مهارت تصمیم گیری و حل مساله

زندگی مجموعه ای از تصمیمات مختلف است که در گستره ای از موقعیت ها و مشکلات بسیار ساده تا بسیار پیچیده اتخاذ می گردند در نتیجه مهارت تصمیم گیری ما بسیار مهم است.

علی‌رغم اینکه ما از لحاظ فکری پیشرفته‌ترین موجودات این سیاره هستیم، تصمیم گیری همواره برای ما چالش برانگیز بوده است.

مهارت تصمیم گیری درست در مدیریت زندگی

تصمیم گیری یکی از تکالیف استرس زا برای مغز انسان است و مردم اغلب بیان می‌کنند که تصمیم گیری برایشان بسیار سخت است.

ما هر روز باید تصمیماتی بگیریم که زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهند از مسائل جزئی مانند روابط جنسی، روابط زناشویی، اینکه ناهار چی بخوریم، تا تصمیم‌های بزرگی که زندگی‌مان را تغییر می‌دهند، مانند اینکه در چه رشته‌­ای و کجا درس بخوانیم یا با چه کسی ازدواج کنیم. گاه این تصمیم گیری ها به قدری مهم است که از خدمات روانشناسی مشاوره پیش از ازدواج استفاده می کنیم

در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.

 

چرا اکثر افراد از تصمیم‌ گرفتن بیزارند؟

تصمیم گیری یک امر مهم و اساسی در زندگی هر فرد است و موفقیت یا عدم موفقیت افراد ارتباط بسیار زیادی با تصمیم گیری های صحیح آنها دارد.

غالبا ترس از انتخاب گزینه‌ی نادرست باعث می‌شود که افراد وارد دوره‌ای «برزخ‌گونه» شوند که در آن هیچ کاری انجام نمی‌شود و مسائل و مشکلات تنها بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شوند.

این ترس معمولا توانایی تامل و تشخیص را از آدم میگیرد به طوری که دیگر گرفتن ساده ترین تصمیمات هم برایش دشوار می شود.

مهارت حل مسئله و تصمیم گیری 

هر یک از ما ممکن است با این شرایط روبرو شده باشیم که نیاز به تصمیم گیری برای یک موقعیت حساس یا مهم داشته ایم.

اگر پاسخ معمول شما به اغلب این شرایط، “نمی توانم تصمیم بگیرم ” باشد، مهارت تصمیم گیری مؤثر می تواند به شما کمک کند تا با اعتماد به نفس بیشتر تصمیمات صحیح تری را اتخاذ کنید.

تصمیم گیری به چه معناست؟

در ساده‌ترین شکل، تصمیم گیری به معنی انتخاب کردن بین دو یا چند اقدام مختلف است.

تصمیم گیری فرآیند انتخاب یک شیوه عمل از میان اعمال متنوع است.

این فرآیند شامل استفاده از چیزهایی است که در دست دارید برای رسیدن به آنچه که می خواهید.

صرف نظر از نوع تصمیمی که قرار است گرفته شود، همه تصمیم گیری ها از الگوی مشابهی پیروی می کنند.

بعضی افراد در هنگام تصمیم گیری دچار اضطراب و دلهره می شوند و توانایی اتخاد ساده ترین تصمیمات را هم ندارند. این افراد بدون اینکه از اختلالات اضطرابی خود آگاه باشند، تصمیمات هیجانی و اشتباهی می گیرند. ولی در مقابل بعضی افراد در مواجهه با مشکلات معمولا انتخاب های درست و موثری دارند.

می توانید از این آزمون برای سنجش میزان اضطراب خود  استفاده کنید.

عمده ترین علت موفقیت این افراد آن است که هنگام مواجه با مشکل یا چالشی که باید برای آن تصمیم گیری کنند، از روشی منظم و مرحله به مرحله استفاده کرده و فنون مهارت تصمیم گیری را به خوبی بکار می بندند.

مراحل تصمیم گیری

صرف نظر از نوع تصمیمی که قرار است گرفته شود، همه تصمیم گیری ها از الگوی مشابهی پیروی می کنند.

مهارت تصمیم گیری عبارت است از:

• تشخیص مشکل و تعیین موقعیت مستلزم تصمیم گیری

تصمیم گیری با این امر آغاز می شود که فرد یا گروهی تشخیص دهند که مشکلی وجود دارد که باید برای حل آن تصمیم گیری نمود.

در این مواقع نیاز به تغییر در یک موقعیت خاص احساس می گردد و فرد یا گروه باید برای بهبود بخشیدن به آن موقعیت، تمهیداتی فراهم کنند.

در تعریف مشکلی که برایتان پیش آمده باید نقش خودتان و میزان مسئولیتی که در قبال تصمیم گیری برای آن دارید را مشخص کنید و بیش از اندازه وارد نشوید.

ارزیابی موقعیت و مدنظر قرار دادن اهداف

پیش از تعیین اهداف، ضروری است که شرایط و موقعیت موجود را تحلیل کنید.

وقتی تشخیص داده اید که بین آنچه که الان هست با آنچه دوست دارید باشد تفاوت وجود دارد، پس برای اینکه دریابید که چه چیز باعث به وجود آمدن این تفاوت شده است، باید موقعیت را به دقت بررسی کنید.

توانایی تصمیم گیری

بررسی موقعیت و شرایط موجود به شما این امکان را می دهد که اهداف واقع بینانه تری را برای خود برگزیده و از گذراندن اهدافی که از حد توانایی، امکانات یا منابع شما خارج بوده و لذا ناکامی و عدم موفقیت شما را در پی خواهند داشت، اجتناب کنید.

جست و جوی گزینه ها

در این مرحله باید به دنبال راه حل ها و گزینه های موجود برای عمل باشید.

تفکر خلاقانه، مطالعه و مشورت با افراد آگاه می تواند امکانات بیشتری را در این زمینه در اختیارتان گذارده و در شناسایی گزینه های موجود به شما کمک کند.

انتخاب بهترین راه حل برای عمل

یکی از عناصر کلیدی فرایند تصمیم گیری آن است که از قبل بیندیشید که اگر این کار را انجام دهم چه چیزهایی ممکن است اتفاق بیافتد.

به عبارت دیگر پیامدهای مثبت و منفی هریک از گزینه را بررسی کنید.

در بررسی گزینه ها باید منابع حمایت کننده و بازدارنده موجود برای هر انتخاب را مدنظر قرار دهید و گزینه ای را انتخاب کنید که بتوانید آن را به عمل درآورید.

عملی نمودن تصمیم اتخاذ شده

تصمیم گیری با انتخاب بهترین گزینه تمام نمی شود، بلکه باید این انتخاب را اجرا کنید.

بعد از اینکه تصمیمی را گرفتید، باید تمام مسئولیت و پیامدهای آن را بپذیرید و تا زمانی که تغییرات و بهبودهای پیش بینی شده رخ دهند، بر سر تصمیم خود ایستادگی کنید.

انواع مدل‌های مهارت تصمیم‌ گیری

انواع مختلفی از مهارت های تصمیم‌ گیری وجود دارد که در ۴ دسته‌ی زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

•  مهارت تصمیم گیری منطقی

تصمیم‌ گیری منطقی رایج‌ترین نوع تصمیم‌ گیری است که وقتی افراد می‌خواهند تصمیم‌ گیری‌های‌شان را بهبود و ارتقا دهند، آموزش داده می‌شود.

اینها مدل‌هایی منطقی و ترتیبی هستند که در آنها تاکید روی تهیه‌ی فهرستی از گزینه‌های بالقوه‌ی متعدد و سپس یافتن بهترین آنها است.

اغلب، مزایا و معایب هر گزینه نیز به ترتیبِ اهمیت فهرست می‌شود.

• مهارت تصمیم گیری شهودی

ایده‌ی این مدل تصمیم‌گیری این است که ممکن است مطلقا هیچ منطق یا استدلالی در تصمیم‌گیری وجود نداشته باشد.

در عوض، یک درک درونی یا شهود یا نوعی حس در مورد اینکه کار درست چیست، وجود دارد.

احتمالا به تعداد افراد روی زمین، انواع مدل‌های شهودی برای تصمیم‌گیری وجود دارد.

فرد ممکن است چیزی در قلب خود، یا در ضمیر خود یا در درون خود یا هر جای دیگری احساس کند و بداند که تصمیمش درست است.

• مهارت تصمیم گیری ترکیبی

بسیاری از تصمیمات ما، در واقع نتیجه‌ی ترکیب کردن روندهای منطقی و شهودی هستند.

این موضوع هنگامی که فرد جنبه‌های مختلف هر دو روند را ترکیب می‌کند، شاید عمدی باشد، اما ممکن است ناخواسته هم رخ دهد.

•  مهارت تصمیم گیری راضی کننده

در این روش به جای ارزیابی همه‌ی گزینه‌های ممکن و انتخاب بهترین آنها، اولین گزینه‌ای را که ما را به نتیجه می‌رساند، انتخاب می‌کنیم.

این گزینه معمولا برای ما قابل قبول است.

کسب مهارتهای تصمیم گیری درست در کسب و کار و زندگی

 

به کار گیری مراحل تصمیم گیری و شناخت نوع تصمیم گیری خود می تواند به شما کمک کند تا به آسانی تصمیماتی موثرتر برای زندگی خود بگیرید.

خبر خوشحال کننده این است که مهارت تصمیم گیری هم مانند سایر مهارت های زندگی در اثر آموزش و تمرین، قابل یادگیری و ارتقا است.