اختلال فصاحت گفتار (لکنت زبان)

لکنت زبان یا اختلال سیالی کلامی یا اختلال فصاحت گفتار با شروع کودکی

از نظر زمان و فصاحت در گفتار این افراد مشکل بوجود می‌آید به طوری که متناسب با سن و مهارت‌های زبانی آنها نیست. نشانه‌ها در اوایل کودکی شروع می‌شود. این اختلال در مسائل اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا شغلی محدویت بوجود می‌آورد. ممکن است این افراد هنگام بیان و ادای کلمات تنش‌های جسمانی و جنبش‌های حرکتی مانند پلک زدن، تیک‌ها، لرزش لب‌ها یا صورت، تکان دادن سر، حرکات تنفسی و گره کردن مشت‌ها نیز داشته باشند. اغلب به هنگام روخوانی، آواز خواندن یا صحبت کردن با اشیای بی جان یا حیوانات خانگی مشکلی در گفتار افراد مبتلا وجود ندارد.

ملاک‌های تشخیصی  لکنت زبان یا اختلال فصاحت گفتار در DSM5

A . اختلالات در فصاحت عادی و الوگی زمانی گفتار که با سن و مهارت‌های زبان فرد تناسب ندارند، با گذشت زمان ادامه می‌یابند و با وقوع مکرر و محسوس یک ( یا تعداد بیشتری) از موارد زیر مشخص می‌شوند:

۱. تکرارهای صدا (اصوات) و هجا (سیلاب)

۲. طولانی کردن صدای حروف صدادار و بی صدا

۳. کلمات بریده بریده (مثل مکث‌های داخل کلمه).

۴. وقفه‌های قابل شنیدن یا ساکت (مکث‌های کامل شده یا ناکامل در گفتار).

۵. درازگویی‌ها (جایگزین کردن کلمه برای اجتناب از کلمات مشکل آفرین).

۶. تکرارهای کلمه تک هجایی (مثل«من-من-من-من او می‌بینم»).

۷. کلمات را با فشار زیاد ادا می‌کند

B. این اختلال موجب اضطراب در مورد صحبت کردن می‌شود یا محدودیت‌هایی را برای ارتباط، مشارکت اجتماعی، یا عملکرد تحصیلی یا شغلی، به صورت فردی یا در هر گونه پیوند، ایجاد می‌کند.
C. شروع نشانه‌ها در اوایل دوره رشد است. (توجه: موارد شروع دیرتر به صورت اختلال فصاحت با شروع بزرگسالی تشخیص داده می‌شوند).
D. این اختلال ناشی از کمبود گفتاری – حرکتی یا حسی، عدم فصاحت مرتبط با صدمه عصبی (مثل سکته، تومور، آسیب)، یا بیماری جسمانی دیگر نیست و با اختلال روانشناختی دیگر بهتر توجیه نمی‌شود.

ویژگی‌های تشخیصی لکنت زبان یا اختلال سیالی کلامی

ویژگی اصلی اختلال فصاحت با شروع کودکی (لکنت زبان)، اختلال در فصاحت عادی و الگوی زمانی گفتار است که برای سن فرد نامتناسب است. این اختلال با تکرار یا طولانی کردن صداها یا هجاها و با انواع دیگر عدم فصاحت گفتار، از جمله کلمات بریده بریده (مثل مکث‌های داخل کلمه)، وقفه‌های قابل شنیدن یا ساکت (یعنی، مکث‌های کامل شده یا ناکامل در گفتار)، درازگویی‌ها (یعنی، جایگزین کردن کلمه برای اجتناب از کلمات مشکل آفرین)، ادای کلمات با تنش جسمانی اضافی و تکرارهای کلمه تک هجایی (مثل «من-من-من-من او را می‌بینم») مشخص می‌شود.

اختلال در فصاحت، پیشرفت تحصیلی یا شغلی یا ارتباط اجتماعی را مختل می‌کند. میزان اختلال از یک موقعیت به موقعیت دیگر تفاوت دارد و اغلب زمانی شدیدتر است که فشار خاصی برای ارتباط برقرار کردن وجود داشته باشد (مثل کنفرانس دادن در مدرسه، مصاحبه کردن برای کار). عدم فصاحت اغلب هنگام روخوانی، آواز خواندن، یا صحبت کردن با اشیای بی جان یا حیوانات خانگی وجود ندارد.

ویژگی‌های مرتبط که تشخیص را تأیید می‌کنند

امکان دارد که پیش بینی ترسناک پرورش یابد. ممکن است سخن گو با مکانیزم‌های زبانی (مثلاً تغییر دادن آهنگ گفتگو، اجتناب کردن از کلمات یا صداهای خاص) یا با پرهیزکردن از موقعیت‌های گفتاری خاص، نظیر تلفن کردن یا سخن گفتن در حضور دیگران، سعی کند از عدم فصاحت‌ها اجتناب ورزد.

اختلال فصاحت گفتاری در شروع کودکی ممکن است یا جنبش‌های حرکتی (مثل پلک زدن‌ها، تیک‌ها، لرزش لب‌ها یا صورت، تکان دادن سر، حرکات تنفسی، گره کردن مشت) نیز همراه باشد. کودکان مبتلا به اختلال فصاحت، دامنه‌ای از توانایی‌های زبان را نشان می‌دهند و رابطه بین اختلال فصاحت و توانایی‌های زبان معلوم نیست.

شکل گیری و روند لکنت زبان

اختلال فصاحت گفتاری با شروع کودکی، یا لکنت مربوط به رشد، در ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا، در ۶ سالگی روی می‌دهد، طوری که سن شروع از ۲ تا ۷ سالگی گسترش دارد. شروع می‌تواند پنهان یا ناگهانی باشد. معمولاً عدم فصاحت‌ها به صورت تدریجی، همراه با تکرار حروف بی صدای اول، اولین کلمات عبارت، یا کلمات طولانی شروع می‌شوند. وقتی این اختلال پیشرفت می‌کند، عدم فصاحت‌ها مکرر و مزاحم تر می‌شوند، و در اغلب کلمات یا عبارت‌های معنی دار در سخن، روی می‌دهند. وقتی کودک از مشکل گفتار آگاه می‌شود، ممکن است مکانیزم‌های مانند اجتناب از صحبت کردن در حضور مردم و استفاده از سخن‌های کوتاه و ساده را برای پرهیز کردن از عدم فصاحت‌ها و پاسخ‌های هیجانی، پرورش دهد. پژوهش طولی نشان می‌دهد که ۶۵ تا ۸۵ درصد کودکان از عدم فصاحت بهبود می‌یابند، طوری که شدت اختلال فصاحت در ۸ سالگی، بهبود یا تداوم آن را تا نوجوانی و پس از آن، پیش بینی می‌کند.

سبب شناسی اختلال فصاحت با شروع در کودکی

اختلالات در کنترل حرکت گفتار. برخی شواهد نشان می‌دهد که اختلالات در کنترل حرکت گفتار، مانند زمان بندی، هماهنگی حسی و حرکتی، ممکن است درگیر باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که زمینه ی خانوادگی در این اختلال مؤثر می‌باشد. مشکلات گفتاری و زبان و تأخیرهای رشدی از دیگر علل می‌باشند.

 ژنتیکی و فیریولوژیکی. خطر لکنت در بین خویشاوندان درجه اول افراد مبتلا به اختلال فصاحت با شروع کودکی بیشتر از سه برابر خطر در کل جمعیت است.

پیامدهای کارکردی اختلال فصاحت(لکنت زبان) با شروع کودکی

عدم فصاحت علاوه بر اینکه جلوه ای از بیماری است، استرس و اضطراب می‌توانند آن را تشدید کنند. اختلال عملکرد اجتماعی می‌تواند از این اضطراب ناشی شود.