در اختیار افراد قرار دهد.
در مورد IBS، محققان تمام تمرکزشان را بر روی محور مغز- روده قرار داده اند تا ببینند چه ارتباطی بین مغز و روده انسان ها وجود دارد. در این محور، ارتباطات از طریق انتقال دهنده های عصبی (مواد شیمیایی که در سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی روده ای یافت می شود) رخ می دهد که بخشی از سیستم عصبی خودکاری است که هضم و گوارش را در بدن انسان ها مدیریت می نماید.
هرگونه اختلال در عملکرد این سیستم ها می تواند به مشکلات متعددی منجر شود. اگرچه فاکتورهای زیادی (شناخته شده و شناخته نشده) در تحریک نشانه های سندرم روده تحریک پذیر نقش دارند اما یکی از مقصرهای اصلی این بیماری استرس است.
زمانی که فرد تحت شرایط استرس زا قرار می گیرد مواد شیمیایی عصبی در کل سیستم عصبی مرکزی و سیستم عصبی روده ای تغییر می کند تا بتواند به این شرایط پاسخ مناسبی بدهد. محققان و دانشمندان زیادی در سرتاسر جهان تلاش می کنند دلیل این تغییرات را بررسی کنند و ببینید چنین تغییراتی چگونه می تواند فرد را به سندرم روده تحریک پذیر مبتلا سازد.
اگر شرایطی که این بیماران با آن دست و پنجه نرم می کنند را بررسی کنید و به صحبت هایشان گوش دهید متوجه می شوید که همان نظریه” اول مرغ بوده یا تخم مرغ” در این شرایط هم دیده می شود.
استرس می تواند نشانه های IBS را بدتر کند اما خود بیماری هم می تواند یک موقعیت استرس زا برای افراد باشد. به همین خاطر درمان ذهن- بدن تلاش می کند توانایی افراد برای مدیریت فاکتورهای استرس زای روانشناختی و جسمی را تحت مدیریت خود در آورد.
روان درمانی برای IBS:
روان درمانی هم یکی از درمان های ذهن- بدن است که تحقیقات زیادی بر روی ان انجام شده و توجه محققان مختلفی را به خود جلب نموده است. به طور کلی، مطالعات انجام شده نشان می دهد انواع مختلف روان درمانی می تواند در کاهش نشانه های سندرم روده تحریک پذیر مفید باشد.
بهبود نشانه ها از طریق روان درمانی نه تنها در کوتاه مدت به خوبی دیده می شود بلکه در طولانی مدت هم خودش را به خوبی نشان می دهد. گزینه های روان درمانی که در چنین شرایطی به کار می رود عبارت است از :
اگرچه بهترین رویکرد این است که بیمار، درمانگری که در درمان IBS متخصص است را بیابد و با او مشورت نماید اما بیشتر افراد همیشه چنین شانسی پیدا نمی کنند. در چنین شرایطی می توان از رواندرمانگران و روانپزشکانی که در حوزه اضطراب تخصص کافی دارند استفاده کرد.
این افراد تجربه کافی در درک و شناسایی محرک های IBS را دارند و می توانند به افراد کمک کنند بهترین گزینه های درمانی را بیابند.
در هر صورت باید مطمئن شوید که درمانگر یا روانپزشک تان تجربه، دانش و صلاحیت کافی را دارد.
گزینه های درمانی طب جایگزین یا مکمل:
درمان های زیر با موفقیت در بهبود شرایط مختلف جسمی به کار رفته اند و برای درمان شرایطی همچون IBS هم مورد مطالعه قرار گرفته اند. تا به امروز، تحقیقات نتوانسته اند مزایای ثابتی از طب سوزنی را برای درمان سندرم روده تحریک پذیر بیابند.
از سوی دیگر بیوفیدبک د برخی از تحقیقات به عنوان گزینه درمانی موثر در بهبود یبوست ذکر شده است اما بازهم تحقیقات بیشتری در این مورد نیاز است.
مدیتیشن و ذهن آگاهی:
مدیتیشن با حضور ذهن کامل که یکی از اجزای تشکیل دهنده شیوه درمانی کاهش استرس مبتنی بر حضور ذهن است هم می تواند برای کاهش نشانه های IBS در برخی از افراد مفید باشد. مطالعات بالینی انجام شده بر روی این روش برای درمان سندرم روده تحریک پذیر نشان می دهد این شیوه در بهبود نشانه ها به خصوص درد و بهبود کیفیت زندگی افراد می تواند مفید واقع گردد.
مدیتیشن مبتنی بر زندگی در لحظه:
مطالعات اولیه نشان می دهد یوگا می تواند در بهبود نشانه های سندرم روده تحریک پذیر مفید باشد اما تحقیقات رسمی بر روی مزایای تای چی در IBS هنوز وجود ندارد. به همین خاطر برای درک تاثیرات این روش درمانی بر روی IBS باید مطالعات بیشتری انجام شود. با این وجود هر تمرین ورزشی یا روش درمانی که بتواند استرس را کاهش دهد قادر است سلامت افراد را هم بهبود ببخشد.
منبع: verywellmind
