اگر یک ساعت راحتی می طلبید چرت بزنید اگر در پی یک روز آسوده گی هستید به تفریح بروید اگر در صدد یک هفته شادی هستید به مرخصی بروید اگر در پی یک ماه آسایش هستید زندگی خود را مشترک کنید اگر به دنبال یک سال شادی هستید ثروتی به ارث ببرید اگر خواهان شادی برای همه عمر هستید از کاری که میکنید و شغلی که مشغول آن هستید رضایت داشته و لذت ببرید
مهارت های انتخاب شغل
آیا دوست دارید شغلی داشته باشید که نیازهای تان را برآورد، شخصیتتان را کامل کند و به شما روانشناختیه و قوت قلب دهد تا استعدادهای خود را بپرورید؟
آیا آدمی هستید که به جای قناعت کردن به شرایط بی درد سر موجود، آگاهانه و باقصد و با نیّت قبلی شیوه زندگی خود را انتخاب میکند؟
در این صورت، لازم است اهدافی تعیین کنید که راه را از جایی که هم اکنون در آن هستید به جایی که می خواهید باشید، نشان دهد.
با این همه، برای این که واقع بینانه عمل کنید، اهداف شما باید تجربه ها، خواست ها، نیازها، علاقه ها، ارزش‌ها و دورنمای آینده تان را منعکس سازند.
شغل
روان شناس مشهور دُنالدسوپر (١٩٧۵) میگوید:
شغل این امکان را فراهم می آورد تا شما آن تصویری را که از خود در ذهن دارید، به فعل درآورید یا آن را ابراز کنید.
این “خودپنداشت “ در اصل بدین معناست که شما خود را چگونه می بینید.
اصول نظریه سوپر را درباره ایجاد و گسترش مشاغل مورد توجه قرار دهید و ببینید که این اصول به چه نحو با شما ارتباط می‌یابند.
معلم سرخانه کار خود را آغاز و برای مدتی سرکلاس رفتن را تمرین می کند و سپس پیش از استخدام تمام وقت، معلم یار می شود.
در حرفه بازاریابی، افراد غالبا ابتدا در قسمت فروش کار میکنند. بدین ترتیب، لازم است شما درباره اهداف شغلی به مفهوم اهداف کوتاه مدت و دراز مدت فکر کنید.
هدف شغلی کوتاه مدت، هدفی است که خیلی زود قابل دستیابی است.
به عنوان مثال، در فرایند برنامه ریزی شغلی، ممکن است کشف کنید که میخواهید وکیل شوید و معمولا رشته حقوق را به عنوان هدف دراز مدت در نظر میگیرید، زیرا به طور کلی این رشته سال‌ها مطالعه و داشتن آمادگی لازم را طلب میکند با این همه، یک هدف شغلی کوتاه مدت در ارتباط با حقوق میتواند اشتغال به کار به عنوان دفتردار حقوقی یا یک وکیل یار ١ باشد.
هر یک از این دو با فراهم آوردن فرصت کار در محیطی مناسب میتواند مدت‌ها قبل از دستیابی به هدف شغلی نهایی‌تان، هیجان و انرژی لازم را در شما ایجاد کند.
به علاوه، کسب تجربه مرتبط با این رشته باعث میشود به چم و خم کار بیشتر آشنا شوید و تقاضاهای واقع بینانه تر و مناسب تری از کارفرمایان آتی خود داشته باشید.
اهمیت تجارب شغلی
اگر در طول فرآیند برنامه ریزی شغلی تعدادی ازانتخاب‌ها را امتحان کنید، میتوانید از تجربه‌های شغلی خود برای ورود به زمینه‌های شغلی مرتبط استفاده کنید. یک دلیل بسیار مهم و بی چون و چرا برای تلاش به منظور ارزیابی شخصی به عنوان اولین گام در فرایند برنامه ریزی شغلی وجود دارد:
همین که بدانید چه کسی هستید، چه سلیقه‌هایی دارید و در چه زمینه‌هایی استعداد دارید، بهتر میتوانید از اطلاعاتی که مدام شما را در ارتباط با دنیای کار بمباران میکنند، سر درآورید.
تقریبا غیر ممکن است که شما روزنامه ای را بخوانید، به برنامه ای رادیویی گوش دهید، وب سایتی را بازدید یا برنامه تلویزیونی‌ای را تماشا کنید که تا حدی به شما یا شغلتان مربوط نباشد.
در حقیقت، ممکن است شما از اضافه بار اطلاعات احساس ناراحتی کنید.
نگاه کردن به آگهی های استخدام و مطالعه درباره روندها و پیش بینی های استخدامی علاوه بر ایجاد سرخوردگی، گیجی و بلاتکلیفی، غالبا به پشت گرم نبودن شما در مورد جایگاه خود در این بازار کار آشفته و مبهم منجر میشود.
مهارت احساس کنترل
یکی از بهترین راه‌ها برای حصول احساس کنترل و داشتن دورنمایی روشن از جریان پیوسته اطلاعات آن است که بدانیدکی هستید تا هنگام گوش دادن، خواندن، تماشا کردن و تجربه کردن و… از طریق شناخت شخصیت، اولویت ها، ارزش‌ها و مهارت‌ها و آگاهیهای خود وسیله ای برای پردازش اطلاعات در اختیار داشته باشید.
می توان با انجام آزمونهایی نظیر آزمون روانشناختی تنظیم هیجانات مقیاس های شناختی هیجانات را سنجید، با شناخت این هیجانات می توانید اطلاعات را به درستی طبقه بندی و پردازش کنید.
سرانجام، قادر خواهید بود اطلاعاتی را که به دردتان نمی‌خورد یا به شما ربطی ندارد، تشخیص دهید و آن‌ها را دور بریزید و اطلاعاتی را که به کارتان میآید درونی سازید و در طرح شغلی خود از آن‌ها استفاده کنید.
اگر محیطی گروهی مثل کلاسی در زمینه شغل در اختیار داشتید که چه بهتر! مزایای فعل و انفعالات گروهی شانس شما را در کشف خود و بسط دادن افق دیدتان چند برابر میسازد.
مهارت خود را دیدن
بهترین رویکرد در فرایند برنامه ریزی و آینده شغلی خویش آن است که ببینید کی هستید، درباره خود چه می دانید و نیازها و خواسته‌های تان چیست، آن گاه این اطلاعات را با دنیای کار تطبیق دهید.
این کار این مزیّت آشکار را برای شما خواهد داشت که بتوانید در همان شغلی آموزش ببینید که واقعا به آن علاقه دارید و شور و هیجان خاصی نسبت به آن احساس کنید.
حتی اگر وضعیت کار در زمینه شغل انتخابی شما به شدت رقابتی باشد، به دلیل احساس تعهد، اشتیاق و لذّتی که از انجام دادن این کار در خود احساس میکنید، از خیلی ها برتر خواهید بود.
مهارت درک تفاوت های موجود
بین “ کا رو بار” و”حرفه “از آنجا که از واژه‌های “ کار و بار” و”حرفه “ استفاده کرده ایم.
بنابراین، اجازه دهید این واژه‌ها را تعریف کنیم. تفاوت مهمی بین این دو اصطلاح وجود دارد.
اصولا” کار و بار” مجموعه وظایف یا فعالیت‌هایی است که دردرون میدانی به اسم “ کار” انجام میگیرد.
این وظایف از این نظر با حرفه در ارتباطند که حرفه مجموعه ای از” کار و بار” است.
اما حرفه علاوه برکار وبار، توالی ای ازنگرش‌ها ورفتارهاست که با کار پیوند دارد و به کل تجربه زندگی ما مربوط میشود.
یک حرفه در واقع تلفیقی از شخصیت ما با فعالیت های کاری ماست.
مهارت حرفه شناسی
بنابراین، حرفه به صورت بخش اساسی و مهم هویت وتصویر شخصی ما درمی‌آید.
در گذشته، مردم خیلی زود در جوانی شغلی را انتخاب میکردند و گرایش عجیبی به حفظ همان شغل در قسمت اعظم عمر خود داشتند.
کشاورزان در مزارع خود کار میکردند، منشیها در اداره‌ها می ماندند و آموزگاران تا بازنشستگی درس میدادند.
به تازگی در دنیا این روند به سوی مشاغل چندگانه متمایل شده است.
علاوه بر این، با تغییرات سریع اجتماع و نیز تغییر شرایط اقتصادی، مشاغل و فن آوریها، بسیاری از کارهای سنتی برچیده میشوند.
در حقیقت، ویلیام بریجز در کتابش با عنوان “دگرگونی های مشاغل “ به این موضوع اشاره کرده است که کارهایی که در حال حاضر می شناسیم، در هزاره بعدی وجود خارجی نخواهند داشت.
حتی اگر عنوان شغلی همان باشد، مجموعه مهارتهای جدید و متفاوتی مدام مورد احتیاج خواهند بود، به عبارتی، سمت یا جایگاه شغلی اولیه ممکن است به نحو چشم گیری تغییر یافته یا به کلّی محو شود.
دنیای جدید
دنیایی که والدین ما در آن کار میکردند، بسیار متفاوت است.
از این رو اگر فکر میکنید این که شما با یافتن کار خاطرتان جمع است که دیگر از خانه نشینی خلاص شده اید و زندگی‌تان روی غلتک افتاده است، دیگرواقع گرایانه نیست.
زمانی “قراردادکارفرما” ی سنتی در عین نانوشته بودن، متضمّن کارعادلانه روزانه در ازای دستمزد روزانه منصفانه، وفاداری به کارفرما در قبال امنیت کاری و اضافه حقوق و ترفیع در برابر سابقه خدمت بود.
امروزه قرارداد کارفرما صرفا متضمّن در استخدام نگاه داشتن افرادی است که با مهارتهای خود پیوسته نیازهای یک حرفه یا کار و کسب خاص را تأمین میکنند.
امروز بیش از هر زمان این مسئله حائز اهمیت است که درباره آن چه میخواهید انجام دهید، خوب بیندیشید و آموزش و تحصیلاتتان را مطابق علایق خودوگرایش‌های بازارکار سازمان دهید.
ارزیابی مهارت ها
این به نفع شماست که در ارزیابی مهارتهای خود، آن دسته ازمهارت‌هایی را شناسایی کنید که با”حداقل میزان بازآموزی” از یک شغل به حوزه کاری جدیدی که تازه به بازار کار آمده است، قابل انتقال باشد.
خودشناسی و برنامه ریزی بر اساس نیازهای خود و بازار کار به شما کمک میکند تا به جای این که صرفاگرایش‌های جدید بازار کار به یک حوزه کاری خاص را دنبال کنید، حرفه ای را که بیش از همه برای تان اقناع کننده است، در پیش بگیرید.
تقاضا در بازار کار به سرعت رنگ عوض میکند.
تا مدتی پیش نیاز مبرمی به آموزگار یا مدرس وجود داشت و بعد برای یک دهه بازار کار از معلم اشباع شد.
از قرار معلوم، هم اکنون نیز نیروی کار به معلم نیاز دارد.
این موقعیت در مورد مهندسان نیز صادق است.
اگر تصمیم شغلی خود را عمدتا بر پایه روند فعلی نیاز جامعه کار قرار دهید، تا آن موقع که آموزش‌های لازم برای آن رشته “داغ “ و”پرطرفدار” را پشت سر بگذارید، ممکن است بازار کار آن رشته دیگر کساد شده باشد.
با این سیاست، شما به احتمال بسیار ضعیف انتظار دارید کار فعلیتان در آینده به یک حرفه تبدیل شود و به احتمال قریب به یقین به مهارت‌ها و آموزش در حیطه ای روی میآورید که به جز یک فرصت آنی آن قدرها شیفته آن نبودید.
رضایت شغلی
هر یک از ما توان واستعداد آن را داریم که درمشاغل متعددی احساس رضایت کنیم.
وقتی شما باخود ارزیابی میتوانید خود را بهتر بشناسید، بهتر میتوانید مشاغلی را که با شخصیت شما جور درمیآیند، شناسایی کنید.
افرادی که آماده تغییرنیستند، خود به خود اجازه میدهند تا تغییر برای آن‌ها تصمیم بگیرد.
این عده غالبا سرخورده و ناخشنودند، زیرا از روی اجبار به کارهایی اشتغال دارند که از انجام دادن آن‌ها لذّت نمی‌برند.
شاید آن‌ها هرگز به این فکر نیفتاده اند که انتخاب‌های متعددی پیش رو دارند یا شاید زمان یا انرژی صرف نکرده اند تا ببینند چه کارهایی را ترجیح میدهند و چه حرفه ای باب طبع آن هاست.
این عده به جای روی آوردن به بهترین کاری که برای شان مناسب است، به کمترین بسنده میکنند.
حتی اگر فرزند از استعداد ویژه ای در زمینه هنر برخوردار باشد، باز پدر به او توصیه میکند که “ کاری درزمینه بازرگانی برای خودت دست و پاکن!”
مشاور دبیرستان رشته‌های مهندسی را پیشنهاد میکند، چون بورس یا کمک هزینه تحصیلی در این رشته فراهم است.
دایره استخدامی متقاضی کار را به سمت برنامه آموزش الکترونیک راهنمایی میکند، چون یک پست خالی برای آن دارد.
با مهارتهای اولویت بندی، از اولویت‌های خود بیشتر آگاه شده و آماده خواهید بود تا صرفا به جای پیروی از پیشنهادهای سایرین، مسیر شغلی خود را آگاهانه در پیش گیرید.
تلاش به منظور کسب مهارت در رضایت حرفه ای / کاری
بررسی‌های متعدد در زمینه رضایت کاری در بین شاغلان آمریکایی نشان میدهد که بیش از ۵٠ درصد این عده از کار خود ناراضی هستند.
در مطالعه ای که در سال ١٩٩۵ برای سازمان اخبار آمریکا وخبرگزاری جهان صورت گرفت، از مردم سؤال شد سه چیز را که بیش از همه در کیفیت زندگی آنان نقش دارد، نام ببرند.
“رضایت کاری/حرفه ای”، “رابطه باافرادخانواده “ و”پول “ درصدر مقوله‌های اعلام شده از طرف زنان و مردان جای داشتند.
از آنجا که افراد درطول زندگی خود ممکن است چندین بار کار یا حرفه عوض کنند، امروزه بیش از هر زمان دیگری داشتن معلومات دقیق درباره خود و دنیای کار اهمیت دارد.
دو سوم یک گروه تحت بررسی (سازمان گالوپ، ١٩٩۴) اظهار داشتند که اگر زمانی میتوانستند از اول شروع کنند، این بار سعی میکردند درباره انتخاب‌های شغلی خود را از نو ارزیابی کنند.
اطلاع از دنیای در حال دگرگونی کار و این که کدام یک از مشاغل به شما اجازه میدهند تا درآن بهتر از همه خود را نشان دهید و از استعدادها و تواناییهای خود بهترین استفاده را ببرید، بسیار مفید خواهد بود.
هنگام تجزیه و تحلیل صفات وخصوصیات ممتازخود، به نفع شماست که در نهایت درباره کل بازار کار بیندیشید.
نکته: به دنبال کارهایی باشید که شما را به یک حرفه هدایت کنند.
شما با شناسایی انواع راه حل‌های جانشینی که به شما اجازه میدهند شخصیت خود را به نمایش بگذارید، بسیار نفع خواهید برد.
همین که به درون خود نظر کردید و پی بردید که از یک کار چه میخواهید و کدام یک از نیازهای خود را میتوانید با آن تأمین کنید، دست زدن به تغییر و تبدیل‌ها آسان تر خواهد بود، زیرا میدانید چه وقت کاری که فعلا به آن مشغولی برای تان کم است و نیاز به کار جدیدی دارید.
برنامه ریزی شغلی
برای اکثر ما برنامه ریزی شغلی به مثابه یک فرایند ساده، قابل فهم و خطّی نیست که در آن با برداشتن گام‌های معین و از پیش تجویز شده به مقصدی خاص برسیم و بعد به زندگی شادمانی ادامه دهیم، بلکه در این میان یک حلقه بازخورد وجود دارد که هم چنان با اطلاعاتی که درباره خود و جهان در حال دگرگونی خود به آن اضافه میکنیم، این حلقه مدام خود را تصحیح میکند.
ما به موازات رشد و تغییر خود، پیوسته در طرح شغلی خود تجدیدنظر نموده و آن را اصلاح میکنیم.
این بدان معناست که هیچ شغل “مناسب “ واحدی وجود ندارد، بلکه مشاغل بسیاری وجود دارند که ما میتوانیم به یک نسبت در آن هااحساس خرسندی، موفقیت ،رضایت و خوشبختی کنیم.
مهم ترین عوامل دخیل در کیفیت زندگی
مردان:
رضایت ازکار /شغل: ٣٢%
رابطه باخانواده: ٢٨%
پول: ١٨%
زنان:
رضایت ازکار /شغل: ٢٨%
رابطه باخانواده: ٣٣%
پول: ١٧%
بنابراین، ما به دنبال یک حرفه مناسب واحد نیستیم، بلکه به دنبال مجموعه ای از امکانات و انتخاب‌های شغلی هستیم که با توجه به سوابق، شخصیت، مراحل زندگی و حرفه ای خود و دنیای در حال دگرگونی، ظاهرا به درد هر یک از ما میخورد.
بحث درباره نظریه سوپر به طور اختصاصی به مراحل شغلی عمومی که بسیاری از مردم آن‌ها را تجربه کرده اند؛ یعنی رشد، اکتشاف، تثبیت، ابقا وانفصال اشاره داشت.
از آنجا که شما در حال حاضر در نقطه ای بین مراحل ا کتشاف و ابقا قرار دارید، باید متوجه باشید که در عین حال مراحل گذرایی را تجربه میکنید که با سن شما ارتباط دارد و برنامه ریزی شغلی شما را تحت تأثیر قرار میدهند.
