رفتاردرمانی عقلانی هیجانی (REBT) نوعی رفتار درمانی شناختی (CBT) است که توسط روانشناس آلبرت الیس (Albert Ellis) ایجاد شده است.
REBT رویکردی عمل محور است که هدف آن کمک به افراد برای مقابله با عقاید غیرمنطقی و یادگیری نحوه مدیریت احساسات، افکار و رفتارهای خود به روشی سالم تر و واقع بینانه است.
برای آشنایی بیشتر با روش درمانی عاطفی منطقی در ادامه مطلب با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
وقتی مردم اعتقادات غیر منطقی نسبت به خود یا جهان دارند، این افکار می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
هدف رفتاردرمانی عقلانی هیجانی کمک به افراد برای شناخت و تغییر آن باورها و الگوهای تفکر منفی برای غلبه بر مشکلات روانی و ناراحتی ذهنی است.
طبق رفتاردرمانی عقلانی هیجانی ، شناخت، احساسات و رفتار ما به هم پیوسته است .
برای درک تأثیر وقایع و موقعیت‌هایی که افراد در طول زندگی با آن روبرو می‌شوند، ضروری است که به باورهایی که مردم نسبت به این تجربیات دارند و احساساتی که در نتیجه این باورها به وجود می‌آیند، توجه کنیم.
تکنیک
مفهوم اصلی رفتاردرمانی عقلانی هیجانی مدل ABC است.
این مدل توضیح می‌دهد که چطور در حالی که شاید اتفاقات بیرونی را مقصر ناراحتی خود بدانیم، در واقع تفسیر ما از این وقایع است که در قلب پریشانی روانشناختی ما نهفته است. “ABC” به موارد زیر اشاره دارد:
A: فعال کردن رویداد: زمانی است که اتفاقی در محیط اطراف شما می‌افتد
B: اعتقاد: که افکار شما را در مورد واقعه یا موقعیت توصیف می‌کند
C: نتیجه: که پاسخ عاطفی شما به اعتقاد شماست
شناسایی باورها و استفاده از مدل ABC در رفتاردرمانی عقلانی هیجانی
در طول REBT، درمانگر به شما کمک می‌کند یاد بگیرید که چگونه مدل ABC را در زندگی روزمره خود اعمال کنید.
به عنوان مثال، اگر به دلیل تضاد در روابط خود افسرده هستید، درمانگر به شما کمک می‌کند قبل از تشویق به اینکه کدام باورها منجر به احساسات منفی شما شده، رویداد فعال کننده مشکل خود را شناسایی کنید.
سپس با شما همکاری می‌کند تا این باورها و در نهایت پاسخ عاطفی شما به درگیری را تغییر دهد.
یک گام مهم در این فرآیند شناخت باورهای اساسی است که منجر به پریشانی روانشناختی می‌شود.
در بسیاری از موارد، این موارد به صورت مطلق منعکس می‌شوند، مانند “من باید”، “من نباید” یا ” من نمی‌توانم”. برخی از رایج ترین باورهای غیر منطقی عبارتند از:
- احساس ناراحتی بیش از حد از اشتباهات یا رفتارهای نادرست دیگران
- اعتقاد به اینکه باید در هر کاری کاملاً شایسته و موفق باشید تا ارزشمند و عزیز باشید. ( کمالگرایی)
- اعتقاد به اینکه اگر از مشکلات یا چالش‌های زندگی اجتناب کنید خوشبخت تر خواهید شد
- احساس اینکه هیچ کنترلی بر خوشبختی خود ندارید که در این حالت رضایت و لذت شما به نیروهای بیرونی بستگی دارد
با داشتن عقاید تسلیم ناپذیر مانند موارد بالا، تقریباً غیرممکن است که بتوانید از طریق روانشناختی به موقعیت‌های فعال کننده پاسخ دهید.
داشتن انتظارات سختگیرانه از خود و دیگران فقط منجر به ناامیدی، سرزنش، پشیمانی و اضطراب می‌شود.
اختلاف
یک قدم در جهت تغییر عقاید خود، فرایندی به نام اختلاف است.
در حین بحث، درمانگر با استفاده از روشهای مستقیم باورهای غیر منطقی شما را به چالش می‌کشد.
او شاید اعتقادات شما را به صورت سرزده زیر سؤال برده و باعث شود شما در مورد آنها تجدید نظر کنید، یا می‌تواند از شما بخواهد دیدگاه دیگری را که قبلاً در نظر نگرفته اید تصور کنید.
منظور از بحث این است که مهارتهای مادام العمر را به شما یاد دهد تا به شما کمک کند پاسخ عاطفی و سلامت کلی روان خود را مدیریت کنید.
در حالی که هر درمانگر ممکن است با روشهای متفاوت به قضیه اختلاف بپردازد، اما به چالش کشیدن اعتقادات شما بخشی از این روند است. الیس (Ellis) پیشنهاد کرد که درمانگران به جای اینکه صمیمی‌و حمایت کننده باشد، باید صریح، صادق و منطقی باشند تا افراد را به سمت تغییر افکار و رفتارهایشان سوق دهند.
به دست آوردن بینش و تغییر رفتار
بخش مهمی‌از فرآیند REBT این است که یاد بگیرید چگونه باورهای غیر منطقی خود را با باورهای سالم جایگزین کنید.
این روند می‌تواند دلهره آور و ناراحت کننده باشد و در این مرحله احساس ناراحتی یا نگرانی از اینکه اشتباهی کرده اید امری طبیعی است.
با این حال، هدف رفتاردرمانی عقلانی هیجانی کمک به افراد در پاسخ منطقی به موقعیت‌هایی است که به طور معمول باعث استرس، افسردگی یا سایر احساسات منفی می‌شود.
وقتی که در آینده با این نوع شرایط روبرو می‌شویم، پاسخ سالم احساسی این خواهد بود که درک کنیم انتظار موفقیت در هر کاری واقع بینانه نیست.
تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از شرایط درس بگیرید و ادامه دهید.
سه بینش اصلی که رفتاردرمانی عقلانی هیجانی آموزش می‌دهد عبارتند از:
- شما فارغ از هر چیزی شایسته خودپذیری هستید. حتی موقع مبارزه یا اشتباه نیز نیازی به شرم و گناه نیست.
- دیگران هم شایسته پذیرش هستند، حتی اگر رفتار آنها شامل چیزی باشد که شما دوست ندارید.
- اتفاقات منفی گاهی در زندگی رخ می‌دهد و این بدان معنا نیست که اتفاقات به گونه ای رخ می‌دهد که نباید باشد. زندگی در تمام زمانها مثبت نیست و هیچ دلیل منطقی برای انتظار مثبت بودن وجود ندارد.
در حالی که REBT از استراتژی‌های شناختی استفاده می‌کند، بر احساسات و رفتارها نیز متمرکز است. علاوه بر شناسایی و اختلاف در باورهای غیر منطقی، درمانگران و مشتریان همچنین با هم همکاری می‌کنند تا پاسخ‌های عاطفی همراه با افکار مشکل ساز را هدف قرار دهند. به مشتریان توصیه می‌شود رفتارهای ناخواسته را با استفاده از راهکارهایی مانند موارد زیر تغییر دهند:
- مراقبه
- نوشتن افکار و احساسات
- تصاویر هدایت شده
در کدام بیماری‌ها REBT می‌تواند به شما کمک کند؟
رفتاردرمانی عقلانی هیجانی می‌تواند در درمان طیف وسیعی از اختلالات روانشناختی مؤثر باشد و همچنین می‌تواند به افراد در مدیریت رفتارهای خاصی که زندگی آنها را مختل می‌کند، کمک کند. این اختلالات عبارتند از:
- اضطراب و پریشانی
- افسردگی
- رفتار مخرب در کودکان
- وسواس فکری عملی
- اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)
- علائم روان پریشی
همچنین نشان داده شده که REBT در روانشناسی ورزشی مؤثر است.
بدین ترتیب که می‌توان از آن برای کمک به ورزشکاران برای غلبه بر عقاید غیر منطقی که ممکن است بر سلامت روان آنها تأثیر منفی بگذارد، استفاده شود.
مزایای REBT
هدف الیس در زمان کشف و ایجاد روش REBT، ایجاد رویکردی عمل محور در روان درمانی بود که با کمک به افراد در مدیریت احساسات، شناخت‌ها و رفتارهای خود نتیجه ای به دست آورد. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد که REBT در کاهش باورهای غیر منطقی و تغییر رفتار مؤثر است.
همین نتایج را در روانشناسی ورزشی می‌بینیم، جایی که رفتاردرمانی عقلانی هیجانی می‌تواند باورهای غیر منطقی را کاهش داده و اضطراب ورزشکاران را کاهش دهد.
به طور کلی، رفتاردرمانی عقلانی هیجانی چندین مزایای رفتاری را ارائه می‌دهد، مانند:
- کاهش احساس خشم، اضطراب، افسردگی و پریشانی
- بهبود سلامتی و کیفیت زندگی
- عملکرد بهتر در مدرسه و مهارتهای اجتماعی
اثربخشی
REBT دارای طیف گسترده ای از کاربردهای بالقوه است. از آنجا که این کار بر روی آموزش و اقدام متمرکز است، می‌تواند برای بیماری‌های مختلف و مشکلات سلامتی روانی مؤثر باشد. حتی ممکن است منجر به تغییرات پایدار در افرادی شود که تحت این نوع درمان قرار می‌گیرند.
خستگی و عدم بهره وری در تحصیل یا محل کار
محققان تأثیری را که REBT بر عملکرد حرفه ای و دانشگاهی دارد، مطالعه کرده اند. مطالعه‌ای در سال 2018 نشان داد که این روش در کاهش علائم فرسودگی شغلی برای دانشجویان مقطع کارشناسی مؤثر بوده و حتی ماه‌ها پس از پایان درمان نیز به انگیزش تحصیلی و شغلی کمک کرد.
مطالعه دیگری در سال 2018 نتایج مشابهی را برای پرستاران نشان داد. رفتاردرمانی عقلانی هیجانی گروهی ضمن افزایش رضایت شغلی و تعهد نسبت به سازمان، استرس و فرسودگی شغلی آنها را کاهش داد.
افسردگی و اضطراب
REBT می‌تواند در کاهش علائم افراد مبتلا به افسردگی یا اضطراب مؤثر باشد. به نظر می‌رسد که اثرات مثبت حتی پس از پایان درمان نیز ادامه دارد.
همچنین REBT نتایج امیدوار کننده ای را برای نوجوانان مبتلا به افسردگی نشان داده است. این موضوع شاید به دلیل تأکید آن بر تکنیک‌های آموزش مانند:
- شناسایی خطاهای شناختی
- به چالش کشیدن اعتقادات غیر منطقی
- جدا کردن افراد از رفتارهایشان
- تمرین پذیرش
مشکلات مربوط به ورزش
REBT به عنوان یک گزینه درمانی برای ورزشکارانی که مشکلات سلامتی روانی را تجربه می‌کنند، به سرعت محبوبیت پیدا می‌کند. این روش می‌تواند برای بازیابی و حفظ سلامت روان ورزشکاران مورد استفاده قرار گیرد، به آنها کمک می‌کند یاد بگیرند که چگونه دیدگاه خود را تغییر دهند و احساسات خود را مدیریت کنند. این درمان اغلب عملکرد ورزشی آنها را بهبود می‌بخشد، اگرچه هدف رفتاردرمانی عقلانی هیجانی در روانشناسی ورزشی قبل از هر چیزی مراقبت از سلامت روانی ورزشکار است.
مواردی که باید در نظر گرفت
REBT می‌تواند فرآیندی دلهره آور باشد. برای برخی، مرحله اختلاف ممکن است احساس پرخاشگری یا تقابل را به همراه داشته باشد و مواجهه با الگوهای فکری غیرمنطقی ممکن است دشوار باشد، زیرا پذیرفتن این باورها به عنوان افکار ناسالم آسان نیست. روند تغییر این افکار می‌تواند حتی چالش برانگیزتر باشد، چراکه می‌تواند شامل یادگیری کنار گذاشتن باورهای دیرینه باشد.
REBT برای یادگیری مهارتهای مادام العمر است و به همین ترتیب، یک فرایند منفعل نیست. جلسات شما می‌تواند شامل انجام تکالیف خواندن و نوشتن باشد و شما مجبور خواهید شد از منطقه راحتی خود خارج شوید و از مزایای این روش درمانی بهره مند می‌شوید.
چطور باید شروع کرد؟
برای شروع REBT، متخصصان مراقبت سلامتی روان را که این روش را به صورت حضوری یا آنلاین ارائه می‌دهند، جستجو کنید.
در طول اولین جلسه، درمانگر احتمالاً درباره اهداف شما و رویداد (یا رویدادهای) فعالی که شما را وادار به درمان کرده است، صحبت خواهد کرد.
او ممکن است بخواهد بلافاصله به تکنیک‌های REBT بپردازند. این شکل از درمان بسیار فعال و متمرکز است، بنابراین احتمالاً درمانگر شما وقت زیادی را صرف مکالمه گاه به گاه نخواهد کرد.
در طول دوره درمان خود، احتمالاً تکالیف را برای انجام رفتارهای کامل و جدید برای آزمایش دریافت خواهید کرد.
تمایل شما به آزمایش باورهای جدید و رفتارهای مختلف، بر میزان سودمندی رفتاردرمانی عقلانی هیجانی برای شما تأثیر می‌گذارد.
منبع: verywellmind
