بیماری همه گیر COVID-19 می تواند بالقوه بسیار در زندگی آسیب زا باشد، مانند تجربه مرگ یکی از عزیزان. برای برخی از افراد، این تجربه میتواند منجر به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شود یا علائم PTSD موجود را تشدید کند. افراد مبتلا به این اختلال به دنبال یک واقعه آسیب زا علائم مداوم و تهاجمی را تجربه میکنند.
در این مطلب در مورد اینکه چگونه بیماری همه گیر COVID-19 باعث ابتلا به PTSD و یا تشدید آن می شود و چگونگی کنار آمدن با آن، بحث خواهد شد.
برای آشنایی با علائم، درمان و نحوه کمک گرفتن از افراد متخصص در ادامه مطلب با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
علائم
PTSD میتواند بر افراد تأثیر متفاوتی بگذارد. این اختلال زمانی اتفاق می افتد که فرد خود یا دیگری را در معرض خطر مرگ یا آسیب جدی مشاهده کند.
معمولاً علائم بلافاصله پس از تروما (حادثه ناگوار) ایجاد میشود، اما گاهی اوقات ممکن است ماهها یا سالها نمود اختلال به تعویق افتد.
چهار نوع علامت وجود دارد که PTSD را مشخص میکند که عبارتند از:
- تجربه مجدد ضربه: در این حالت فرد ممکن است کابوس ببیند یا بازگشت به گذشته را تجربه کند، به طور کلی هر تجربه ای در آن فرد احساس کند حادثه دوباره در حال رخ دادن است.
- اجتناب از موقعیتهای خاص: فرد ممکن است از موقعیتها یا افرادی که تجربه آسیب زا را به آنها یادآوری میکند، اجتناب کند.
- تجربه تغییرات منفی در عواطف و باورها: فرد ممکن است تغییراتی را در نحوه تفکر خود و اطرافیان تجربه کند. این افراد همچنین ممکن است بخشهایی از آن رویداد را فراموش کنند و نتوانند نسبت به دیگران احساسات و عواطف نشان دهند.
- تجربه هیجانات شدید: مبتلایان به PTSD ممکن است در خواب و تمرکز مشکل داشته باشند و به راحتی وحشت زده شوند.
اگر هر یک از این علائم بیش از 4 هفته ادامه داشته باشد، یک متخصص بهداشت روان ممکن است PTSD را تشخیص دهد.
علل بیماری در دوران پاندمی کرونا ویروس
بنا به یکی از مقالههای سال 2020، پاندمی COVID-19 میتواند اختلالات روانی موجود را تشدید کرده و علائم جدید مرتبط با استرس ایجاد کند.
برخی از افراد مبتلا به بیماری SARS-CoV-2 که باعث COVID-19 میشود، ممکن است به یک بیماری شدید مبتلا شوند که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. این تجربه ممکن است باعث آسیب دیدگی روانی آنها و افراد نزدیکشان شود.
اطرافیان بیمار هم ممکن است از محیطی که پدیده COVID-19 ایجاد کرده است، ضربه ببینند، مثلاً:
- قادر به دیدن عزیزانشان نباشند
- تمایل انزوا داشته باشند
- اختلال در زندگی و کارهای روزمره را تجربه کنند
- همچنین ممکن است به دلیل مرگ عزیزی سوگوار و غمگین شوند.
کارکنان خط مقدم بیمارستان و سایر پرسنل اصلی احتمالاً بیش از سایرین در خطر ابتلا به اختلالات روانی در طی پاندمی دارند.
پاندمی COVID-19 برای بسیاری از افراد محیطهای کاری استرس زا ایجاد کرده است. تماس مداوم با افرادی که علائم شدید COVID-19 را تجربه میکنند یا بر اثر آن میمیرند ممکن است با گذشت زمان آسیب زا شود.
نکاتی برای مبتلایان به PTSD
طبق گفته وزارت امور ایثارگران ایالات متحده، نکاتی برای کنار آمدن با استرس در هنگام شیوع پاندمی شامل موارد زیر است:
آگاهی از اقدامات ایمنی
ایمنی می تواند به کاهش احساس استرس و اضطراب کمک کند. سعی کنید طبق توصیههای ایمنی سازمان های دولتی و پزشکی به روز باشید.
همچنین فرد میتواند با رعایت این موارد بهداشتی از ابتلا به کرونا ویروس در امان بماند:
- هر بار به طور مرتب دستها را به مدت 20 ثانیه بشویید
- دهان و بینی خود را هنگام عطسه یا سرفه بپوشانید
- در صورت بیمار شدن شخصی از اعضای خانه برنامه ریزی کنید
در ارتباط ماندن
صحبت منظم با دوستان، خانواده و دیگران به کاهش احساس انزوا کمک می کند. این صحبت میتواند شامل ارسال پیام کوتاه، برقراری تماس تلفنی یا ارسال ایمیل باشد.
استفاده از تکنیکهایی برای حفظ آرامش
این تکنیکها از تمرینات یوگا گرفته تا خوب غذا خوردن میتواند باشد. برای برخی ممکن است شامل مصرف دارو یا پرهیز از عوامل استرس زا مانند تماشای اخبار باشد.
افراد همچنین میتوانند با حفظ آمادگی به کاهش سطح استرس خود کمک کنند. به عنوان مثال، اگر آنها قادر به خروج منظم از خانه نباشند، ممکن است بخواهند مواد غذایی کافی برای 5-3 روز تهیه کنند.
تمرکز روی احساس کنترل
همچنین یک فرد میتواند تلاش کند روی امور کنترل خود را حفظ کرده و توانایی تحمل شرایط استرس زا را ارتقا دهد.
به عنوان مثال، پذیرفتن شرایطی که قادر به تغییر آن نیستید و تمرکز بر آنچه میتوانید انجام دهید می تواند به کاهش سطح استرس کمک کند.
امیدوار ماندن
یک شخص میتواند با موارد زیر به خود کمک کند تا با وجود همه اتفاقات ناگوار در اطرافش، مثبت بماند:
- حفظ دیدگاه بلند مدت و نگاه به آینده
- صبوری و مهربانی با خود
- جشن گرفتن در هر موفقیتی
- استراحت و انجام فعالیت های لذت بخش
چه زمانی باید به دنبال کمک گرفتن از روانشناس باشید؟
اگر فردی علائم PTSD را تجربه کرد، باید به دنبال کمک باشد.
برای افرادی که علائم مداوم یا شدیدی را تجربه میکنند که بیش از چند ماه طول میکشد، ممکن است لازم باشد از روانپزشک و روان شناس کمک بگیرند.
این مسئله به ویژه وقتی اهمیت دارد که PTSD تأثیر عمده ای در زندگی روزمره فرد گذاشته باشد.
چگونه میتوان کمک گرفت؟
برخی از افراد ممکن است از روشهای خودیاری برای کاهش علائم PTSD بهره مند شوند. این روشها ممکن است شامل یادگیری استراتژیهای مقابله با استرس، تمرین ذهن آگاهی یا پیوستن به گروههای پشتیبانی همسالان باشد.
وزارت امور ایثارگران ایالات متحده طیف وسیعی از منابع خودیاری را برای افراد مبتلا به PTSD در اختیار دارد.
افراد دیگر ممکن است به کمک دیگران احتیاج داشته باشند. این کمک ممکن است شامل تماس با دوستان و اعضای خانواده برای پشتیبانی باشد. همچنین میتواند شامل تماس با پزشک یا روانپزشک برای گرفتن کمک از افراد متخصص باشد.
نحوه مراقبت از فرد مبتلا به PTSD
برای مراقبت از فرد مبتلا به PTSD، افراد میتوانید:
- درباره این بیماری اطلاعاتی کسب کنید: درک تأثیرات PTSD ممکن است در درک آنچه آن شخص تجربه میکند کمک کند.
- به مدیریت داروهای بیمار کمک کنید: یک فرد میتواند با کمک در پیگیری داروها، از شخص مبتلا به PTSD حمایت کند.
- گوش دهید: یک شخص میتواند به فرد بیمار اطمینان قلبی بدهد که هر لحظه برای شنیدن صحبتهای او آماده است، اما نباید او را تحت فشار قرار دهد تا در مورد علائمش صحبت کند.
- به تماس با افراد دیگر تشویق کنید: این کار ممکن است به فرد کمک کند تا یک سیستم پشتیبانی ایجاد کند.
اگر کسی مبتلا به PTSD باشد، ممکن است افکار منفی یا خودکشی را تجربه کند. فردی که هرگونه اظهار نظر در مورد آسیب به خود، مرگ یا میل به مرگ کند، نباید تنها رها شود.
پیشگیری از خودکشی
اگر شخصی را میشناسید که بلافاصله در معرض آسیب به خود، خودکشی یا صدمه زدن به شخص دیگری قرار دارد:
- به تغییر رفتار وی مانند صحبت درمورد مرگ، بخشیدن اموال خود به دیگران و… حساس باشید.
- در صورت لزوم با وی در این مورد صحبت کنید. مثلاً بگویید آیا در این مورد فکر می کنی که اگر زنده نبودی برایت بهتر بود؟ آیا دراین به این فکر کردی کاری کنی تا به خود صدمه جدی بزنی؟
- بدون قضاوت به حرفهای او گوش دهید.
- با فوریتهای پزشکی تماس بگیرید و تا رسیدن کمکهای حرفه ای در کنار فرد باشید.
- سعی کنید هرگونه سلاح، دارو یا سایر اشیا بالقوه مضر را از بین ببرید و یا دور کنید و او را تا حد امکان تنها نگذارید.
اگر فرد خشم را تجربه میکند
ممکن است فردی با PTSD عصبانی شود. اگر این عصبانیت منجر به رفتار خشونت آمیز شود، فرد باید به مکانی امن برسد و درخواست کمک کند.
با این حال، طبق گفته وزارت امور ایثارگران ایالات متحده، اگر فردی مبتلا به PTSD عصبانی باشد، ممکن است پیاده سازی سیستم “وقفه” به او کمک کند. این سیستم میتواند به برقراری ارتباط کمک کند.
مثلاً:
- طرفین باید توافق کنند که در هر لحظه میتوانند اعلام وقفه کنند.
- طرفین باید توافق كنند كه اگر شخصی وقفه اعلام کرد، بحث فوراً متوقف شود.
- طرفین باید در مورد سیگنال، مانند یک کلمه یا علامت با دست، برای فراخوانی وقفه توافق کنند.
- طرفین باید به یکدیگر اطلاع دهند که در طول وقفه و وقتی بحث ادامه دارد، چه کار خواهند کرد.
- پس از وقفه، طرفین باید بر روی بحث در مورد راه حلهای مشکل با آرامش تمرکز کنند.
نکاتی برای مراقبان و پرستاران
مراقبت از فرد مبتلا به PTSD میتواند استرس زا باشد. برای کسانی که از شخصی مراقبت میکنند مهم است که از خود مراقبت کنند.
اگر شخصی از فردی با PTSD پرستاری میکند، باید:
- احساس گناه نکند: احساس ناتوانی و ندانستن همه پاسخها امری طبیعی است.
- از سلامت روانی خود مراقبت کند: یک فرد باید برای خودش وقت بگذارد و بیشتر از قبل کارهایی را انجام دهد که از آن لذت میبرد.
- از سلامت جسمی خودش مراقبت کند: ورزش منظم ممکن است به فرد کمک کند تا با استرس کنار بیاید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشد: این مورد میتواند به افزایش سطح انرژی فرد کمک کند.
درمان
درمان PTSD میتواند انواع مختلفی از روان درمانی را شامل شود، از جمله درمان شناختی رفتاری (CBT).این درمان میتواند به فرد کمک کند تا الگوهای تفکر و رفتارهای آسیب زای خود را تعدیل کرده یا تغییر دهد. همچنین این درمان به فرد کمک می کند با استفاده از راهبردهایی با این الگوها و رفتارها مقابله کند.
درمان مبتنی بر مواجهه یکی از انواع CBT است. این نوع درمان میتواند با قرار دادن افراد در معرض آنچه که از آن اجتناب می کنند، خاطرات، هیجانات، افراد، مکانها و فعالیت ها و…. در کاهش اضطراب و سایر علائم اختلال به فرد کمک می کند. این درمان در یک محیط امن و طبق ظرفیت بیماران اجرا می شود.
در طی پاندمی کنونی، ممکن است دستیابی به کمک روانپزشکی دشوار باشد. با این حال، طبق مطالعهای در سال 2019، تله روانپزشکی میتواند یک روش درمانی موثر برای مبتلایان به PTSD باشد.
گزینه دیگر برای درمان، دارو است. به عنوان مثال، پزشک یا روانپزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی برای کمک به علائم PTSD تجویز کند.
جمع بندی
منابع احتمالی بسیاری از تروما وجود دارد که ممکن است منجر به ایجاد یا بدتر شدن اختلال PTSD در طی بیماری همه گیر COVID-19 شود.
همچنین، فاصله فیزیکی و سایر محدودیتها در برخی افراد میتواند چالشهایی را برای درمان ایجاد کند.
برخی از افراد مبتلا به PTSD ممکن است از روشهای خودیاری بهره مند شوند ولی کمک از یک متخصص مطمئن ترین راه است. از طرفی داشتن منابع حمایت اجتماعی نیز مهم است.
منبع: medicalnewstoday