اختلال خواب ناركولپسی

نارکولپسی نوعی اختلال خواب است که با خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شناخته می‌شود.

این اختلال می‌تواند منجر به ناتوانی عمیق شود.

از حملات غیرمنتظره خواب گرفته تا ضعف عضلانی که از نظر احساسی ایجاد می‌شود .

و ممکن است منجر به افتادن فرد روی زمین شود (کاتاپلکسی).

برای آشنایی بیشتر با این اختلال خواب در ادامه مطلب با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.

نارکولپسی به سادگی از بین نمی‌رود. کسانی که به آن مبتلا هستند، بدون توجه به شرایط، نمی‌توانند برای مدتی بیدار بمانند.

انواع ناركولپسی

دو نوع اصلی ناركولپسی وجود دارد: نوع 1 و نوع 2. آنها بر اساس دو عامل از هم تفكیك می‌شوند:

• وجود یا عدم وجود کاتاپلکسی
• اندازه گیریِ هورمون مغزی به نام هیپوکرتین (اورکسین) که به شما کمک می‌کند تا هوشیار و بیدار باشید.

ناركولپسی نوع 1

• همراه با کاتاپلکسی
• کمبود یا کم بودن میزان هیپوکرتین در مایع مغزی نخاعی (CSF)

ناركولپسی نوع 2

• بدون کاتاپلکسی
• سطح طبیعی هیپوکرتین CSF

علائم نارکولپسی

علائم نارکولپسی معمولاً از سنین نوجوانی یا اوایل بیست سالگی فرد شروع می‌شود.

اما ممکن است ابتدا در کودکی یا حتی در اواخر بزرگسالی بروز کند، هرچند که این موارد نادر است.

چهار نشانه اصلی ناركولپسی وجود دارد.

فقط یک نفر از هر سه نفر مبتلا به نارکولپسی هر چهار علائم را دارد.

خواب آلودگی روزانه

هر فرد مبتلا به نارکولپسی خواب آلودگی بیش از حد در طول روز را تجربه می‌کند.

جایی که در طول روز که باید بیدار باشد در زمان‌های تصادفی خوابش می‌آید.

گاهی این اتفاق بدون هشدار رخ می‌دهد، که متأسفانه می‌تواند منجر به آسیب شود.

توجه به این نکته مهم است که افراد مبتلا به نارکولپسی بیشتر از افراد سالم نمی‌خوابند.

الگوی خواب و بیداری آنها به سادگی مختل می‌شود و با سرعت بیشتری نسبت به حالت طبیعی به خواب REM (حرکت سریع چشم) می‌روند.

کاتاپلکسی

کاتاپلکسی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در اثر بیداری دچار کاهش ناگهانی و کوتاه مدت تون عضلانی (ضعف) شود.

این ضعف از نظر عاطفی تحریک می‌شود.

یعنی شروع آن هنگامی ‌رخ می‌دهد که فرد احساسات شدیدی مانند سرگرمی‌، عصبانیت یا تعجب را احساس می‌کند.

ضعف کاتاپلکسی معمولاً از صورت شروع می‌شود و سپس به سمت زانوها حرکت می‌کند.

ممکن است منجر به افتادن فک، افتادن سر، افتادگی زانو، لنگیدن و در موارد شدید سقوط شود.

خبر خوب این است که ضعف گذرا است و معمولاً از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد.

از آنجا که کاتاپلکسی در هیچ اختلال دیگری دیده نشده، وجود آن کاملاً بیانگر تشخیص ناركولپسی است.

توهم

افراد مبتلا به ناركولپسي ممكن است توهمات شديد و واضحي را هنگام بيداري تجربه كنند.

اما وقتی به خواب مي روند دچار توهماتی می‌شوند که توهمات خواب آور ناميده مي شود.

در نتیجه، یک فرد ممکن است چیزهایی را ببیند، بشنود یا احساس کند که در واقع وجود ندارند.

این توهمات در نتیجه رویاهای تولید شده توسط مغز در هنگام بیداری اتفاق می‌افتد.

فلج بعد از خواب

فلج بعد از خواب به این معنی است که فرد نمی‌تواند یک یا دو دقیقه بلافاصله بعد از بیدار شدن حرکت کند یا صحبت کند.

این اتفاق ممکن است درست قبل از خوابیدن نیز رخ دهد.

بعضی اوقات فلج با توهم یا احساس خفگی همراه است که می‌تواند بسیار ترسناک باشد.

سایر علائم

علاوه بر علائم فوق، بسیاری از افراد مبتلا به نارکولپسی از اختلالات روانپزشکی رنج می‌برند، به ویژه افسردگی و یا اضطراب.

چاقی در ناركولپسی نیز شایع است و اعتقاد بر این است كه مربوط به از دست دادن هیپرتین است.

علل

نارکولپسی اولین بار توسط پزشک فرانسوی ژان ژلینو در سال 1880 توصیف شد و این اختلال یکی از اختلالات خوابی است که کمتر درک شده است.

به نظر می‌رسد نارکولپسی به دلیل کمبود هیپوکرتین اتفاق می‌افتد.

تصور می‌شود که هیپوکرتین باعث تقویت بیداری و حفظ فشار خون عضلانی می‌شود.

بنابراین منطقی است که از دست دادن آن منجر به خواب آلودگی و ضعف ناگهانی در کاتاپلکسی شود.

تصور می‌شود که سیستم ایمنی بدن که به طور معمول مسئول مبارزه با عفونت است، می‌تواند سلول‌های عصبی حاوی هیپوکرتین (سلول‌های عصبی) را هدف قرار داده و از بین ببرد.

اینکه چرا سیستم ایمنی بدن فرد بر علیه این سلولهای عصبی در مغز کار می‌کند، هنوز مشخص نیست.

بسیاری از کارشناسان حدس می‌زنند که یک عفونت (به طور معمول سرماخوردگی یا آنفولانزا) ممکن است در افراد مستعد ژنتیکی بدن را برای عمل کردن برعلیه خودش تحریک کند.

جالب اینجاست که برخی از واکسن‌ها نیز ممکن است در ایجاد نارکولپسی نقش داشته باشند.

در حقیقت، پس از واکسیناسیون با Pandemrix، واکسن آنفلوانزای یک ظرفیتی H1N1 که برای فصل آنفلوآنزای 2009 تا 2010 تولید شده و فقط در اروپا استفاده می‌شد، خطر ابتلا به نارکولپسی مشاهده شد.

استفاده از این واکسن از آن زمان متوقف شده است.

علاوه بر خود ایمنی، نارکولپسی می‌تواند به علت ضایعات نادر در مغز مانند تومور، سکته مغزی یا سایر بیماری‌های التهابی ایجاد شود.

همچنین احتمالاً یک ریشه ژنتیکی برای نارکولپسی وجود دارد.

چرا که این اختلال در میان اعضای خانواده مشاهده می‌شود.

10٪ از افراد مبتلا به نارکولپسی مبتلا به کاتاپلکسی گزارش می‌کنند که یک فامیل نزدیک دارای این بیماری هستند.

تشخیص اختلال خواب

اگر فکر می‌کنید از نارکولپسی رنج می‌برید، پزشک شما (معمولاً متخصص خواب) ابتدا شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد.

در مراحل بعدی آزمایش‌های مختلف خواب برای جمع آوری تشخیص ناركولپسی یا ارزیابی سایر اختلالات خواب توصیه می‌کند.
همچنین شما می توانید با مراجعه به لینک زیر تست کیفیت خواب را انجام بدهید و از خدمات ما بهره مند شوید :

آزمون روانشناختی کیفیت خواب

سابقه پزشکی

در طول معاینه شما، پزشک با پرسیدن چندین سؤال در مورد خواب شما شروع می‌کند. مثلاً:

• آیا صبح‌ها احساس می‌کنید که کاملاً استراحت کرده اید، اما بعد در بیشتر ساعات روز احساس خواب آلودگی می‌کنید؟
• آیا در زمان‌های نامناسب به خواب می‌روید؟
• آیا هنگام خندیدن یا عصبانی شدن، دچار ضعف عضلانی ناگهانی می‌شوید؟
• آیا وقتی بیدار می‌شوید، قادر به حرکت و صحبت نیستید؟

پاسخ “بله” به یک یا چند این سؤال مستلزم بررسی بیشتر در مورد تشخیص احتمالی ناركولپسی است.

مطمئناً، برای بررسی سایر علل بروز علایم، پزشک سؤالاتی مانند سؤالات زیر را نیز مطرح می‌کند:

• آیا دارویی برای کمک به خوابیدن یا به خواب بردن خودتان استفاده می‌کنید؟ (یک دارو می‌تواند مقصر خواب آلودگی روزانه شما باشد).
• آیا سردردهای صبحگاهی را تجربه می‌کنید و یا همسرتان می‌گوید که با صدای بلند خرخر می‌کنید؟ (این سؤال می‌تواند به دنبال سرنخ‌هایی از یک تشخیص جایگزین مانند آپنه خواب باشد).

معاینه بدنی

علاوه بر سابقه پزشکی، پزشک معاینه جسمی ‌انجام می‌دهد که شامل یک آزمایش مربوط به اعصاب است و بیشتر برای رد سایر دلایل خواب آلودگی در روز یا ضعف عضلانی می‌باشد.

تست خواب

اگر پزشک بر اساس سابقه و معاینه شما به تشخیص نارکولپسی مشکوک است، باید آزمایشات بیشتری انجام دهد.

او به طور معمول، برای ثبت میزان خواب شما از ابزارهای مختلفی استفاده کند.

پس از آن آزمایش خواب شبانه به نام پلی سونوموگرام (که اغلب در افراد مبتلا به نارکولپسی طبیعی است) و به دنبال آن آزمایش روز بعد به نام آزمایش تأخیر خواب چندگانه (MSLT)، که یک آزمایش خواب روزانه است، انجام می‌شود.

اگر در MSLT به طور متوسط ​​در تمام چرت‌ها در کمتر از هشت دقیقه بخوابید و در طی دو یا چند چرت به خواب REM بروید، تشخیص نارکولپسی کاملاً قطعی می‌شود.

بیشتر افراد بدون ناركولپسی در بیش از هشت دقیقه در هنگام چرت زدن به خواب می‌روند و اگر بخوابند، به ندرت وارد خواب REM می‌شوند.

سوراخ کمر

اگر تفسیر MSLT شما به طور معمول انجام نشده باشد، اما اگر پرونده شما بدون نتیج آن مبهم باشد.

ممکن است یک سوراخ کمری (ضربه نخاعی) انجام شود. در طی این آزمایش، نمونه ای از مایع مغزی نخاعی به منظور اندازه گیری غلظت هورمون هیپوکرتین برداشته می‌شود.

اگر سطح هیپوکرتین کمتر یا برابر با pg / ml 110 باشد (پیکوگرم در میلی لیتر) با تشخیص نارکولپسی نوع 1 مطابقت دارد.

سطح هیپوکرتین طبیعی از تشخیص نارکولپسی نوع 2 پشتیبانی می‌کند.

درمان

ناركولپسي بيماري مزمن و بدون درمان است، زيرا تخريب سلول‌هاي حاوي هيپوكرتين به طور معمول كامل صورت گرفته و نقص حاصله دائمي است.

بنابراین، نارکولپسی به درمان مداوم نیاز دارد.

خبر خوب این است که برای اصلاح علائم مرتبط با نارکولپسی می‌توان از اصلاح رفتارها و همچنین داروهای مختلف استفاده کرد.

اصلاحات رفتاری

نمونه‌هایی از تغییرات رفتاری که می‌توانند علائم نارکولپسی را کاهش دهند عبارتند از:

• پرهیز از داروها یا موادی که باعث خواب آلودگی یا بی خوابی می‌شوند (به عنوان مثال داروهای مربوط به آلرژی یا الکل)
• تعدیل مصرف کافئین، زیرا مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند بی خوابی را بدتر کند و می‌تواند خواب آلودگی روزانه را بدتر کند
• حفظ یک برنامه خواب منظم و کافی (کمبود خواب می‌تواند علائم نارکولپسی را بدتر کند)
• برنامه ریزی یک تا دو چرت در طول روز

همچنین برای شخص مبتلا به ناركولپسی مهم است كه تحت نظر پزشك باشد. مشکلات وزن و عوارض جانبی داروها قابل رفع و کنترل است.

گاهی مراجعه به یک متخصص سلامتی روان نه تنها برای رسیدگی به شرایط احتمالی روانپزشکی، بلکه برای مقابله با چالشهای زندگی روزمره زندگی با نارکولپسی نیاز است.

داروهای سرکوب کننده REM

کاتاپلکسی، فلج خواب و توهمات خواب آور در هنگام خواب REM رخ می‌دهد که می‌تواند به شدت توسط مواد شیمیایی مغز، نوراپی نفرین و سروتونین مهار شود.

بنابراین، داروهایی مانند Effexor (ونلافاکسین) و Prozac (فلوکستین) که باعث افزایش سطح مغز نوراپی نفرین و سروتونین می‌شوند، می‌توانند به کاهش علائم نارکولپسی کمک کنند.

داروهای محرک

خواب آلودگی روزانه در ناركولپسی را می‌توان با داروهای محرك درمان كرد، داروهایی مانند:

• Provigil (مودافينيل)
• نوویگیل (آرمودافینیل)
• ریتالین (متیل فنیدیت)

اکسی بات سدیم

Xyrem (سدیم اکسی بات) داروی دیگری است که معمولاً در موارد شدیدتر برای کاهش کاتاپلکسی استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند برای درمان خواب آلودگی در روز نیز مورد استفاده قرار گیرد.

آینده

بهتر است که در مورد درمان آینده نارکولپسی امیدوار باشید.

روشهای درمانی جدید ممکن است بتوانند از تخریب سلولهای حاوی هیپوکرتین در افراد مستعد جلوگیری کنند، فرآیند را کند یا معکوس کنند.

همچنین بازسازی این سلولهای مغزی با پیوند سلول‌های بنیادی ممکن است در نهایت امکان پذیر باشد.

اگرچه این مداخلات هنوز نزدیک نیستند، اما این احتمال وجود دارد که روزی در نهایت، افراد مبتلا به نارکولپسی درمان شوند.

کنار آمدن

بدون شک، علائم ناتوان کننده نارکولپسی زندگی روزمره را به چالش می‌کشد.

افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است برای ادامه کار یا تحصیل اذیت شوند و حفظ روابط اجتماعی و عاشقانه برای آنها مشکل باشد.

در حالی که دارو و تغییرات رفتاری می‌تواند به فرد کمک کند تا بیماری خود را به خوبی مدیریت کند، آموزش نحوه برخورد با نارکولپسی در بین عزیزان و همسالان فرد یک ابزار مقابله ای اساسی است.

اگر دچار ناركولپسی هستید، لطفاً در مورد شرایط خود با اطرافیانتان صحبت کنید (یا از آنها دعوت كنید تا از طریق منابع معتبر آنلاین در مورد این بیماری اطلاعاتی کسب كنند).

با آموزش دادن به افراد، به آنها فرصت و آینده نگری می‌دهید تا از لحاظ روحی و جسمی ‌پشتیبانی لازم از شما را داشته باشند.

از آنجا که اختلالات خلقی در نارکولپسی شایع است، اگر علائمی‌ از افسردگی (به عنوان مثال، احساس غمگینی مداوم یا از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً لذت می‌بردید) دارید یا علائم اضطراب (به عنوان مثال، نگرانی مداوم یا تحمل حملات وحشت)، لطفاً به پزشک مراجعه کنید. می توانید برای بررسی تغییرات خلق و خوی خود آزمون روانشناختی اختلالات خلقی را انجام دهید

بدین ترتیب می‎توانید از مکالمه درمانی و یا مصرف داروی ضد افسردگی یا ضد اضطراب بهره مند شوید.

کلام آخر

اگر دچار ناركولپسی هستید، بهتر است كه با یك متخصص خواب صحبت كنید كه می‌تواند درمانی را متناسب با نیازهای منحصر به فرد شما انجام دهد.

اگرچه ناتوانی اغلب پابرجاست، بیماران مبتلا به ناركولپسی معمولاً می‌توانند بسیاری از كارهای روزمره را حفظ كرده و كیفیت زندگی خود را از طریق تركیب تغییرات دقیق رفتار درمانی و مصرف دارو بهینه كنند.

منبع: verywellmind