کمک به فرد سوگوار و عزادار

آیا کسی که می‌شناسید در غم و ناراحتی از دست دادن عزیزی باشد؟

در این مطلب می‌خواهیم به شما یاد دهیم که در این گونه شرایط چه بگویید و چگونه می‌توانید فرد سوگوار را که در عزا، غم و ناراحتی از دست دادن عزیزی است تسلی دهید.

برای آشنایی با نکات و ترفندهای رفتاری و کمک به فرد داغدار و سوگوار در ادامه مطلب با کلینیک اعصاب و روان هیربد همراه باشید.

چگونه از فرد عزادار حمایت کنیم؟

وقتی شخصی که برای شما مهم است، در غم و ناراحتی از دست دادن فرو می‌رود، دانستن اینکه چه بگویید یا چه کاری انجام دهید سخت است.

فرد داغدار با بسیاری از احساسات شدید و دردناک از جمله افسردگی، عصبانیت، گناه و غم عمیق در حال کشمکش است.

آزمون روانشناختی اضطراب، افسردگی و استرس

غالباً او در غم و ناراحتی خود احساس انزوا و تنهایی می‌كند، زیرا درد شدید و احساسات سخت می‌تواند افراد را از ارائه پشتیبانی منصرف كند.

ممکن است شما از مزاحمت یا گفتن جملات اشتباهی و یا از اینکه ناراحتی دوست خود را در چنین شرایط سخت وخیم تر کنید، بترسید.

یا شاید فکر می‌کنید برای بهتر شدن اوضاع از دست شما کاری برنمی‌آید.

این افکار قابل درک است اما اجازه ندهید که ناراحتی شما را از دلداری شخصی که ناراحت است دور کند.

حالا بیش از هر زمان دیگری، عزیز شما به حمایت شما احتیاج دارد.

نیازی نیست که به ناله‌های او جواب دهید، مشاوره بدهید یا چیزی بگویید و همه کارهایی که انجام می‌دهید درست باشد.

مهمترین کاری که می‌توانید برای یک فرد غمگین انجام دهید این است که به سادگی در کنار او باشید.

این پشتیبانی و حضور دلسوز شماست که به عزیزان کمک می‌کند تا با این درد کنار بیایند و به تدریج شروع به بهبودی کنند.

نکات کلیدی کمک به شخصی عزادار

• اجازه ندهید که ترس از گفتن حرفی غلط یا انجام کار اشتباه مانع رفتن شما به کنار فرد سوگوار شود.
• به دوست عزیز غمگین خود بگویید که شما در کنار او هستید تا به حرف‌های او گوش دهید.
• بدانید که همه افراد به طور متفاوت و به مدت زمان‌های مختلف ناراحت و غمگین می‌شوند.
• برای کمک روش‌های عملی پیشنهاد دهید.
• به حمایت خود بعد از تشییع ادامه دهید.

نکات و ترفندهای کمک به شخص سوگوار

نکته 1: روند غم و ناراحتی را درک کنید

هرچه درک شما از غم و ناراحتی بهتر باشد، به شما کمک می‌کند تا به یک دوست یا عضو خانواده سوگوار کمک کنید:

• هیچ راه درست و نادرستی برای غم و ناراحتی وجود ندارد.

غم و ناراحتی همیشه در مراحل منظم و قابل پیش بینی آشکار نمی‌شود.

بلکه می‌تواند یک غلتک عاطفی باشد، با اوج‌ها و پستی و بلندی‌های غیر قابل پیش بینی.

همه افراد به طرز متفاوتی غمگین می‌شوند، بنابراین از گفتن اینکه آنها چگونه “باید” احساس کنند یا چه کاری انجام دهند خودداری کنید.

• غم و ناراحتی ممکن است احساسات و رفتارهای شدید را شامل شود.

احساس گناه، عصبانیت، ناامیدی و ترس در این شرایط رایج است.

فرد سوگوار ممکن است ​​فریاد بزند، خودش را کتک بزند یا ساعتهای بی پایان گریه کند.

عزیز شما نیاز به مطمئن شود که آنچه احساس می‌کند طبیعی است. آنها را قضاوت نکنید یا واکنشهای ناراحتی آنها را به خودتان نگیرید.

• جدول زمانی مشخص برای ناراحتی وجود ندارد.

برای بسیاری از افراد، بهبودی پس از سوگ 18 تا 24 ماه طول می‌کشد، اما برای دیگران، روند غم و ناراحتی ممکن است طولانی تر یا کوتاه باشد.

به عزیز خود فشار نیاورید که باید زود غمش فراموش کند یا باعث شوید که احساس کند مدت زمان زیادی گذشته و او همچنان غمگین است.

این کار در واقع می‌تواند روند بهبودی را کُند کند.

نکته 2: بدانید به کسی که ناراحت است چه بگویید

در حالی که بسیاری از ما نگران این هستیم که چه چیزی را به یک فرد ناراحت بگوییم، گوش دادن به حرف‌های آن فرد مهمتر است.

در اغلب اوقات، افراد خوب از صحبت در مورد مرگ خودداری می‌کنند یا وقتی شخص متوفی در این باره چیزی می‌گوید موضوع را عوض می‌کنند.

یا با دانستن اینکه هیچ چیزی برای گفتن درمورد این مسئله وجود ندارد، سعی می‌کنند کنار فرد غصه دار نروند.

اما باید بدانید که حادثه ناگوار آنها به همه اعلام شده است، صحبت کردن در مورد آن خیلی وحشتناک نیست و عزیز آنها فراموش نخواهد شد.

آزمون روانشناختی اختلال استرس پس از سانحه

ممکن است روزی آنها بخواهند بر روی شانه شما گریه کنند، روز دیگر ممکن است بخواهند خود را خالی کنند، یا در سکوت بنشینند یا خاطرات خود را به اشتراک بگذارند.

با حضور و گوش دادن دلسوزانه، میتوان ‌از غم و غصه‌ی او بکاهید. به سادگی کنار او بودن و گوش دادن می‌تواند منبع عظیمی‌از آسایش و بهبودی برای آنها باشد.

چگونه با شخص سوگوار صحبت کنیم و به حرف‌های او گوش دهیم؟

در حالی که شما هرگز نباید سعی کنید کسی را وادار به باز کردن درد دلش کنید، مهم است که به دوست ناراحت خود بگویید که اگر می‌خواهید درباره غم خود صحبت کنید، کنارش هستید تا گوش دهید.

صادقانه در مورد شخصی که فوت کرده صحبت کنید و اگر نام آن مرحوم مطرح شد از موضوع جدا نشوید.

وقتی ‌که به نظر مناسب می‌رسد، سؤالاتی حساس بپرسید (بدون اینکه دلخوری ایجاد شود).

این سؤالات در واقع فرد را دعوت می‌کند تا علناً احساسات خود را بیان کند. با سؤال ساده، “آیا دوست داری حرف بزنی؟”

شما به عزیزان خود اجازه می‌دهید بدانند که برای گوش دادن در دسترس هستید.

شما همچنین می‌توانید:

• وضعیت را تأیید کنید.

به عنوان مثال، می‌توانید به سادگی بگویید: “شنیدم که پدرت در گذشته است.” با استفاده از کلمه “درگذشت” نشان می‌دهید که برای صحبت درمورد احساس واقعی غمگین دری گشوده اید.

• نگرانی خود را ابراز کنید.

به عنوان مثال: “متاسفم که می‌شنوم این حادثه برای شما اتفاق افتاده است.”

• بگذارید عزیزتان در مورد چگونگی فوت عزیزش صحبت کنند.

ممکن است افرادی که ناراحت می‌شوند بارها و بارها و گاه با جزئیات داستان را بازگو کنند.

صبور باشید. تکرار داستان روشی برای پردازش و پذیرش مرگ است.

با هر بار از سرگیری مجدد، درد کم می‌شود. با گوش دادن صبورانه و با شفقت، شما در حال کمک به بهتر شدن حال دوست خود هستید.

• از دوست خود بپرسید که چه حسی دارد.

احساسات غم و ناراحتی می‌تواند به سرعت تغییر کند، بنابراین فرض نکنید که می‌دانید شخص عزیز در هر زمان معینی چه حسی دارد.

اگر حادثه از دست دادن مشابهی را پشت سر گذاشتید، اگر فکر می‌کنید به او کمک می‌کند تجربه خود را به اشتراک بگذارید.

با این حال به یاد داشته باشید که ناراحتی یک تجربه شدید فردی است. هیچ دو نفر دقیقاً به یک شکل یکسان این موضوع را تجربه نمی‌کنند، بنابراین ادعا نکنید که “دقیقاً می‌دانید” که  او چه احساسی دارد یا غم و ناراحتی خود را با او مقایسه نکنید.

در عوض، بر گوش دادن تأکید کنید و از دوست خود بخواهید تا به شما بگوید که چه احساسی دارد.

• احساسات عزیزتان را بپذیرید.

به شخص غمگین بگویید که اشکالی ندارد که در مقابل شما گریه کند، عصبانی شود یا ناراحتی کند.

سعی نکنید استدلال کنید که آنها چگونه باید احساس کنند یا نکنند. غم و ناراحتی یک تجربه بسیار عاطفی است، بنابراین شخص سوگوار باید بدون احساس ترس از قضاوت، استدلال یا انتقاد، ابراز احساسات کند، هر چند غیر منطقی باشد.

• در ارتباطات خود اصیل باشید.

بهتر است که به حرف‌های دوستتان گوش دهید یا به سادگی اعتراف کنید: “من نمی‌دونم که چی بگم، اما می‌خواهم بدانید که متأسف و ناراحتم.”

• حاضر باشید در سکوت بنشینید.

اگر شخص غمگین دوست ندارد حرف بزند او را تحت فشار قرار ندهید. اغلب، حضور شما در کنار آنها باعث می شود او احساس راحتی کند.

اگر حرفی برای گفتن ندارید، فقط تماس چشمی‌، فشار دادن دست یا آغوش آرامش بخش را پیشنهاد دهید.

• پشتیبانی خود را ارائه دهید.

بپرسید که برای فرد ناراحت چه کاری می‌توانید انجام دهید.

کمک به یک کار خاصی را پیشنهاد دهید، مانند کمک به برگزاری مراسم تشییع جنازه، یا فقط آنجا باشید که بتوانید در غم دوستتان شریک باشید یا یک شانه برای گریه کردن به او پیشنهاد دهید.

جمله‌هایی که نباید به کسی که ناراحت است بگویید

• “این بخشی از برنامه خدا است.”

این عبارت باعث عصبانیت افراد می‌شود و آنها غالباً پاسخ می‌دهند، ” چه برنامه ای؟ هیچ کس تا به حال در مورد این برنامه چیزی به من نگفته. “

• “به چیزهایی که باید از آنها سپاسگزار باشید نگاه کنید.”

آنها می‌دانند که چیزهایی برای تشکر در مورد آنها دارند، اما در حال حاضر آنها مهم نیستند.

• “او اکنون در مکان بهتری است.”

ممکن است عزیز شما این اعتقاد را داشته یا نداشته باشد. باورهای خود را برای خودتان حفظ کنید مگر اینکه از شما سؤال شود.

• “این اتفاق افتاد و گذشت؛ وقت آن است که به زندگی خود ادامه دهید. ”

بعضی اوقات، افراد سوگوار در برابر ادامه مقاومت می‌کنند زیرا احساس می‌کنند این کار به معنای فراموش کردن عزیز از دست رفته است. علاوه بر این، گفتن حرکت کردن بسیار آسان تر از انجام آن است.

• جمله‌هایی که با “شما باید” یا “شما می‌خواهید” شروع می‌شوند.

این گفته‌ها خیلی دستوری است. در عوض می‌توانید نظرات خود را با این کلمات آغاز کنید: “آیا فکر نمی‌کنید…” یا “می‌تونید امتحان کنید …”

نکته 3: کمکهای عملی ارائه دهید

برای بسیاری از افراد سوگوار درخواست کمک سخت است.

آنها ممکن است از جلب توجه زیاد، احساس ترس و گناه کنند، یا از این که سربار دیگران باشند بترسند و یا اینکه برای درخواست کمک بی حال و افسرده باشند.

ممکن است فرد غمگین انرژی و انگیزه ای برای تماس با شما در هنگام نیاز به چیزی نداشته باشد، بنابراین به جای گفتن، ” اگر کاری می‌توانم انجام دهم، به من اطلاع دهید” با ارائه پیشنهادات خاص کار آنها را راحت تر کنید.

مثلاً می‌توانید بگویید، “من امروز بعد از ظهر به بازار می‌روم. چیزی لازم است تا بخرم؟” یا ” برای شام خورشت قرمه سبزی پختم. کی بیام و کمی هم برای شما ‌بیارم؟ “

اگر برایتان مقدور است، در پیشنهادات کمک خود هماهنگ باشید. فرد سوگوار می‌داند که شما تا زمانی که مراسم طول می‌کشد در آنجا خواهید بود و می‌تواند بدون تلاش مجدد درخواست دوباره و دوباره از حمایت و پشتیبانی شما استفاده کند.

روش‌های عملی بسیاری وجود دارد که می‌توانید به فرد عزادار کمک کنید. شما می‌توانید پیشنهادات زیر را بدهید:

• خرید مواد غذایی از فروشگاه و یا انجام کارهای بیرون
• غذا پختن
• کمک به مراسم تشییع جنازه
• برقراری تماس تلفنی و دعوت میهمانان به خانه فرد سوگوار
• کمک به فرم‌های بیمه و کارهای اداری فوت
• کمک به کارهای خانه مانند نظافت یا لباسشویی
• نگهداشتن بچه‌های آنها بردن آنها به مدرسه و آوردن
• بردن و رانندگی برای عزیزان سوگوار به هر کجا که می‌خواهند بروند
• مراقبت از حیوانات اهلی مورد علاقه آنها
• همراهی در پیاده روی با آنها
• بردن آنها به ناهار یا دیدن یک فیلم
• به اشتراک گذاری فعالیتی لذت بخش (ورزش، بازی، سرگرمی‌، پروژه هنری)

نکته 4: پشتیبانی مداومی ‌را ارائه دهید

عزیز شما مدتها بعد از اتمام مراسم تشییع جنازه به سوگواری ادامه خواهد داد.

طول روند ناراحتی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما غالباً بسیار طولانی تر از آنچه مردم انتظار دارند طول می‌کشد.

دوست عزیز یا عضو خانواده شما ممکن است ماهها یا حتی سالها به حمایت شما احتیاج داشته باشد.

• حمایت خود را برای مدت طولانی ادامه دهید.

با شخص سوگوار در تماس باشید، به صورت دوره ای به خانه‌ی او بروید و سر بزنید.

پس از پایان مراسم تشییع جنازه که عزاداران دیگر رفته اند و شوک اولیه اتفاق ناگوار از بین رفته است، حمایت شما از هر زمان دیگری با ارزش تر است.

• بر اساس ظواهر قضاوت نکنید.

ممکن است شخص از بیرون آرام به نظر برسد، در حالی که در درون خود رنج می‌برد.

از گفتن مواردی چون “شما خیلی قوی هستید” یا “خیلی خوب به نظر می‌رسید” خودداری کنید.

این جملات به شخص فشار می‌آورد تا ظاهر خود را حفظ کند و احساسات واقعی خود را پنهان کند.

• شاید درد ناشی از داغداری هیچگاه به طور کامل بهبود نیابد.

نسبت به این واقعیت حساس باشید که زندگی شاید همیشه در یک روال نباشد. شما نمی‌توانید مرگ یک دوست عزیز را به راحتی “پشت سر بگذارید”.

ممکن است شخص داغدار یاد بگیرد که این اتفاق را بپذیرد. ممکن است درد با گذشت زمان کاهش یابد، اما غم و ناراحتی ممکن است هیچ وقت به طور کامل از بین نرود.

• در روزهای خاص پشتیبانی اضافی ارائه دهید.

روزها و زمان‌های خاصی از سال مخصوصاً برای دوست داغدار یا اعضای خانواده او سخت خواهد گذشت.

تعطیلات، نقاط عطف خانوادگی، اعیاد، روزهای تولد و سالگردها اغلب غم و ناراحتی را دوباره به یاد آورند.

در این موارد حساس باشید. به شخص سوگوار اجازه دهید بداند که شما برای تأمین هر چه نیاز دارند در کنارشان هستید.

نکته 5: مراقب علائم هشدار دهنده افسردگی باشید

معمول است که فرد داغدار احساس افسردگی، سردرگمی‌، جدا نشستن از دیگران یا دیوانه شدن کند.

اما اگر علائم به تدریج محو نشوند (یا با گذشت زمان بدتر شدند) ممکن است نشانه این باشد که ناراحتی طبیعی به یک مشکل جدی تر مانند افسردگی بالینی تبدیل شده است.

اگر هر یک از علائم هشدار دهنده زیر را بعد از دوره غم و ناراحتی اولیه مشاهده کردید، به خصوص اگر بیش از دو ماه از مرگ نگذشته باشد، فرد داغدار را ترغیب به درخواست کمک از روانشناس کنید.

• عملکرد ضعیف در زندگی روزمره
• تمرکز شدید روی مرگ
• اوقات تلخی بیش از حد، عصبانیت یا احساس گناه
• غفلت از بهداشت شخصی
• مصرف الکل یا مواد مخدر ( می توانید از آزمون روانشناختی علایم اعتیاد برای سنجس اعتیاد در افراد استفاده کنید)
• ناتوانی در لذت بردن از زندگی
• توهم
• دوری کردن از دیگران
• احساس مداوم ناامیدی
• صحبت از مرگ یا خودکشی

می‌توانید نگرانی‌های خود را به شخص سوگوار مطرح کنید تا به حسن نیت شما به صورت سوء نیت برداشت نشود.

به جای اینکه به او بگویید که چه کاری باید انجام شود، سعی کنید احساسات خود را بیان کنید:

“من از اینکه نمی‌خوابید ناراحتم، شاید بهتره از یک روانشناس کمک بگیرید.”

آزمون روانشناختی کیفیت خواب 

صحبت از خودکشی را خیلی جدی بگیرید

اگر یک دوست یا عضو خانواده سوگوار در مورد خودکشی صحبت می‌کند، فوراً کمک بخواهید.

آزمون روانشناختی افکار خودکشی

چگونه به کودکی که سوگوار است کمک کنید؟

حتی بچه‌های کوچک، درد داغداری را احساس می‌کنند، اما با تماشای بزرگسالان اطراف خود یاد می‌گیرند که به چه شکلی ناراحتی خود را ابراز کنند.

پس از مرگ عزیزان به ویژه خواهر و برادر یا والدین، ​​کودکان به حمایت، ثبات و صداقت احتیاج دارند.

همچنین ممکن است آنها به اطمینان بیشتری در مورد مراقبت و حفظ امنیت نیاز داشته باشند.

آزمون روانشناختی اضطراب در کوکان 

به عنوان یک بزرگسال، می‌توانید با نشان دادن این که نیازی به نگرانی نیست و به آنها کمک کنید تا احساس راحتی و امنیت کنند، از کودکان در حین غم و ناراحتی حمایت کنید.

به هر گونه سؤالی كه بچه ممكن است بپرسد، تا آنجا كه می‌توانید صادقانه جواب دهید.

هنگام توضیح مرگ برای کودک، از اصطلاحات بسیار ساده، صادقانه و مشخص استفاده کنید.

ممکن است کودکان (به ویژه کودکان خردسال) خود را به خاطر آنچه اتفاق افتاده است سرزنش کنند و حقیقت به آنها کمک می‌کند تا ببینند که آنها مقصر نیستند.

ارتباطات باز راه کودک را برای ابراز احساسات پریشانی و ناراحتی هموار می‌کند.

از آنجا که کودکان غالباً خود را از طریق داستان، بازی و کارهای هنری ابراز می‌کنند، از این راه‌ها ابراز احساساتشان را تشویق کنید و با این موارد سرنخ‌هایی را در مورد نحوه مقابله آنها با این وضعیت پیدا کنید.

بایدها و نبایدهای کمک به یک کودک سوگوار و داغدار

بایدها:

• به فرزند خود اجازه دهید، هرچند کوچک باشد، در صورت تمایل در مراسم خاکسپاری شرکت کند.
• ارزشهای معنوی خود را در مورد زندگی و مرگ بیان کنید یا با فرزند خود دعا کنید.
• مرتباً با افراد خانواده دیدار کنید تا بفهمند که چگونه همه افراد با این اتفاق کنار می‌آیند.
• به فرزندتان کمک کنید تا راه‌هایی برای نماد و یادبود فرد درگذشته پیدا کند.
• کارهای روزمره فرزندتان را تا حد ممکن حفظ کنید.
• به نحوه بازی فرزندتان توجه کنید. این می‌تواند نحوه مقابله‌ی او با غم و ناراحتی را نشان دهد.

نبایدها:

• اگر کودک نمی‌خواهد، او را مجبور به سوگواری عمومی ‌نکنید.
• حرف‌های دروغین یا گیج کننده ای به او نگویید، مانند “مادر بزرگ اکنون خواب است.”
• به کودک نگویید که گریه نکند؛ چون ممکن است دیگران ناراحت شوند.
• سعی کنید کودک را در غم از دست دادن حمایت کنید. کودکان خیلی بیشتر از آنچه که بزرگسالان درک می‌کنند، می‌دانند. گنجاندن آنها در فرآیند سوگواری به آنها در سازگاری و بهبودی کمک می‌کند.
• اشک‌های خود را پنهان نکنید. با گریه کردن در مقابل فرزند خود، این پیام را می‌دهید که ابراز احساسات برای آنها نیز می‌تواند خوب باشد.
• فرزند خود را به محرم درد و ناراحتی خود تبدیل نکنید. به جای آن، به بزرگسالان دیگر یا یک گروه پشتیبانی تکیه کنید و از آنها کمک بخواهید.

منبع: helpguide