داروی زیپراسیدون (Ziprasidone) متعلق به گروه داروهای ضد جنون است و بیشتر در درمان بیماری شیزوفرنی یا جنون جوانی کاربرد دارد. اما دوز پایین‌تر این دارو در درمان اختلال شخصیت دو قطبی، وسواس فکری، حملهٔ هراس، اختلال مرزی، اختلال تمرکز و ترس به کار می‌رود.
در ادامه با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.
زیپراسیدون چیست
قرص زیپراسیدون چیست
زیپراسیدون یک داروی ضد روان پریشی آتیپیک است که با تغییر اثرات شیمیایی در مغز عمل می کند. زیپراسیدون برای درمان اسکیزوفرنیا و علائم مانی در اختلال دوقطبی (افسردگی- مانی) در بزرگسالان و کودکان که حداقل 10 سال دارند استفاده می شود.
زیپراسیدون یک عامل سایکوتروپیک (موثر بر اعصاب و روان) متعلق به گروه شیمیایی بنزیسوکسازول است و برای درمان اسکیزوفرنیا استفاده می شود. زیپراسیدون یک مونوآمینرژیک انتخابی است .
داروی زیپراسیدون
به گزارش پزشکان متخصص به‌طور معمول داروی زیپراسیدون را برای درمان بیماری‌های اعصاب و روان، اسکیزوفرنی و غیره تجویز می کنند که تداخلات دارویی و عوارض جانبی مخصوص به خود را دارد .
داروی زیپراسیدون (Ziprasidone) از جمله دارو‌هایی محسوب می شود که برای درمان بیماری‌های سایکوتیک اعصاب و روان تجویز می شود.
زیپراسیدون دوز
- اسکیزوفرنیا:
ابتدا 20 میلی گرم خوراکی هر 12 ساعت همراه با غذا ؛ ممکن است دوز دارو در صورت نیاز یک روز در میان افزایش یابد؛ نباید از 80 میلی گرم هر 12 ساعت تجاوز کند.
** نیاز به درمان نگهدارنده باید به صورت دوره ای ارزیابی شود. کارآزمایی های بالینی، دوزهای بیش از 20 میلی گرم هر 12ساعت را بدون افزایش اثربخشی دانسته اند.
- برانگیختگی حاد با اسکیزوفرنیا:
عضلانی: 10 میلی گرم هر 2 ساعت یا 20 میلی گرم هر 4 ساعت؛ بیشتر از 40 میلی گرم در روز تجویز نشود؛ از تزریق عضلانی تا 3 روز استفاده شود و در ادامه به صورت خوراکی مصرف می شود.
- اختلال دو قطبی:
درمان نگهدارنده به عنوان کمکی همراه با لیتیوم یا والپروات
درمان حاد: در روز اول 40 میلی گرم هر12ساعت با غذا؛ در روز دوم، ممکن است در صورت لزوم به 60 تا80 میلی گرم هر 12 ساعت افزایش یابد؛ دوز را با توجه به تحمل و کارایی در محدوده 40 تا80 میلی گرم هر 12 ساعت تنظیم کنید.
عوارض زیپراسیدون
اضطراب , اسهال , یبوست , تهوع , خشکی دهان , سرگیجه , افزایش وزن , عوارض خارج هرمی , راش پوستی , سوء هاضمه , اختلالات بینایی , عفونت دستگاه تنفسی فوقانی , آکاتیزیا
زروستومی (خشکی دهان)
خرید زیپراسیدون
فقط از داروخانه و با نسخه پزشک می توان خرید .
کپسول زیپراسیدون
کپسول زیپراسیدون را همراه با مقداری آب قورت دهید.
موارد مصرف زیپراسیدون
- اسکیزوفرنیا
- برانگیختگی حاد با اسکیزوفرنیا
- اختلال دو قطبی
- درمان نگهدارنده به عنوان کمکی همراه با لیتیوم یا والپروات
نحوه مصرف زیپراسیدون
قبل از شروع درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می کند تا اطلاعات دارویی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
دوز و مقدار داروی زیپراسیدون ، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک اعصاب و روان به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. معمولاً پزشک درمان را با دوز پایین آغاز کرده و سپس با توجه به وضعیت بیماری شما دوز دارو را افزایش می دهد.
اگر فراموش کردید که دوز داروی روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر زمانی به یاد آوردید که نزدیک به ساعت دوز بعدی دارو است، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.
لازم است دارو دقیقاً مطابق دستور پزشک مصرف شود
تا زمان مشخص شدن اثرات دارو در بدن، از رانندگی، کار با تجهیزات خطرناک اجتناب شود
داروهای همزمان، رژیم غذایی و ترکیبات گیاهی و هرگونه بیماری همزمان (مثل دیابت، تشنج، دمانس) به پزشک اطلاع داده شود
حین درمان با زیپراسیدون از مصرف الکل اجتناب شود
از افزایش حرارت بدن یا دهیدراسیون اجتناب شود
در صورتی که بیمار قصد باردار است یا قصد بارداری یا شیردهی دارد باید به پزشک اطلاع دهد
دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
اشکال دارویی:
زیپراسیدون ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻛﭙﺴﻮل و ﻣﺤﻠـﻮل اﺳـﺘﺮﻳﻞ ﺑـﺮای ﺗﺰرﻳـﻖ داﺧـﻞ ﻋﻀـﻼﻧﻲ وﺟـﻮد دارد. ﺟـﺬب ﻧـﻮع ﺧﻮراﻛﻲ آرام اﺳﺖ و ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ دﻓﻊ آن ۷ ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ. دارو ﺑﺎ دوز ۲ ﺑﺎر در روز ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳـﺖ، اﻣـﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼت ﺧﻔﻴﻒ ﻳﻚ دوز در روز ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﻮد. ﻓﺮاﻫم زﻳﺴـﺘﻲ آن در ﻧﺒﻮد ﻏﺬا ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺳﺖ. ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﺷﺪه ﻛﻪ ﻓﺮاﻫم زﻳﺴﺘﻲ آن در ﻧﺒﻮد ﻏﺬا ۵۰ درﺻـﺪ ﻛﻤﺘـﺮ از زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺠﻢ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﻳﻌﻨﻲ ۵۰۰ ﻛﺎﻟﺮی ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﺑﻴﻤـﺎر و ﺧـﺎﻧﻮادهﻫـﺎ در ﻣﻮرد ﻟﺰوم ﻣﺼﺮف دارو ﺑﺎ ﻣﻴـﺰان ﺧﺎﺻـﻲ ﻏـﺬا آﻣـﻮزش داده ﺷـﻮد. ﻧﻤـﻲﺗـﻮان در ﺻـﻮرت ﻏـﺬا ﻧﺨﻮردن دوز را دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮد، زﻳﺮا در ﺻﻮرت ﻏﺬا ﻧﺨﻮردن، اﻓﺰاﻳﺶ در ﺳـﻄﺢ ﭘﻼﺳـﻤﺎ ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪی دوز ﺧــﻮراﻛﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳــﺐ ﺑــﺎ دوز ﻧﻴﺴــﺖ. ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ ﻫﻴﺴــﺘﺎﻣﻴﻨﻲ دارو ﻛــﻢ و ﻓﺎﻗــﺪ ﻓﻌﺎﻟﻴــﺖ ﻗﺎﺑــﻞ ﺗﻮﺟــﻪ ﻣﻮﺳﻜﺎرﻳﻨﻲ اﺳﺖ.
زیپراسیدون ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺰرﻳﻖ دارای ﺗﺄﺋﻴﺪﻳـﻪ FDA ﺑـﺮای اﺳـﺘﻔﺎده در آﺷـﻔﺘﮕﻲ ﺣـﺎد اﺳـﺖ. دوز ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ۲۰ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻋﺖ ﻳﺎ ۱۰ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻫﺮ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ۴۰ ﻣﻴﻠـﻲﮔـﺮم در روز اﺳﺖ. اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺪﻛﻲ ﺧﻮاب آوری در اﺑﺘﺪای درﻣـﺎن، ﺳـﺮﮔﻴﺠﻪ، ﺿـﻌﻒ، اﺳـﺘﻔﺮاغ، اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺎﺻﻠﻪ QT اﺳﺖ. زیپراسیدون ﻇﺎﻫﺮاً ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﺿﺎﻓﻪ وزن ،اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸـﺎرﺧﻮن، اﻓـﺰاﻳﺶ ﻗﻨﺪﺧﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ داروﻫﺎی ﺿﺪروانﭘﺮﻳﺸﻲ ﻧﺴﻞ دوم ﻣﻲﺷﻮد.
موارد مصرف:
جنون و بیماری شیزوفرنی یا جنون جوانی
دوز پایین‌تر این دارو در درمان اختلال شخصیت دو قطبی، وسواس فکری، حملهٔ هراس، اختلال مرزی، اختلال تمرکز، و ترس به کار می‌رود.
دوزبندی در بزرگسالان:
دوز ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺮای اﻓﺮاد ﺑﺎﻟﻎ ۲۰ ﺗﺎ ۴۰ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم دوﺑﺎر در روز اﺳﺖ، ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻫﺮ روز ﺗﺎ ﭼﻬﺎر روز ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دوز ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدی ﺷـﺮﻛﺖ ﺳـﺎزﻧﺪه ﻳﻌﻨـﻲ ۸۰ ﻣﻴﻠـﻲﮔـﺮم دو ﺑـﺎر در روز ﺑﺮﺳﺪ. در واﻗﻊ، دوز ﺑﻴﺶ از ۲۴۰ ﻣﻴﻠﻲﮔـﺮم در روز راﻳـﺞ اﺳـﺖ و ﺑـﻪ ﺧـﻮﺑﻲ ﻫـﻢ ﺗﺤﻤـﻞ ﻣـﻲﺷـﻮد. ﺣﺪاﻗﻞ دوز ۱۲۰ ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم در روز ﺑﺮای ﺑﻼک D2Dopamine ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﻣـﻮﺛﺮ واﻗـﻊ ﺷـﺪن درﻣـﺎن ﺿﺮوری اﺳﺖ. ﻓﺎرﻣﺎﻛﻮﻛﻴﻨﺘﻴﻚ و اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ در اﻓﺮاد ﺑﺎﻻی ۶۵ ﺳﺎل ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﺟﻮان ﺗﺮ اﺳﺖ. داروﻫﺎی ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪی ﻛﻠﻴﻪ دﻓﻊ ﻧﻤﻲﺷﻮد، اﻣـﺎ ﻳﻜـﻲ از اﺟـﺰای داروﻳـﻲ ﻓﺮﻣﻮﻻﺳـﻴﻮن درون ﻋﻀﻼﻧﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻠﻴﻪ دﻓﻊ ﻣﻲﺷﻮد، ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه در ﻣـﻮرد ﻣﺼـﺮف اﻳـﻦ دارو در اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﺪ. ﻣﺸﻜﻼت ﻛﺒﺪی ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻔﻴﻒ ﺳﻄﺢ ﻏﻠﻈﺖ و زﻣـﺎن ﻛﻠﻴـﺮاﻧﺲ از ﺑﺪن ﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺜﺒﻴﺖ دوز ﺑﺎﺷﺪ.
عوارض جانبی:
یکی از شایع‌ترین عوارض این دارو افزایش وزن است. اما سایر عوارض شامل بی‌قراری، بی احساسی، تپش نامنظم قلب، ممکن است در ابتدا نمایان شود. در صورت داشتن مشکل قلبی پزشک را در جریان قرار دهید. این دارو برای اثر مفید به ۴ تا ۶ هفته زمان نیاز دارد.
تداخلات دارویی:
ﺗﺪاﺧﻞ داروﻳﻲ دو ﻧﻮع اﺳﺖ؛ ﻧﺨﺴﺖ، ﭘﺎﺳﺦ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻪ درﻣﺎن ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻣﻬـﺎر ﻛﻨﻨـﺪهﻫـﺎ و اﻟﻘـﺎ ﻛﻨﻨــﺪهﻫــﺎی ﺳﻴﺴــﺘﻢ ﺳــﻴﺘﻮﻛﺮوم P450، از ﻗﺒﻴــﻞ Carbamazepine، Fluoxetine و Ketoconazole اﺳﺖ. دوم در ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎدهی دارو ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻔﻴﻒ QT ﻣﻲﺷﻮد ﻛـﻪ ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﻧﻴﺴــﺖ، اﻣــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده دارو ﺑــﻪ ﻫﻤــﺮاه دﻳﮕــﺮ داروﻫــﺎﻳﻲ ﻛــﻪ ﻓﺎﺻــﻠﻪ QT را اﻓــﺰاﻳﺶ ﻣــﻲدﻫــﺪ ﻣﻤﻨــﻮع اﺳﺖ.
